Microsoft Word 19-Amaliy mashg'ulot docx



Yüklə 131,55 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix03.03.2022
ölçüsü131,55 Kb.
#53368
19-Amaliy mashg\'ulot



 

Amaliy mashg’ulot: 

Varikaplar va ularning ishlatilish sohalari. 

 

Varikap  –  yarimo‘tkazgichli  diod  bo‘lib,  asosan  kondensator  sifatida 

ishlatiladi  va  uning  ishlashi  to’siq  sig‘imini  teskari  kuchlanishga  bog‘liqligidan 

foydalanishga  asoslangan.  U  sig‘imni  elektrik  boshqariluvchi  element  sifatida 

qo‘llanish uchun mo‘ljallangan. p–n o‘tishning xossalari ko‘rib chiqilganda uning 

to‘siq sig‘imi teskari kuchlanish oshishi bilan kamayishi ko‘rsatilgan edi. Shuning 

uchun varikap p–n o‘tishdagi teskari kuchlanishda ishlaydi. Varikaplar kremniy va 

germaniy    asosida  tayyorlanadi  va  ular  elektron  sxemalarda  o‘zgaruvchan  sig‘im 

sifatida  foydalaniladi.  Masalan,  chastotani  avtomatik  sozlash,  chastotani 

modulatsiyalash shular jumlasidandir. 

 

Variable- o’zgaruvchi 



Capacitance – sig’im 

 

 



 

 

 



 

Varikapni shartli belgisi 

 

Varikaplarda  p-n  o‘tish sohasida  elektr  sig‘imi  mavjud.  Demak  p-n  o‘tishga 



moslashgan har qanday yarim o‘tkazgichli diodni elektr sig‘imini boshqarish 

mumkin.  Chunki  p-n  o‘tishdagi  elektr  sig‘imi  berilgan  tashqi  kuchlanishga 

kuchli  bog‘langandir.  Kuchlanishni  o‘zgartirish  yo‘li  bilan  elektr  sig‘imini 

o‘zgartiruvchi  p-n  turdagi  maxsus  tayyorlangan  yarim  o‘tkazgichlar 

''Varikaplar''  nomi  bilan  yuritiladi.  Varikaplarda  p-n  o‘tishning  teskari 

kuchlanish ''U

tes

'' berilganda elektr sig‘im (aktiv sig‘im)dan foydalaniladi.



 

Varikaplar asosan tebranma konturlarni chastotasini elektron qayta sozlashda 

qo‘llaniladi. Varikaplarning bir necha turi mavjud. Masalan, parametrik diodlar o‘ta 

yuqori  chastota  signallarini  kuchaytirish  va  generatsiyalashda,  ko‘paytiruvchi 

diodlar esa keng chastota diapazoniga ega bo‘lgan ko‘paytirgichlarda qo‘llaniladi. 

Quyidagi 1-rasmda varikapning chizmasi keltirilgandir. 




 

1-rasm. 

– Past chastotalarda ishlaydigan varikaplar ko‘proq ''kremniy'' elementidan 

tayyorlanadi.  

– Yuqori chastotalarda ishlaydigan varikaplar ko‘proq ''germaniy'' elementidan 

tayyorlanadi. 

 

2-rasm. To‘siq sig‘imining teskari kuchlanishga bog‘liqligi

 

 

3-rasm. Tebranish konturini boshqarishda varikapdan foydalanish 




Varikapning  asosiy  parametrlaridan  biri,  uning  ishonchliligidir.  Past 

chastotalarda  diodning  R

k/k

  qarshiligini  hisobga  olmasak  ham  bo‘ladi.  U  holda 



varikapning ishonchliligi 

=

 



yerda 

  -  aylanish  chastotasi.  Yuqori  chastotalardan  esa  p-n  o‘tishning 

qarshiligini hisobga olmasak ham bo‘ladi. Lekin diodning Rk/k qarshiligini hisobga 

olish zarur bo‘lib, bunda ishonchlilik quyidagiga teng bo’ladi: 

=

1

 



bo‘ladi. 

(1) va (2) ifodalardan ko‘rinadiki varikapning ishonchliligi past chastotalarga teskari 



proporsional ekan.  

Yüklə 131,55 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin