Мцяллифдян

Konyak  spirtini  yetişdirdikdə  baş  verən  kimyəvi  dəyişik-

liklər.  Konyak  spirtini  palıd  taxtasının  iĢtirakı  ilə  yetiĢdirdikdə, 

taxtanın tərkib hissələrinin çevrilmələri getməklə, həmin maddələr 

spirti zənginləĢdirir.  

Palıdın  aşı  maddələri,  oduncağın  parenxim  hüceyrələrində, 

---

 

~ 504 ~ 

 

özək Ģüalarında və həmçinin hüceyrəarası yolda yerləĢir. 

Spirti  təzə  çəlləklərdə  yetiĢdirdikdə,  köhnələrə  nisbətən  aĢı 

maddələrinin  keçməsi  daha  sürətli  gedir.  Odur  ki,  ilk  illər  (1-2 

illər) aĢı maddələrlə çox zənginləĢən spirt, daha kobud dada malik 

olub,  onda  palıd  tamı  hiss  olunur.  Ona  görə  də  çoxillik 

yetiĢdirilməyə  qoyulan  spirt  üçün,  2-3  illik  cavan  spirt  altından 

çıxmıĢ, palıd çəlləklərdən istifadə olunur.  

Spirtin kobudluğu onda olan aĢı maddələrinin miqdarı ilə deyil, 

keyfiyyəti ilə izah olunur. Müəyyən olunmuĢdur ki, cavan spirtlərə 

nisbətən  yaĢlılarda  aĢı  maddələri  daha  çox  olur.  Lakin  onların 

yüksək  miqdarı  köhnə  spirtlərin  dadında  hiss  olunmur  və  onlar 

spirtə xoĢa gələn dolğunluq verir. 

AĢı maddələri hava oksigeninin iĢtirakı ilə oksidləĢir. YaranmıĢ 

oksidləĢmə  məhsulları  konyaka  yalnız  dad  xüsusiyyəti  verməyib, 

onun qızılı-kəhrəba rənginin yaranmasında iĢtirak edir. 

Müəyyən  olunmuĢdur  ki,  aĢı  maddələri  qələvi  mühitdə 

oksidləĢdikdə  onların  tünd  rəngi  pH  azaldıqda  belə  saxlanır.  AĢı 

maddələrinin  bu  xüsusiyyətindən  koler  əvəzedicisi  hazırlanma-

sında istifadə edilir. 

Liqnin  oduncaq  hüceyrələrinin  qılafında  yerləĢməklə,  yaĢlı 

oduncaqda  onun  miqdarı  15-23%  ola  bilir.  Liqninin  oduncaqdan 

çıxarılmasının bir neçə üsulu məlumdur. Bunlardan biri də liqninə 

spirt mühitində az miqdarda turĢu əlavə edib qızdırmaqdır. Bu üsul 

etanoliz adı ilə məlumdur. 

Liqnindən  yavaĢ  etanoliz  prosesi  nəticəsində  koniferil  və  sinab 

spirti  əmələ  gəlir  ki,  onlar  da  peroksidaza,  yaxud  qeyri-üzvi 

katalizatorla  qapalı  aldehidlərə-vanilin  və  yasəmən  aldehidinə 

oksidləĢə bilir. 

Ġ.M.Skurixinə  görə,  konyak  spirti  yetiĢdirilən  palıd  taxtasında 

liqninin, vanilin və yasəmən aldehidi əmələ gələməsi ilə çevrilmə-

sini  aĢağıdakı  sxemlə  göstərmək  olar.  Əmələ  gəlmiĢ bu  məhsullar 

xoĢagələn  ətrə  malik  olub,  konyakın  buketinin  formalaĢmasında 

əhəmiyyətli  rol  oynayır.  Ona  görə  də  konyakın  buketinin  yaran-

masını liqnin və onun çevrilmə məhsulları olmadan təsəvvür etmək 

olmaz.  

---

 

~ 505 ~