MergedFile

4.3. Mətnin dənlənməsi 
Mətnin  dənlənməsi  dedikdə  onun  müəyyən  suala  əsasən  oxunmasıdır. 
Dənləmə  zamanı  ümumi  konteksdən  qoyulmuş  suala  uyğun  gələn  hissə 
götürülür. Məsələn,  yer  kürəsinin  qızmasına aid  mətn  “Qlobal istiləşməyə 
hansı  amillər  təsir  edir?”  sualı  əsasında  oxuna  və  oradan  yalnız  bu  suala 
cavab verə biləcək hissələr sonrakı istifadə üçün götürülə bilər. Götürülən 
hissə işlənən tədqiqat işində mənbəni göstərməklə sitatlar şəkilində verilir. 
Dənləmə  zamanı  mətnin  müəllifinin  ideyası,  fikir  və  arqumentləri 
toxunulmaz qalır.  

---

Oxuma texnikası 
 
 
  87 
  Mətnin  dənlənməsi  nə  üçün  lazımdır?    Tutaq  ki,  Sizin  əlinizdə  maraqlı 
mətn  var  və  Siz  o  mətndən  dəyərli  biliklər  əldə  etmək  istəyirsiniz. 
Oxunulan  mətnin  yazılı  qeyd  edilməsinin  3  əsas  müsbət  üstünlüyü  vardır 
[29]: 
1.  Mətni  yaxşı  başa  düşmək  üçün  və  başa  düşünənləri  şəxsi  biliyinə 
inteqrasiya etmək üçün; 
2. Əldə olunan biliyin işin gələcək pilləsində  istfadəsi üçün; 
3. Yaddaşı möhkəmləndirmək üçün. 
Qədim Çin atalar sözündə deyilir: “Mən bir şeyi eşidirəm və onu unu-
duram, mən bir şeyi görürəm və onu xatırlayıram, mən bir işi görürəm və 
onu anlayıram”. Bizim araşdırdığımız konteksdə bu atalar sözü göstərir ki, 
təkcə  oxumaqla  mətni  mənimsəmk  olmaz.  Bunun  qarşılığında  mətni 
dəyrləndirmək də lazımdır.  
Mətni  dənləmə  üsulu  iki  müxtəlif  kompetensiyaya  əsaslanır:  Birincisi 
verilmiş  tapşırığı  həll  etmək  iqtidarı,  ikincisi  isə  vacib  şeyləri  bir  yerə 
yığmaq.