Mehnatni muhofaza qilish bo'yicha ko'rsatmalar ekskavator haydovchisi uchun

2. Ish boshlashdan oldin mehnatni muhofaza qilish talablari
2.1 Kombinezon, xavfsizlik poyabzali va shaxsiy himoya vositalarini kiyish.
2.2 Ishni boshlashdan oldin mashinist quyidagilarni tekshirishi kerak:
- ekskavatorning barcha ishchi organlarining va qismlarining xizmat ko'rsatishga yaroqliligi;
- tormoz qurilmalari, boshqaruv tizimlarining xizmat ko'rsatish qobiliyati;
- gidravlik slindrlarning ishga yaroqliligini;
- himoya panjaralari, aylanuvchi va blokirovka qiluvchi qurilmalarning mavjudligi va xizmat ko'rsatishga yaroqliligi;
- ovozli signal va yoritish moslamalarining xizmat ko'rsatishga yaroqliligi;
- nazorat o’chov asboblarining xizmatga yaroqliligi;
- asboblar, dielektrik qo'lqoplar, etiklar, ko'zoynaklar va boshqa himoya vositalarining, shuningdek, yong'inga qarshi vositalar va birinchi tibbiy yordam to'plamlarining mavjudligi.
2.3 Agar nosozlik aniqlansa, mashinist uni bartaraf etish choralarini ko'rishi shart yoki nosozlikni o'z-o'zidan bartaraf etishning iloji bo'lmasa, bu haqda bevosita rahbariga yoki ish boshlig'iga xabar berishi kerak.
2.4 Mashinistga nosoz ekskavatorda ishlash taqiqlanadi.
3. Ish paytida mehnatni muhofaza qilish talablari

