Microsoft Word Düzeltilmis tez

2.1.2.4 Sigortacılık Yapabilecek İşletmeler 
Sigorta şirketlerinin güvence altına aldığı risklerin gerçekleşmesi halinde 
ortaya çıkan zararın karşılanabilmesi için güçlü sermaye yapısına ve organizasyona 
sahip olmaları gerekmektedir. Sigortacının yasal statüsü faaliyet gösterilen ülkenin 
hukuksal düzenlemelerine bağlıdır. Hukuksal düzenlemeler çerçevesinde sigorta 
işletmeleri ülkemizde Anonim şirket ve Karşılıklı sigorta şirketi (Reasürans) olmak 
üzere iki biçimde kurulabilir
85
.
 
2.1.2.4.1 Anonim Şirket 
Sigorta 
işletmeleri genellikle anonim şirket biçiminde kurulurlar. Anonim 
şirketlerin en büyük yararı, dağınık ve küçük tasarrufları bir araya getirerek büyük 
sermaye gerektiren girişimleri gerçekleştirebilmesidir. Bu avantajı nedeniyle sigorta 
şirketleri genellikle anonim şirket şeklinde kurulurlar.
86
Türkiye’de 
vergi 
gelirleri içerisinde de anonim şirketleri önemli bir yer tutar. 
Yüksek kar elde etme gücü sebebiyle vergilendirme neticesinde devlete diğer 
teşkilatlanmamış şirketlerden daha fazla gelir sağlar. Bunun da ötesinde sahip 
oldukları kurumsal kimlik, organize yapısı, vergi kayıp ve kaçaklarını azaltılmasında 
büyük rol oynar. Çünkü kurumsallaşma şirketlerin kendi içinde de denetimi gerekli 
kılar. Kendi içinde denetimi arttıran yapıya sahip bir şirketin hukuka bağlılığı 
yükseleceğinden vergisel ve diğer hukuksal düzenlemelere uyumu artmaktadır. 
84
N.BERK, s. 5. 
85
E. A. GÜVEL ve A. Ö. GÜVEL, s.51-52. 
86
E. A. GÜVEL ve A. Ö. GÜVEL, s.51-52. 

---

45
2.1.2.4.2 Karşılıklı Sigorta Şirketleri 
 
Reasürans, bir sigorta sözleşmesinin ya da sözleşmenin bir bölümü, prim 
karşılığında bir başka sigorta şirketine transferidir. Sigorta ettirenin bu konuda bilgi 
sahibi olması gerekli değildir
87
. 
Karşılıklı sigorta şirketi biçiminde kurulan sigorta işletmelerinin özelliği, 
şirketin bizzat sigortalılar tarafından kurulup yönetilmesidir. Sigortacı ve sigortalı 
sıfatları birleşmiştir. Kuruluş amacı, belirli rizikoları karşılamak üzere bir araya 
gelen üyelerine ekonomik yarar sağlamaktır. Temel özelliği ve amacı gelir-gider 
denkliği sağlamaktır; kar elde etmek değildir.
 
Gelir-gider denkliğini sağlama ilkesine 
bağlı olarak, karşılıklı sigorta şirketlerinde prim sabit değildir. Prim her yılın 
sonunda o yıl içerisinde gerçekleşen rizikolara ve ödenen tazminat tutarına göre 
ayarlanır. Faaliyet dönemi sonunda elde edilen karın bir kısmı ortaklara “poliçe 
temettüsü (kar payı)”olarak dağıtılır. Karın bir kısmı da dağıtılmamış kar olarak 
kuruluşta alıkonur
88
. 
Hasar halinde ise tazminat diğer sigorta kuruluşlarından daha farklı yollarla 
ödenmektedir: 
• Dağıtılmamış karların kullanılması, 
• Ortakların tazminat tutarında borçlandırılması,
• Faaliyet dönemi sonunda ortaklara ödenen temettüden kısıntı yapılması.
Karşılıklı sigorta şekli, ilk olarak yangın branşında uygulanmıştır. Karşılıklı 
sigorta şirketleri genellikle taşımacılık, makine ve reasürans dışındaki sigorta 
branşları ile ilgili sigorta işlemlerini yapar. Türkiye’de kooperatif olarak sigortacılık 
ruhsatı alarak çalışan tek bir sigorta şirketi vardır; Birlik Sigorta Kooperatifi. 
Sigorta 
edilmiş riskin, belli bir kısmının veya tamamının yeniden sigorta 
edilmesidir. Sigorta şirketleri, teminat verdikleri rizikolarda büyük hasarların aynı 
87
John O. E. CLARK, s. 280. 
88
E. A. GÜVEL ve A. Ö. GÜVEL, ss.51-52. 

---

46
zamana gelme ihtimaline karşı, hasar ödemelerinde zorlanmamak için reasürans 
(mükerrer sigorta) yaptırır. Reasürans, sigorta şirketlerine, tek başlarına yüklenmeleri 
kendi sermayeleri, ihtiyatları, öz varlıkları bakımından kısaca mali yönden mümkün 
olmayan riskleri, sigortalayabilme imkânı verir. Bir takım mali ölçüler esas alınarak, 
branş esasıyla tespit edilen saklama payları, sedan şirketin risk üzerindeki 
sorumluluk miktarını göstermekte, aşan kısımlar ise çeşitli reasürans anlaşmalarıyla, 
reasürans şirketlerine devredilmektedir. Reasürans işlemlerinde riski bu şekilde 
devreden şirkete sedan, devir alan şirkete reasürör denir. Sedan şirket, sigortalıdan 
toplamış olduğu primlerin ve sigortalıya ödemiş olduğu hasarların belli bir kısmını, 
değişik tekniklere göre yapılmış reasürans anlaşmaları vasıtasıyla, reasürans şirketine 
yansıtır. Ancak sedan şirket ile reasürör arasındaki risk transferi işlemi, yıllık 
anlaşmalar olmaksızın da yapılabilmekte; sedan şirket, her bir risk için, ihtiyari 
olarak, reasüröre müracaat edebilmektedir.
89
Reasüransa duyulan gereksinimin 
nedenleri: 
• Rizikonun yayılması, 
• Sigortacının iş kabul kapasitesinin artması, 
• Sigortacının iş kabul esnekliğinin artması, 
• Sigorta şirketinin mali yapısının desteklenmesi, 
• Birikim (Kümül) fazlasının yol açabileceği doğal afet hasarlarının 
kontrolü, 
• Reasürörden sigortacıya teknik bilgi aktarımıdır.