Maye mexanikasi Maye mexanikasi elmi və onun mexanikada rolu

Porşenli nasoslar. Sxemi, iş prinsipi. Növləri

Porşenli nasosların iş prinsipi mayenin sıxılmışdırılmasına əsaslanır. Şəkildə bir təsirli porşenli nasosun sxemi verilmişdir.

Bir təsirli porşenli nasosun iş prinsipindən görünür ki sorma zamanı vurma, vurma zamanı isə sorma olmur. Yəni hərəkət qeyri-müntəzəm olur. Yəni porºenli nasoslar mayenin porsiyalarla vururlar.

Şəkil
Buna görə də sorma borusunun axırında vurma borusunun əvvəlində hava qübbələri (kompensatorlar) qoyulur. Vurma borusu üzərində olan hava qübbəsi bu cür işləyir. Silindrdən vurulan mayenin bir hissəsi vurma borusuna verilir, bir hissəsi isə hava qübbəsinə verilir. Sorma prosesi olanda təzyiq düşdüyü üçün hava qübbəsində olan hava genişlənir, mayeni vurma borusuna verilir.
Deməli, bir dəfə sorulan maye vurma borusuna iki dəfə verilir. Bu da hərəkəti müəyyən qədər müntəzəmləşdirir. Bun­dan başqa hərəkəti müntəzəmləşdirmək üçün nasosların təsirlərinin artırırlar. Odur ki, porşenli nasoslar 1, 2, 3, 4 təsirli və diferensial formada olurlar.

Diferensial İkitəsirli porşenli
nasos
Şəkil

Ikitəsirli porşenli nasosda sorma zamanı vurma, vurma zamanı isə sorma olur və hərəkət müntəzəmləşir. Diferesial nasosda isə bir dəfə sorulan maye plunjerlərin diametrləri fərqindən (D-d) asılı olaraq maye vurma borusuna iki dəfə verilir. Bu da hərəkəti müntəzəmləşdirir. Üçtəsirli porşenli nasos üç dənə bir təsirli porşenli nasosdan ibarətdir.

Porşenli nasosların məhsuldarlığı

Bir təsirli porşenli nasosun nəzəri məhsuldarlığı

.
S – gediş yolu; F – porşenin sahəsi; n – porşenin dəqiqədəki iki qat gedişlərinin sayıdır.
Iki təsitli porşenli nasosun nəzəri məhsuldarlığını nasos bir gedişdə vurur
.
Bir gedişdə vurulan mayenin miqdarı

Üç təsirli nasosun məhsuldarlığı

Dörd təsirli nasosun məhsuldarlığı

Diferensial

Porşenli nasoslarda tam kiplik əldə etmək mümkün olmur. Klapanlar vaxtında açılıb bağlanmır. Odur ki, həqiqi məhsul­dar­lıq nəzəri məhsuldarlıqdan fəqlənir. Bunu da həcmi f.i.ə. nəzərə alır.
_həqiqi – Q_nəzəri,
.
Porşenli nasoslarda məhsuldarlıq ilə təzyiq arasındakı səth asılılığı vardır. Onlar bir-birindən asılı deyil.
Lakin təzyiq artdıqca həcmi itkilər artır. Odur ki, həqiqi məhsuldarlıq təzyiqdən müəyyən qədər asılı olur. Porşenli nasos əgər tab gətirə bilərsə istənilən təzyiqi yaratmaq olar.