Mezolit (o’rta tosh) davri

Urush yillarida O'zbekiston sanoati va qishloq xo'jaligi.. Urush Yillarida resp-ka kishlok xujaiik xodimlari oldida sanoatni xom ashe bilan, axolini ozik-ovkat, kiyim-kechak bilan uzluksiz ta'minlashdek ulkan, murakkab vazifa turaredi. Vaziyatning murakkabligi shundan iboratediki, birinchidan, respublika kishiok xujaligi asosan paxta etishtirishga ixtisoslashtirilgan bulib, ozik-ovkat maxsulotlari Ittifok fondidan keltirilar edi. Urush boshlangach, ozik-ovkat keltirish tuxtadi, axolini bookish uchn ichki mikoniyatlarni topish zarur edi. Ikkinchidan, evakuatsiya kilingan axoli xisobiga shaxarlar axolisining kupayishi ozok-ovkatga bulgan talabni yanada oshirdi. Uchinchidan, dexkonlar frontga va xarbiy sanoatda ishlashga safarbar etilgan, dexkonchilikning mashakkatli ishlari keksalar, aellar, usmirlar zimmasiga tushgan edi. Turtinchidan, MTS va sovxozlarga Garbdan yangi traktorlar, kishlok xujaiik mashinalari va ularga extiyot kismlar keltirish tuxtab kolgan, bugina. emas, xujalnklardagi traktorlar, avtomobillar, otlarning bir kismi Kizil Armiya extiyojlari uchun olib ketildi. Urush yillarida resp-ka dexkonchiligining tarkibi keskin uzgardi. Paxtachilikni asosiy tarmok sifatida saklab kolgan xolda don, kand lavlagi, kanop, pilia, sabzavot, poliz maxsulotlari etigshtirishni keskin kupaytirish tadbirlari kurildi. Birinchi navbatda ekin ekiladigan maydonlami kengaytirish, irrigatsiya kuvvatlarini oshirish yuksak sur'atlar bilan olib borildi.Don ekioladigan, sugoriladigan er maydonlari kengaytirildi. Zarang erlar, kuriklar, tukaylar, lalmikor erlardan xam unumli foydalanildi. 1942 yilda 1408,1 ming gektar, 1943 yilda 209O" 2 ming gektar erga galla va dukkakli ekinlar ekildi. Natijada maxsulotlarni etishtirish kupayib, 1941 yilgi 4,8 million sentner umiga 1943 yilda 5,3 million sentner olindi.

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoevning 2017 yil 22-dekabr kuni Oliy majlisga Murojaatnomasida iqtisodiyotni rivojlantirish va leberallashtirishning ustuvor yo'nalishlari to'g'risida. Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo'nalishlariQadrli do'stlar! Hammamiz yaxshi tushunamiz, har qanday islohot va o'zgarishni barqaror iqtisodiyotsiz amalga oshirib bo'lmaydi. Biz o'tgan yil davomida bu borada keng ko'lamli ishlarni boshladik. Lekin milliyiqtisodiyotimizni mustahkamlash, yurtimizni rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqish uchun oldimizda hali ko'plab vazifalar turibdi. Bugungi kunda dunyoda innovatsion taraqqiyot modellarini joriy etish, ilg'or g'oyalar, "nau-xau" va "aqlli" texnologiyalarni eksport qilish hisobidan tez sur'atlar bilan rivojlanayotgan davlatlar soni tobora ortib bormoqda. Mamlakatimizda bu yo'nalishda amalga oshirilayotgan ishlarni, afsuski, qoniqarli deb bo'lmaydi, desam, o'ylaymanki, sizlar ham bu fikrga qo'shilasiz. Xalqaro valyuta fondi ma'lumotlariga ko'ra, aholi jon boshiga to'g'ri keladigan yalpi ichki mahsulot hajmi bo'yicha O'zbekiston dunyo reytingida 187 mamlakat o'rtasida 134-o'rinda turibdi. Vaholanki, O'zbekiston juda boy tabiiy resurslarga, katta iqtisodiy salohiyatga ega bo'lgan davlat. Yurtimiz zaminida oltin, kumush, mis, uran, neft, tabiiy gaz, ko'mir kabi tabiiy qazilma boyliklarning katta zaxiralari mavjud. Umuman, Mendeleyevning kimyoviy moddalar jadvalidagi barcha elementlarni mamlakatimizdan topish mumkin. Bizdagi unumdor tuproq, to'rt faslda ham oftob