3.1 Ekskavator karyerlarda ishlashda belgilangan ishning texnologik pasportiga asosan ishlashi kerak;

3.2 Ekskavator ish joyida qulash prizmasidan tashqarida, qiyalikda ekskavatorning ruxsat etilgan texnik pasportidan oshmasligi kerak.
3.3 Ekskavatorlarni g'ildiraklar (tırtıllar) bosimiga bardosh bera olmaydigan tuproqlarda ishlatganda, haydovchi ekskavatorning barqaror holatini ta'minlash uchun maxsus chora-tadbirlarni amalga oshirishni talab qilishi kerak.
3.4 Mashinistga haddan tashqari osilgan "joylar", toshlar,, shuningdek qor va muz bo'laklari mavjud bo'lganda ishlash taqiqlanadi.
3.5 Mashinistga quyidagilar taqiqlanadi:
- ishlaydigan mexanizmlar (ekskavatorlar, buldozerlar va boshqa mexanizmlar) xavfli zonasida bo’lish;
-pog’onaning o’pirilish prizmasi ishlashga;
- pog’onaning pastki chetiga bevosita yaqin joyda.
3.6 Ishni boshlashdan oldin haydovchi ekskavatorning xavfli zonasida odamlar yo'qligiga ishonch hosil qilishi kerak.
Ekskavatorning ishlashi paytida odamlarning (shu jumladan xizmat ko'rsatuvchi xodimlarning) kovshni ishlash zonasida bo'lishi taqiqlanadi.
3.7 Samosval kuzoviga yuklash faqat yon tomondan yoki orqa tomondan amalga oshirilishi kerak. Ekskavator kovshni samosval kabinasi ustidan olib o'tish taqiqlanadi.
3.8 Mashinisti transport vositalarining ortiqcha yuklanishiga yo'l qo'ymasligi kerak.
3.9 Yuklash tugagandan so'ng, mashinist transport vositalarini jo'natish uchun ruxsat berish signalini berishi kerak.
3.10 Ekskavatorni boshqarish mas'ul ish rahbari yoki machinist yordamchisi signallari bo'yicha amalga oshirilishi kerak, bunda machinist yordamchisi va ekskavator mashinisti o'rtasida doimiy ko'rinish ta'minlanishi kerak.
3.11 Ekskavatorni gorizontal yo'l bo'ylab yoki tepaga ko'tarishda uning harakatlantiruvchi strela orqada, qiyalikdan tushganda esa oldinda bo'lishi kerak. Kovsh bo'sh bo'lishi va erdan 1 m dan yuqori bo'lmasligi kerak, strela esa ekskavator bo'ylab o'rnatilishi kerak.
Ekskavator tepaga yoki pastga qarab harakatlanayotganda, o'z-o'zidan sirpanishning oldini olish uchun choralar ko'rish kerak.
3.12 Ish paytida haydovchiga quyidagilar taqiqlanadi:
- kovsh yerdan ko’tarilmagan xolda, platformani aylantiring;
- to'ldirilgan kovsh ko'tarilganda bomning yetib borishini o'zgartiring;
- kovshning yonga harakati bilan zaboyni rejalashtirish;
- o'q yordamida yukni torting;
- ko'tarilgan kovsh bilan ekskavatorni tozalash, moylash, sozlash, ta'mirlash;
- odamlar samosval ( samosval va boshqalar) va ekskavator o'rtasida bo'lganda har qanday ishni bajarish;
- ko'tarilgan kovsh bilan ish joyini tark etish;
- ekskavatorni dvigatel ishlayotgan holda qoldirish;
- ekskavator kabinasiga ruxsat etilmagan shaxslarni kiritish.
3.13 Agar kabinani tark etish zarur bo'lsa, haydovchi kovshni yerga tushirishi va ishga tushirish moslamalari va boshqaruv tutqichlarini neytral yoki "To'xtatish" holatiga qo'yishi kerak.
3.14 Agar elektr quvvati o'rnatilgan elektr uzatish liniyalari ostida yoki ularning yonida ishlarni bajarish zarur bo'lsa, mashinist ekskavatorning istalgan qismidan havo bilan masofani, shu jumladan ekskavator tomonidan ruxsat etilgan strela va rukayatning maksimal ko'tarilishi orasidagi masofa, kamida: 1 kVgacha bo'lgan kuchlanishda - 1,5 m; 1 dan 20 kV gacha - 2 m, 35 dan 110 kV gacha - 4 m.
Mashinist ko'rsatilgan ish uchun yozma ish ruxsatnomasini olishi kerak.
3.15 Gidravlik ekskavatorda ishlaganda mashinistga quyidagilar taqiqlanadi:
- nasos stantsiyasi o'chirilgan paytda dvigatelni ishga tushirish;
- bakdagi moy darajasini tekshirmasdan nasoslarni yoqish;
- haddan tashqari qizib ketgan moyda yoki bakda ko'p miqdorda ko'pik paydo bo'lganda ishlash;
- xavfsizlik klapanini bosim o'lchagichsiz sozlash;
-moy shlanglarini burilishi yoki egilishi;
- tizimdagi va ishchi qismdagi nasoslar bosim ostidagi gaykalari yoki moy shlanglari burab qo'yish.
3.16 Mashinistga quyidagilar taqiqlanadi:
- ekskavatorda tungi vaqtda ish joyini yetarli va xavfsiz yoritmagan holda har qanday ishni bajarish;
-momaqaldiroq paytida ekskavator strelasida ishlash.
3.17 Mashinist kabinani, platformani, boshqaruv rechaklarini toza saqlashi kerak. Nazorat asboblari yaxshi holatda bo'lishi kerak, inventar va asboblar maxsus ajratilgan joyda saqlanishi kerak.
3.18 Ekskavatorni yoqilg'i, moylash materiallari bilan to'ldirishda dvigatel gorizontal platformada to'xtaganidan keyin, tabiiy yoki elektr yorug'lik ostida amalga oshirilishi kerak.
Mashinist ekskavatorni yonilg'i quyish va moy quyish joylarining yoqilg'i va moy bilan ifloslanishini oldini olishga majburdir.
3.19 Ekskavatorga texnik xizmat ko'rsatish yoki ta'mirlash uni ishlatish bo'yicha ko'rsatmalar talablariga muvofiq amalga oshirilishi kerak.
3.20 Ekskavatorga texnik xizmat ko'rsatish yoki ta'mirlashni amalga oshirayotganda, dvigatel to'xtaguncha, gidravlik tizimdagi bosim tushirilmaguncha va kovsh yerga tushirilmaguncha ishni boshlashga yo'l qo'yilmaydi.
3.21 Ta'mirlash ishlarini olib borishda mashinist asbobning yaroqliligini kuzatishi kerak. Qo'lda metallga ishlov berish asboblarining yog'och tutqichlari bardoshli, qattiq yog'ochdan yasalgan bo'lishi kerak.
3.22 Kechasi tekshirish va ta'mirlashda mashinist yaxshi izolyatsiyalangan sim va tutqichli 42 V dan oshmaydigan kuchlanishli qo'lda ko'chma elektr chiroqdan foydalanishi kerak.
3.23 Ekskavator agregatlarini kran bilan demontaj qilish va yig'ishda yuk yoki strela ostida bo'lish taqiqlanadi.
3.24 Og'irligi 15 kg dan ortiq bo'lgan agregatlar faqat yuk ko'tarish va tashish uskunalari va kichik o'lchamdagi mexanizatsiya yordamida ko'chirilishi kerak.
3.25 Ekskavator agregatlarini qismlarni yuvish uchun qismlarga ajratishda yonmaydigan aralashmalar, pastalar, emulsiyalar qo'llanilishi kerak.