Microsoft Word Demografi Aliye Mandiracioglu revizyon doc

Toplumun yaşlanmasının demografik belirleyicileri 
1. Fertilitede azalma 
Toplumun yaşlanmasında önemli ve temel bir 
belirleyicidir. Son 50 yılda fertilite hızı 5.0‘dan 2.7‘ye 
düşmüştür. Önümüzdeki 50 yıl içinde ise nüfus 
yenilenme düzeyi olan 2.1’e kadar inmesi 
beklenmektedir. Günümüzde tüm endüstrileşmiş 
ülkelerde fertilite hızı nüfusun yenilenme düzeyinin 
altındadır. Avusturya, Almanya, Çek Cumhuriyeti gibi 
pek çok Avrupa ülkesinde ise 1.5’in altına düşmüştür. 
Gelişmiş ülkelerde uzun süreçte gerçekleşmiş olan 
fertilitedeki düşüşün, gelişmekte olan ülkelerde çok 
keskin, hızlı bir şekilde yaşanacağı belirtilmektedir. 
2000-2005 yılları arasında gelişmekte olan ülkelerde 5.2 
olan fertilite hızı, 2045-2050’de 2.5’e düşecektir (2,4). 
2. Mortalitede azalma 
Mortalitedeki cinsiyet farklılıkları hormonal etkiler ve 
biyolojik faktörler kadar kültürel farklılıklar ve yaşam 
biçimindeki faklılıklardan da etkilenmektedir. Sigara ve 
alkol gibi sağlıksız davranışlar, mesleki risklere 
maruziyet, risk alma alışkanlıkları ve kazalar erkeklerde 
daha yaygındır. Kadınlar pek çok ülkede daha düşük 
sosyal statüdedir ve daha az gelire sahiptir. Aslında bu 
durum da sağlık açısından bir risktir (9). 
Özellikle yaşlı nüfustaki mortalite hızının azalmasının 
nüfusun yaşlanmasında önemli katkısı vardır. 
Mortalitenin azalması ile doğuşta beklenen yaşam 
süresindeki artış, son yarım yüzyılda 20 yıla yaklaşmıştır 
(2). 
Doğumda beklenen yaşam süresi,1950-1955’te 46.5 yıl 
iken 2000-2005’te 66’ya ulaşmıştır ve 2045-2050’de 76 
yaşa çıkacaktır. 1950-2050 arası yaşam beklentisinde 
toplamda 30 yıllık bir artış gerçekleşmiş olacaktır (2,4,6).
Önümüzdeki 50 yılda, yaşam beklentisindeki ülkeler 
arası büyük farklılarda azalma yaşanacaktır. Geri kalmış 
ülkelerle gelişmiş ülkeler arasındaki yaşam beklentisi 
farkı günümüzde 12 yıl civarında iken, 2050’de 7 yıla 
kadar düşecektir. Sonuç olarak günümüzde her 4 
yenidoğandan 3’ü 60 yaşına kadar ve 3 yenidoğandan 
1’i 80 yaşına kadar yaşayabiliyorken, 2050 yılına 
gelindiğinde 8 yenidoğandan 7’si 60 yaşına kadar ve tüm 
yenidoğanların yarısının da 80 yaşına kadar 
yaşayabileceği tahmin edilmektedir (2). Özellikle ileri 
yaşlı grubunda yaşam beklentisinde önemli artışlar 
olacaktır. 
Anne ölümlerinin çok yüksek olduğu çok az sayıdaki 
ülkede, kadınlarda yaşam beklentisi erkeklerden daha 
azdır. Bu ülkelerin haricinde, kadınlarda yaşam 
beklentisi erkeklerden 7.4 yıl daha fazladır. Aradaki bu 
fark gelecek yarım yüzyıl içinde düşerek 6.1 yıla 
inecektir.
Günümüzde 30 ülkede kadınlarda yaşam beklentisi 80 
yaşı aşmıştır. Beklenen yaşam süresi Japonya’da 82.1, 
Singapur’da 81.9, Fransa’da 80.9, Avustralya’da 80.7 ve 
Kanada’da 80.5 yıldır; bu ülkeler dünya genelinde ilk 
sıralarda yer almaktadır. Elli yıl sonra beklenen yaşam 
süresi Japonya’da 92 yıla ve 26 ülkede de 85 yaşa 
çıkacaktır (2,4,6).