Mavzu: Yuqumli va yuqumsiz kasalliklar

Vabo

· Vabo-o’tkir infеktsion kasallik bo’lib, mеda ichak yo’lini zararlanishi, suv-tuz almashinuvini buzilishi va organizmning suvsizlanib qolishi bilan ta'riflanadi.

· Xindiston va Bangladesh vaboning epidemic o`chog`i sanaladi . Vaqti vaqti bilan kasallik qo`shni davlatlarga hatto qit’alarga tarqalib, katta epidemiya va pandemiya beradi. 1817-yildan 1925- yilagacha bo`lgan davrda Yer yuzida vaboning 6ta pandemiyasi kuzatilgan.
· 1965-tildan boshlab vaboning yangi 7-pandemiyasi kuzatilgan. Jumladan 1965-yilda Qoraqalpog`iston va Xorazmda ham vabo epidemiyasi kuzatilgan.

Epidemiologiyasi

· vabo antroponoz kasallik ya’ni faqat odamga hos xastalik sanaladi. Infeksiya manbai bemor va vibrion tashuvchidir. Vibrion og`iz orqali tushib najas orqali chiqadi. Vibrionning tarqalishida suv katta ahamiyatga ega.

· Kasallik epidemiya tarzida boshqa joyga kirib borganda tarqalish xususiyati shu joyning sanitar xolati, kanalizatsiya bilan ta’minlanish xususiyati, oziq – ovqat mahsulotlarining sanitariya holati bog`liq.

Klinikasi

· Vabo vibrioni organizmga og`iz orqali kiradi. Unga birinchi to`siq oshqozonning kislotali muhiti sanaladi. Tana harorati 37 – 38 C gacha ko`tariladi. Odatda kasallik sababsiz ich surishi va oyoq qo`llarning darmonsislanasi bilan boshlanadi. Bir necha soatdan so`ng hojatga borish ko`payib najas guruch yuvindisi ko’rinishda bo’ladi. ko`pchilik holatlarda qusish ham kuzatiladi. Qusish bilan boshlangan vaboda ko`pchilik bemorlarda qo`l oyoqningt bo`shashishi va qo`l oyoq muskullarining tortilishi kuzatiladi. Bemor ahvoli og`irlasha boradi.

Profilaktikasi

· Vaboni oldini olish uchun avvalambor uning boshqa davlatalardan kirib kelishini oldini olish zarur bo`ladi. Buning uchun aeroportlarda, xalqaro temiryo`l stansiyalarida, daryo va avtobus yo`llarining chegara punktlarida sanitariya- nazorat punktlari tashkil etilgan. Vabo doimiy qayd etiladigan mamlakatlardan kelgan yo`lovchilardaqn kasallik simptomlari bor yoki yo`qligi so`raladi.

· Respublikada har bir viloyat , tuman, vaboni oldini olish va u aniqlangan taqdirda ko`riladigan chora tadbirlar majmuini oldindan belgilab qo`yadi. U epidemiyaga qarshi favqulotta komissiya yig`ilishida muhokama qilinib hokimiyatlar tomonidan tasdiqlanadi. Kasallik aniqlangan yoki kasallikga shubha qilinganda darhol SES ga habar beriladi. Bemor darrov alohidalanadi. SES hodimlari bemor bilan suhbatlashib kasallik qaysi yo`l bilan yuqqanligini aniqlashga harakat qiladi.