Microsoft Word 86 Agciyerden kenar verem 4

MSS vərəminin müalicəsi 



 

Müalicəyə başlanmasının gecikdirilməsi bilavasitə  mənfi 

nəticələrə gətirib çıxarır 



 

Klinik, laborator və instrumental müayinələr MSS-nin vərəmi 

diaqnozunu təsdiq edən andan etibarən empirik kimyəvi 

terapiyaya başlamaq məsləhət görülür; müalicə rejimi: 

2SHREZ/1HREZ/9HRE (B)

80

 (Cədvəl 3) 



 

Əgər 2 həftə müddətində klinik, laborator və instrumental 

müayinələrlə  təsdiqlənmiş müsbət dinamika əldə edilməzsə, 

yuxarıda göstərilən müalicə rejiminə 2-ci sıradan 3 dərman 

vasitəsi: inyeksiya formasında (Km, Am, Cm), ftorxinolonlar 

(Lfx, Mfx) və tiamidlər (Eto, Pto) əlavə edilməlidir (5-ci bənd 

“Müalicənin ümumi prinsipləri”) (D)

80

 



 

DHT-nin nəticələri əldə edilərsə, empirik kimyəvi terapiya rejimi 

həssaslığın tipi nəzərə alınaraq dəyişilməlidir 



 

MSS vərəmindən ölüm hallarını  və geri dönməyən nevroloji 

ağırlaşmaların qarşısını almaq məqsədi ilə ilk 6-8 həftə  ərzində 

deksametazonun təyini məsləhət görülür: 



 

ağır və təxirəsalınmaz hallarda v/d yavaş şırınqa və ya damcı 

üsulu ilə və ya ə/d 4-20 mq gündə 3-4 dəfə olmaqla (gündəlik 

doza 80 mq-a qədər) təyin olunur, saxlayıcı  doza               

0,2-9 mq/gündə 3-4 gün ərzində, sonrakı  mərhələdə 

preparatın  per os  qəbulu tövsiyə edilir. Uşaqlara 

deksametazon ə/d 0,02776–0,16665 mq/kq hər 12-24 saatdan 

bir yeridilir. Deksametazon ilə müalicə dozanın tədricən 

azaldılması ilə  kəsilir (müalicənin sonunda bir neçə 

kortikotropin inyeksiyası təyin edilir) (A)

80

 

Miliar vərəm 

Miliar vərəm vərəmin kəskin proqressivləşən forması olub, xəstə 

insanın bədənində 

vərəm infeksiyasının geniş miqyaslı 

disseminasiyası ilə  səciyyəvidir. Vərəmin bu klinik forması  həm 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

27 

birincili vərəmdə, həm də ikincili vərəm formalarında reaktivasiya 

nəticəsində inkişaf edə bilər. Miliar vərəmin inkişafına bir neçə 

faktorun təsiri məlumdur: erkən uşaq yaşları, qeyri-kafi qidalanma, 

İİV-ə yoluxma, alkoqolizm, şəkərli diabet, xronik böyrək 

çatışmazlığı, postqastroektomik sindrom, orqan transplantasiyası, 

birləşdirici toxumanın sistem xəstəlikləri, hamiləlik, zahılıq dövrü, 

bədxassəli şişlər, silikoz və s. İİV-ə yoluxmuş şəxslərdə miliar vərəmlə 

xəstələnmə 3 dəfə çox təsadüf edir ki, bu da vərəmin immun 

sisteminin çatışmazlığı ilə əlaqədar olduğunu sübut edir. Miliar vərəm 

immunosupresiv terapiya (kortikosteroidlərin, sitostatiklərin, şişlərin 

nekroz faktoru inhibitorları-alfa qəbulu) fonunda da inkişaf edə bilər. 

Bəzi tibbi manipulyasiyalardan sonra xəstələrdə miliar vərəmlə 

xəstələnmə hadisələri məlumdur. Bunlara sidik kisəsinin 

kateterizasiyası, ekstrakorporal litotripsiya, ürək klapanlarının 

protezləşdirilməsi, sidik kisəsi xərçənginin müalicəsi məqsədi ilə 

KJB vaksininin sidik kisəsi daxilinə yeridilməsi aiddir.