Mavzu: yorug'likning qutblanish hodisasini o'rganish



Yüklə 82,97 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix22.05.2020
ölçüsü82,97 Kb.
#31342
Fizika 4- labaratoriya elekrtonni


180-19 guruh talabasi

Mamatov Bobur

4- labaratoriya ishi

MAVZU:YORUG'LIKNING QUTBLANISH HODISASINI O'RGANISH

Savollar

1. Tabiiy, yassi, elliptik va doiraviy qutblangan yorug‘lik to‘lqinlariga ta'rif bering.

2. Qutblangan yorug‘lik olishning qanday uslublari bor?

3. Ikki muhit chegarasiga tushayotgan nurning qanday tushish burchagida singan

nur to‘la qutblangan

bo‘ladi?


4. Nima uchun yorug‘lik nuri anizotrop muhitdan o‘tayotib oddiy va g‘ayrioddiy

nurlarga ajraladi?

5. Oddiy va g‘ayrioddiy nurlar qanday xususiyatlarga ega?

 


Javoblar

1)Elektromagnit yorug‘lik to‘lqinida elektr va magnit vektorlari tartibli ravishda tebransa

bunday

to‘lqinga qutblangan to‘lqin deyiladi. Agar berilgan nuqtadan elektromagnit to‘lqini



o‘tayotganda elektr

maydon kuchlanganligi ma'lum yo‘nalishdagi tekislikda tebranayotgan bo‘lsa, bunday

to‘lqinni yassi yoki

chiziqli qutblangan deyiladi. Agar berilgan nuqtadan elektromagnit to‘lqin o‘tayotganda,

uning elktr maydon kuchlanganligi E modul jihatdan o‘zgarmas bo‘lib, tarqalish o‘qi

yo‘nalishi atrofida

doira bo‘ylab aylansa bunday to‘lqinga doiraviy

qutblangan to‘lqin deyiladi



3)Tabiiy yorug’lik nuri ikki dielektrikni ajratib

turuvchi chegaraga tushayotgan bo’lsin ).

U qisman qaytadi (1  nur) va qisman sinadi (1

nur). Tajribalarda 1  va 1  nurlar o’zaro perpendikulyar

bo’lgan holda qaytuvchi nur tula qutblangan bo’lib,

uning tebranishlari tushish tekisligiga perpendikulyar

bo’lgan tekislikda sodir bo’ladi (rasmda bu

tebranishlar nuqtalar yordamida tasvirlangan).



4)Tekshirishlarning ko’rsatishicha, oddiy

va gayrioddiy nurlar yassi qutblangan ekan.

Lekin ularning tebranishlari o’zaro

perpendikulyar tekisliklarda sodir bo’ladi. Bundan tashkari,

island shpatining oddiy nur uchun

sindirish ko’rsatkichi 1,658 ga, gayrioddiy nur uchun esa

sindirish ko’rsatkichining qiymati nurning

yo’nalishiga bog’liq bo’lib, kristallning optik o’qi yo’nalishida 1,

658 ga, kristallning optik ukiga

perpendikulyar yo’nalishda 1,486 ga tengligi aniqlandi. E’tibor

bersangiz, nurning yo’nalishi

kristallning opti ukiga nisbatan aniqlanyapdi.



5)Island shpati bilan o’tkazilgan tajribalarning ko’rsatishicha, faqat kristallning optik ukiga

parallel ravishda yorug’lik tushgan takdirda nurning ikkiga ajralib sinishi ko’zatilmas ekan, xolos.

Boshqa barcha yo’nalishlarda nur ikkiga ajralib sinadi. Bu holda kristallning optik o’qi O1O2 va

tushuvchi nur o’zaro parallel bo’lmaganligi uchun nur kristallda ikkiga ajraladi. Snellius qonuniga

buysunuvchi oddiy nur o’z yo’nalishini o’zgartirmaydi. Gayrioddiy nur esa uzining «gayrioddiy»

xususiyatini namoyish qilib, normal yo’nalishdan ogadi. Shuni aloxida qayd kilmoq lozimki, bu

nurning «gayrioddiy» ligi kristallga kirish va chikishda hamda kristall ichida namoyon bo’ladi.

Kristalddan chikkandan sung bu nur «g’ayrioddiy» ligini yo’qotib, huddi oddiy nur kabi yassi

qutblangan nur bo’lib koladi. Ammo bu nurning tebranish tekisligi oddiy nurning tebranish

tekisligiga perpendikulyar. Tekshirishlarning ko’rsatishicha, oddiy nur E vektorining tebranishlari

kristall bosh tekisligiga perpendikulyar yo’nalishda, gayrioddiy nurniki esa kristall bosh tekisligida

sodir bo’ladi.



Yüklə 82,97 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin