obyekt to ‘g ‘risida nazariy yo‘l bilan yoki eksperimental usullar bilan ma’lumotlar olish umkoni bo‘lmagan hollarda qo‘llaniladi. Quyidagi ekspert usullari mavjud: evristik (aqliy hujum, ssena- riyli, anketali) va jamoali ekspertizalar. Ekspertlar guruhi doirasida jamoali ekspertiza usuli yanada xolisona va istiqbolli usul bo‘lib hisoblanadi. Biroq, muayyan sharoitlarga bog‘iq holatlarda bu usullardan kombinatsiyalashgan holda foydalaniladi. 3. M axsus usullar. Standartlashtirishning ko‘proq ishlatiladigan maxsus usullari quyidagilar: unifikatsiya (birxillashtirish); tiplashtirish (turlash); agregatlashtirish; modullashtirish. 125
Shuningdek, parametrik, kompleks va ilgarilanma standartlash tirish kabi maxsus usullar ham mavjud. Quyida ko‘proq va kengroq ko‘lamda qo‘llaniladigan usullarga batafsil to ‘xtalib o ‘tamiz. 3.7. Amaliyotda ko‘proq qo‘llaniladigan umumilmiy standartlashtirish usullari Standartlashtirish obyektlarini tizimlashtirish standartlashti- rishning muayyan obyektlari majmuyini ilmiy ketma-ketlik bilan tasniflash (sinflash) va muayyan tartiblashtirishdan iborat. Ixtiyoriy obyektni tizimlashtirish foydalanish uchun qulay, aniqlangan tizimni shakllantirish va ularni ketma-ketlikda joylash- tirish maqsadida amalga oshiriladi. Tizimlashtirishning eng oddiy tizimi turli lug‘at va ma’lumot- lardan foydalaniladigan alifbo bo‘lib hisoblanadi. Standartlashtirish obyektlarini tartib bilan raqamlashtirish yoki ularni voqealar ketma- ketligiga asoslangan holda joylashtirishda qo‘llaniladi. Masalan, ГОСТ, O‘z DSt standartlari o ‘sib borish tartibi bo‘yicha raqam-
