O’zgaruvchan tokni o’zgarmasga va aksincha o’zgarmas tokni o’zgaruvchan tokka aylantirishlar ilgari elekrtr mashinalari ,elektr o’tkazgichlar yordamida amalga oshirilar edi. Bugungi kunda ularning o’rnini ixcham va arzon narxli o’zgaruchan tokni o’garmasga aylantiruvchi to’g’rilagichlar va o’zgarmas tokni o’zgaruvchan tokka aylantiruvchi invertor agregatlari egalladilar. Bu agregatlarning barchasida hozirgi zamon texnikasi axamyati juda kata bo’lgan transformator ishtirok etadi. Aksaryat o’tkazgiz transformatorlarning chulg’amlaridan nosinusoidal toklar oqadi. Ishlayotgan o’tkazgich sxemalari turiga qarab transformatorlarni nisbatan kichik bo’lgan chiqish kuchlanishlarida tok qiymatlari yuzlab kiloamperni tashkil etadi.
Maxsus maqsadlar uchun belgilangan transformatorlar maxsus transhformatorlar deyiladi. Ularning ishlash prinsplari ham, elektromagnit induksiya qonuniga asoslangan . Maxsus transformatorlar qatoriga avtotrasnformator, payvandlash transformatori, o’lchov trasformatori va shu kabi maxsus tuzilishga ega boshqa trasformatorlar kiradi.
Avtotransformator
Berk zanjirli po’lat o’zakka o’ralgan bitta chulg’amli transformator avtotrasnformator deyiladi. Avtotransformator ham oddiy transformator singari berilgan kuchlanishni kuchaychaytirish yoki pasaytirish uchun ishlatiladi. Kuchaychaytiruvchi avtotrasformatorda birlamchi chulg’am vazifasini ikkilamchi chulg’amning biror qismi bajaradi, pasaytiruvchi transformatorda esa, ikkilamchi chulg’amning vazifasini birlamchi chulg’amning biror qismi bajaradi.
