Metrologiya, standartlashtirish va sifatni

kelmasligi mumkin emas, chunki faqat bir xil xossalargina o ‘zaro
solishtirilishi mumkin. Bundan xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, faqat
33

---

bir xil o ‘lchamlilikka ega bo‘lgan kattaliklarnigina algebraik qo‘-
shishimiz mumkin.
2. 
Olchamliliklarning algebrasi ko‘payuvchandir, ya’ni faqat-
gina ko‘paytirish amalidan iboratdir.
2.1. Bir nechta kattaliklar ko‘paytmasining o ‘lchamliligi ular
o ‘lchamliliklarining ko‘paytmasiga teng, ya’ni: 
A, B, C, Q
 katta-
liklarining qiymatlari orasidagi bog‘lanish 
Q = ABC
 ko‘rinishda
berilgan bo‘lsa, u holda
dim Q = (dim A)(dim B)(dim C).
 
(2.2)
2.2. Bir kattalikni boshqasiga bo‘lishdagi bo‘linmaning o ‘lcham-
liligi ular o ‘lchamliliklarining nisbatiga teng, ya’ni 
Q = A /B
 bo‘l-
sa, u holda
dim Q = dim A/dim B.
 
(2.3)
2.3. Darajaga ko‘tarilgan ixtiyoriy kattalikning o ‘lchamliligi
uning o ‘lchamliligini shu darajaga oshirilganligiga tengdir, ya’ni
Q = A n
 bo‘lsa, u holda,
dim Q = dim A n.
 
(2.4)
Masalan, agar tezlik 
v = l/t
 bo‘lsa, u holda
dim v = dim l/dim t = L / T = L T -1.
 
(2.5)
Shunday qilib, hosilaviy kattalikning olchamUligini ifodalashda
quyidagi formuladan foydalanishimiz mumkin:
dim Q = LnM mTk...,
 
(2.6)
bunda: 
L, M, T,
... — mos ravishda asosiy kattaliklarning o ‘lcham-