Microsoft Word Bojxona nazariyasi doc

1.4  Bojxona siyosatini tashkil etuvchi iqtisodiy asoslar 
 
Ko’p davlatlar ishbilarmonlari o’zlarining ichki bozoriga tashqi 
raqobatchilarni kiritishga qarshidirlar. Ushbu holatni tushunish oson, 
ya`ni tashqi raqobat xarajatlarni kamaytirishga, sifatni oshirishga, 
quvvatsizlanmaslikka majbur bo’ladi. 

---

 
17
Xaridorlar esa orzon va imkoni boricha sifatli mahsulot sotib 
olishdan manfaatdorlar. 
Ushbu holat ko’plab davlatlarning siyosiy va iqtisodiy 
manfaatlarini ifodalovchi va tushkunlikka tushurib yuboruvchi 
holatdir. Davlat ushbu holatda shunday siyosatni amalga oshirish 
lozimki, mamlakat to’laligicha yengib chiqsin, shuningdek ichki 
bozorga import tovarlarining kirib kelishiga yo’l qo’ymasin. 
Iqtisodiy va bojxona siyosatining asosiy ko’rinishlarini sanab 
o’tamiz: 
1. Qismiy cheklash siyosati ichki bozorga chet el tovarlarini 
kiritmaslik maqsadida amalga oshiriladi. Masalan: kinovideo 
mahsulotlari, bosma mahsulotlari, g’ayriqonuniy qarashlar va 
hokazolar. 
2. Proteksionizm siyosati, (lotincha Protectib – yashirish, 
himoya qilish). Ushbu siyosat ichki bozorni tashqi raqobatdan himoya 
qilish maqsadida amalga oshiriladi. 
Importni cheklash xaridorlarga va mamlakatga katta zarar 
yetkazishi ham mumkin. Chunki xalqaro mehnat taqsimotini 
foydalilik darajasi pasayadi. Yuqori boj belgilash eskirgan 
texnologiyani milliy ishbilarmonlar qo’llashiga olib kelmoqda. 
Hozirgi sharoitda milliy mahsulot va eksportga yo’naltirilgan 
mahsulotlarga boj to’lovlari kamaytirilgan tartibi belgilanmoqda. Bu 
esa valyuta oqimini kirib kelishiga olib keladi va mamlakat 
iqtisodiyotini barqaror olib kelishiga sabab bo’ladi.