chiqib turadigan qulay iqlim va betakror tabiatni, o'zingiz ayting, yana qayerda topish mumkin? Hamma gapanashu bebaho boylikni xalqimizmanfaati yo'lida oqilona va samarali ishlataolishda. Lekin, ochiq tan olishimiz kerak, bu masaladabizorqada qolmoqdamiz. Masalan, 2017-yildayurtimizdagazishlab chiqarish hajmi 56,5 milliard kub metmi tashkil etdi. Ammo mazkur soha yillar davomida modcrnizatsiya qilinmagani tufayli yo'qotish miqdori juda katta - 20-23 foiaii tashkil etmoqda, Bu boylikning katta qismi bekordan-bekorga isrof bo'layotgani albatta barchamizni o'ylantirishi, tashvishga solishi kerak. Chunki Xudo bunday ne'matni hammaga ham bermagan. Uni qadrlash, har bir misqolirii asrab-avaylab ishlatish kerak. Iqtisodiyot - bu hisob-kitob degani. Har bir ishimizda puxta hisob-kitob birinchi o'rinda turishi lozim. Aks holda, hamma ishimizeski hammom, eski tos bo'lib qolaveradi. Mana, masalan, 2018-yilda 66 milliard kub metr tabiiy gaz ishlab chiqarishimiz kerak. Shundan 17 milliard kub metr gaz "O'zbekenergo" aksiyadorlik jamiyatiga yetkazib beriladi. Buning hisobidan 56 milliard kilovatt elektr energiyasi ishlab chiqariladi. Afsuski, bizda elektr uzatish tarmoqlari eskirib ketgan. Buning oqibatida 15-20 foiz elektr energiyasi iste'molchiga yetib bormasdan, tarmoqning o'zida behuda yo'qotilmoqda. Yoki yana bir misol. "O'zkimyosanoat" aksiyadorlik jamiyati tarkibiga kiradigan korxonalar tomonidan yiliga 10 milliard kub metr tabiiy gaziste'mol qilinadi. Shu asosda mineral o'g'itlar ishlab chiqarilib, fermerlarimizga yetkazib beriladi. Fermer xo'jaliklaridan buning uchun mablag'lar o'z vaqtida undirilmagani sababli "O'zkimyosanoat" korxonalari 2017-yil 1-dekabrgacha tabiiy gazdan 890 milliard so'm qarzdor bo'lib qolgan. Bozor sharoitida mahsulot yetkazib beruvchi ham, iste'molchi ham o'z shartnoma majbiiriyatlarini to'liq bajarishi kerak. Aks holda, birjoyda depsinib, boshimiz muammodan chiqmaydi. Iqtisodiyotda boshqarttv tizimi eskirgani, innovatsion g'oyalami qo'llab-quvvatlash bo'yicha samarali mexanizmlar o'z vaqtida joriy qilinmagani ham jiddiy muammo bo'lib qolmoqda. Shuningdek, texnologik qoloqlik, resurs va energiyani tejaydigan texnologiyalar, muqobil energiya manbalarini tatbiq etishning sustligi ham iqtisodiy taraqqiyot yo'lida to'siq bo'lmoqda. Engyomoni, istiqbotli yirik loyihalarni belgilash va amalga oshirishda jiddiy xatoliklarga yo'l qo'yilgani, xorijiy kreditlar samarasiz ishlarga sarflangani iqtisodiyot rivojiga xalaqit bermoqda. Masalan, mamlakatimizda 25 yil davomida olingan kreditlarning aksariyati yetarlicha iqtisodiy samara bermaganini turli ekspert va mutaxassislar ochiq tan olmoqda. Misol uchun, Qoraqalpog'istonda barpo etilgan Ustyurt gaz-kimyo majmuasi kutilgan iqtisodiy foydani bermayapti. Moliya vazirligida o'tirgan ba'zi "vallomatlar" vaqtida bu - dunyodagi eng zo'r loyiha, deb butun olamgajar solganedi. Lekin qani natija? Bunday achinarli holatni xalqimizning eng o'tkir ehtiyojlari bilan bog'liq ijtimoiy dasturlar bo'yicha ham ko'rish mumkin. Misol uchun, aholini ichimlik suvi bilan ta'minlash maqsadida oxirgi 10 yilda 17 ta loyiha doirasida 618 million dollardan ziyod xorijiy kreditmablag'lari jalb etildi. Agar shuncha valyuta xalqimiz turmush sharoitini yaxshilash uchun samarali ishlatilib, aniq natijaga erishilganida, albatta, bu ishda tashabbuskor bo'lgan iqtisodiyot kompleksining rahbarlariga bugun ming bor rahmatlar aytar