Metallurgiya

O’zq 
Varaq 
Hujjat № 
Imzo
_
Sana
_
Varaq
_
KURS ISHI 5310300. 
O’zq 
Varaq 
Hujjat № 
Imzo
_
Sana
_
Varaq
_
KURS ISHI 5310300. 

---

VAGRANKALAR 
Hozirgi vaqtda vagranka eng ko’p tarqalgan cho’yan suyuqlantirish agregati bo’lib, 
silindrik shaxta pechidan iborat. Uning konstruksiyasi juda sodda bo’lganligi uchun 
butun dunyoda keng ko’lamda tarqalgan. Lekin sodda, koks bilan ishlaydigan 
vagrankalar murakkab quymalarni ishlab chiqarishda xarorat va cho’yan sifatiga 
nisbatan quyiladigan zamonaviy talablarni qondirolmaydi. Bun- dan tashqari ular 
atmosferaga Ko’p miqdorda zararli gazlar va chang chiqarib yuboradi (amaldagi 
sanitar normalariga binoan atmosferaga chiqarib yuboriladigan 1m ' gazda ko’pi 
bilan 100 mg chang na 0.1 % SO bo’lishiga yo’l quyiladi). Shuning uchun 
vagrankalar puflanadigan xavoni isitish, chiqib ketayotgan gazlar chalasini yoqish 
va bu gazlarni tozalash uchun qurilmalar bilan jihozlanadi. Vagranka gazlarini 
bundan pnalash sistemali suyuqlantirish agregatining sxemasi 4-rasmda 
ko’rsatilgan. Qurilma vagranka 4, qumoklangan shlak uchun 2 buriladigan tuplagich 
3, germetik yuklash kurilmasi 5, bunker-sovutgich , venturi trubasi 7, shlamajratgich 
8, skrubber 9, tutun surgich 10, sovutilgan va tozalangan vagranka gazlarini isitish 
uchun konvektiv rekuperator 13, beriladigan xavoni isitish uchun uchta seksiyadan 
iborat bulgan radiatsion — rekuperator srayem. Zamonaviy vagranka kompleksining 
sxemasi xavo berish mashinasi elektronli tutun trubasi 11 va x.avo xaydagich-
damlagich 18, shuningdek kizigan 12 va sovuk, 17 x.avo truboprovodla- ri xamda 
xaydash 14 va ejeksiya 15 uchun ventilatorlardan tashkil topgan. Mazkur 
ustanovkadan chikib ketayotgan vagranka gazlarini tozalash uchta boskichda 
amalga oshiriladi. G az avval vagranka 4 dan bunker-sovutgich 6 ga yuboriladi, bu 
yerda 80—100°C gacha sovutilads va changning yirik zarrachalaridan tozalanadi. 
Gaz toza- lashning ikkinchi boskichI Venturi trubasi 7 da bajarila- di, bu yerda gaz 
100—140 m/s tezlikda trubaning suv pardali ogzidan utayotganida gazlarda kolgan 
chang xullanib iflos tomchilar va katralarga aylanib, kup kismi shlam chikarib 
yuboriladigan sistemaga okib tushadi. Sungra chikib ketayotgan gazlar gaz 
tozalashning uchinchi boskichidan utish uchun xul skruber 9 ga keladi, bu yerda 
tomchilar ushlab kolinadi va gazlar tozalab kuritiladi. Sungra gazni yokish oson 
bulishi uchun kursatishni talab kiladigan avtomatlashtirilgan mu- rakkab 
sistemalardir. Shunday sharoitlarda chikib ketadigan gazlarning talab etilgan tozaligi 
va chuyanning yukori temperaturasi ta’minlanadi. 4- rasmdagi vagran¬ka kurilmasi 
tarkibiga kiradigan bu tipdagi vagranka konstruksiyasi 5- rasmda ancha batafsil 
kursatilgan. Bu tipdagi vagranka ishining asosiy texnika-iktisodiy kursatkichlari 3- 
j.svalda keltirilgai.Zamonaviy koks vagrankasining uziga xos xususiyatla- ridan biri 
suyuklantirish zonasining domna profiliga uxshashligidir. Bunday profil tashkaridan 
suv sepib : sovutish domna pechlari furmalarining tipi buyicha suv bilan 
sovutiladigai,tez almashtiriladigan mne furma- lar uchun ancha 
qulay, u gazodinamika va vagranka issiklik almashinuvini ancha yaxshilaydi. Suv 
bilan sovutishni keng ko’lamda qo’llanishiga qaramasdan amalda barcha 
vagrankalar olovbardosh koplamaga ega. Kupchilik xollarda bu koplama vagaranka