2- topshiriq: Pedagogik tavsifiy belgilari aks ettirilgan “Mening ustozim” mavzusida xotira- esse yozing.
Birinchi o‘qituvchiga ko‘plab she’rlar, kitoblar, filmlar bag‘ishlangan va bu bejiz emas. Zero, birinchi o‘qituvchi bizga bilim olami eshiklarini ochadigan, ko‘pincha kelajakdagi o‘qishga, maktabga bo‘lgan munosabatimizga ta’sir ko‘rsatadigan shaxsdir.
Birinchi sinfga borganimda 6 yoshda edim. Keyin men birinchi ustozim - Imomova Sarvinozni ko'rdim. O'sha kuni hammamiz sinfdoshlar bilan maktab ayvoniga yig'ildik. Qo'ng'iroq chalindi va biz birinchi sinfimizga kirdik. Imomova Sarvinoz go'zal edi. Uning uzun ipak sochlari, chiroyli tabassumi va maftunkor ko'zlari bor edi.
Menga barcha o'qituvchilar yoqadi, lekin eng muhimi Imomova Sarvinoz. Chunki u zo‘r o‘qituvchi. Biz materialni o'rganishimiz uchun u bir xil mavzuni ko'p marta tushuntiradi.
Har yili birinchi sentyabr kuni biz maktabga kiyinib kelamiz va quvnoq o'qituvchini ko'ramiz. U har doim ajoyib hazil tuyg'usiga ega va har safar yangi chiroyli kiyimga ega.
Imomova Sarvinoz biz bilan o'z bilimlarini baham ko'radi, bizga bilgan va qila oladigan hamma narsani o'rgatadi. Quvonchli, u har kuni maktabga keladi va bizga yangi va yangi narsalarni o'rgatadi.
O'qituvchim men uchun qiziqarli bo'lgan fanlarni kashf etdi: qiziqarli matematika, asrlar tarixi va atrofimdagi dunyo. Chizmachilik va hunarmandchilik darslarida ustoz maslahati bilan uyda saqlaydigan ko‘plab chiroyli hunarmandchilik buyumlarini yasadim.
Mening ustozim chiroyli, mehribon, aqlli, yosh. U dunyodagi eng yaxshisi. U bizga uy vazifasini beradi. Rus tili va matematika daftarlarini tarqatadi. Test va uy vazifalarini tekshiradi. Imomova Sarvinoz tomonidan o'qitiladigan darslardan biz juda ko'p turli xil va qiziqarli narsalarni o'rganamiz. U mehribon va adolatli va ba'zida biz shovqin-suron qila boshlasak, u bizni qoralashi mumkin. Biz uni xafa qilmaslikka va barcha vazifalarni to'g'ri bajarishga harakat qilamiz, lekin agar biror narsa biz uchun ishlamasa, u har doim to'g'ri qaror qabul qilish uchun nima qilish kerakligini aytadi.
Bizning har bir darsimiz, u matematika yoki tarix, rus tili yoki atrofimizdagi dunyo, ish yoki chizmachilik bo'ladimi, o'ziga xos tarzda qiziqarli va hayajonli, biz u erda juda ko'p yangi narsalarni o'rganamiz. Imomova Sarvinoz nafaqat mehribon, balki quvnoq ham, u bizning so'zlashuvlarimizga tez-tez kuladi. Va tez-tez o'qituvchimiz bilan kutubxonalarga bordik, turli xil qiziqarli sayohatlarga bordik. Kelajakdagi hayotimda har xil ustozlar bo'ladi, lekin mening birinchi ustozim xotiramda abadiy qoladi. Har bir o'qituvchi mening birinchi ustozimga o'xshab qolishini istardim.
Forobiyning fikricha, insonda go‘zal fazilatlar ikki yo‘l-ta’lim va tarbiya orqali hosil qilinadi: “Ta’lim nazariy fazilatlarni birlashtirsa, tarbiya esa tug‘ma fazilat – nazariy bilimlar va amaliy kasb-hunar, xulq-odob fazilatlarini birlashtiradi, ta’lim so‘z va o‘rganish bilan, tarbiya esa amaliy ish, tajriba bilan amalga oshiriladi, har ikkalasi birlashsa, yetuklik namoyon bo‘ladi...”.
Kamoliddin Husayn Voiz al-Koshifiy Alloma murabbiylar to‘g‘risida “Axloqi Muhsiniy” asarida shunday yozadi: “Murabbiy (bolaga) nasihat va ta 'lim berishda lutf va odob qoidalariga rioya qilishi darkor. Jamoatchilik joylarida o'quvchiga pand berish yaramaydi, balki xilvat joyda bolaga nasihat qilish zarur. Agar (murabbiy) nasihat berishning fursati kelganini bilsa unga muloyimlik bilan murojaat qilishi lozim, chunki bizning zamonamizda muloyim va xushfel bo‘lish maqsadga muvqfiqdir ”.
Buyuk allomalardan Abdurahmon Jomiy o'z asarlarida tarbiyachi-muallim foaliyatiga quyidagicha ta’rif beradi: "muallim bilimli, aqlli, adolatli, o'zida butun yuksak fazilatlarni mujassamlashtirgan bo'lishi kerak. O'zini nomunosib tutgan odam hech vaqt bolalarga bilim va odob bera olmaydi ”.
Pedagog olim Komil Zaripov o'qituvchining kasbiy mahorati mazmun va mohiyatini “Ilg'or o'qituvchi”, “Ijodkor o'qituvchi”, “Novator o'qituvchi” timsolida asoslaydi.
"Muallimning yuksak sifati uning aqli, ilmi, fikri, so ‘zi, axloquodobidadir, - degan edi taniqli murabbiy, maktabshunos olim Hikmatulla Abdullayev o'zining “Yashil daftar hikmati” asarida. - O'qituvchining yuz qarashlari ham, gapirishlari ham, qalbi ham, ko'rinishi ham, yurish-turishi ham, kiyinishi ham chiroyli va ibrat namunasi bo'lsin. Ayniqsa, uning nutqi tushunarli, ravon, ta’sirli bo ‘lishi darkor. U muloqotda bamisoli so ‘z zargari ekanligini ко 'rsata olishi muhimdir. Shunga erishish kerakki. odamlar, ayniqsa, otaonalar va o'qituvchilar uni rostgo'y, halol, pokiza, sog'lom fikrli, shafqatli va muruvvatli, insonparvar kishi sifatida e 'tirof etsinlar ”.
A.S.Makarenkoning fikricha, “jamoada 40 qobiliyatsiz о'qituvchi о’rniga 4 ta qobiliyatli tarbiyachi-o‘qituvi bo'lgani ma’qul”ligi haqida gapirgan edi. Bu bilan u qobiliyat kishilar ta’lim-tarbiya ishiga katta zarar etkazishi mumkinlig alohida uqtiradi.