edik. Lekin, afsuski, bunday bo'Igani yo'q. Boshlangan loyihalarning ko'pchiligi oxiriga yetkazilmadi. Ichimlik suvi qancha-qancha odamlar uchun hali ham shirin orzuligicha qolmoqda. Ularning umidi, ishonchi oqlanmagani uchun kim javob beradi? Biz, avvalo, chetdan kredit va sarmoyalar olib kelish bo'yicha samarali tizim yaratishimiz, har bir kreditni aniq ishlatishni o'rganishimiz lozim. Bu masalada yetti o'Ichab, bir marta kesadigan, oqibatini puxta o'ylab ish olib boradigan davr keldi. Shu nuqtai nazardan, davlatning innovation yangilanish dasturini shakilantirish, innovatsiya va investitsiyalardan samarali foydalanadigan yangi avlod kadrlarini, yangi sarmoyadorlar sinfini tayyorlash o'ta muhim ahamiyatga ega. Buning uchun O'zbekistonni texnologik rivojlantirish va ichki bozorni modernizatsiya qilish bo'yicha kuchli milliy g'oya, milliy dastur kerak. Ushbu dastur O'zbekistonni jahondagi taraqqiy topgan mamlakatlar qatoriga tezroq olib chiqishga imkon yaratishi lozim. Mamlakatimizda asosiy energiya resurslarining narxi past bo'lib qolayolgani bozor iqtisodiyoti sharoitida o'zini oqlamasligini albatta hammamiz yaxshi tushunamiz. Masalan, O'zbekistonda aholi va sanoat korxonalari uchun 1 megavatt soat elektr energiyaning narxi 25 AQSh dollarini tashkil etadi. Germaniyada esa bu narx aholi uchun - 332 dollar, korxonalar uchun - 144 dollardan iborat. Rossiyada tegishlicha 47 va 51 dollarni, Hindistonda 68 va 87 dolfami tashkil etadi. Shuningdek, 1000 kubmetrtabiiy gazning narxi O'zbekistonda 32,9 dollar, Shvetsiyada 1552, Portugaliyada 1132 dollardan ziyod, Italiyada 1045, Germaniyada 785 dollardan, Angliyada esa 770 dollardan ortiqni tashkil etadi. Bu raqam Rossiyada 83 dollardan, Qozog'istonda 45 dollardan ziyoddir. Ko'rinib turibdiki, bizda energiya va tabiiy gaz resurslari rivojlangan davlatlarga nisbatan bir necha barobar arzon. Lekin resurslardan oqilona foydalanish yo'qligi natijasida tannarxning pasayishiga, mahsulot hajmi o'sishiga erishish qiyin bo'Imoqda. Energiya resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish uchun mamlakatimiz energetika tizimini isloh qilishimiz, bu borada aniq strategiya ishlab chiqishimiz lozim. Avvalo, samarasiz va zarar bilan ishlaydigan korxonalarni xususiylashtirish, monopoliyani tugatish kerak. Shuningdek, elektr energiyasi yetkazib berishda raqobat muhitini shakilantirish va muqobil cnergiya manbalaridan foydalanishni rag'batlantirish zarar. Buning uchun xususiy sektomi keng jalb etgan holda, ishlab chiqarishni moliyalashtirish bo'yicha bozor mexanizmlariga o'tish talab etiladi. Biz 2018-yilni Faol tadbirkorlik, innovatsion g'oyalar va texnologiyalami qo'llab-quvvatlash yili deb e'lon qilgan ekanmiz, kelgusi yili faol tadbirkorlikni rivojlantirish e'tiborimiz markazida bo'ladi. Bu sohani qo'llab-quvvatlash, biznes subyektlarini jadal va barqaror rivojlantirish yo'lidagi to'siq va g'ovlami bartaraf etish bo'yicha zarur choralar ko'riladi. Afsuski, tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishda hali ham muammolar yo'q emas Yurtimizda tadbirkorlik nima uchun kutilgan darajada rivojlanmayapti? Chunki bu soha vakillarini asossiz ravishda tekshirish holatlari ko'p. Ochig'ini aytganda, tadbirkoriikning erkin rivojlanishiga o'zimiz - davlat idoralari yo'l qo'ymayapmiz. Hech kimga kerak bo'lmagan tartib-taomillar hamon saqlanib qolmoqda, joylarda ko'pgina amaldorlar faqat o'z shaxsiy manfaatini o'ylab ish ko'rmoqda