Microsoft Word emirov vuqar doc
Azərbaycanın MDB regionu ölk
Yüklə 1,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.2. Azərbaycanın MDB regionu ölkələri ilə investisiya əməkdaşlığının
perspektivlərı
Azərbaycan MDB regionu cərcıvəsində iqtisadi əlaqələrinin gələcək inkişafını faydalı tərəfdaşlıq strategiyası əsasında müəyyənləşdirməkdədir. Regionda Rusiya Federasiyası ilə əlaqələrin prioritetliyi bu strategiyada xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan perspektiv əlaqələrin inkişaf mexanizmlərinin rolunu və fəaliyyətini xüsusilə genişləndirməkdədir. Bu sırada Rusiya Federasiyasının Ticarət nümayəndəlıyinin fəaliyyətinin praktiki əhəmiyyətini qeyd etmək olar. 2006-cı ilin mart ayından Bakıda Rusiya Federasiyasının Ticarət nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. Fəaliyyətə başladıgı dövrdən ayrı-ayrı Federasiya subyektləri ilə səmərəli ə laqələrə nail olunmuşdur. 2010-cu ildə Ticarət Nümayəndəliyinin təşkilati dəstəyi ilə Bakıya Penza T P nümayəndələrinin səfəri baş tutumuşdur. Vilayətin çoxprofilli kompleksi neft qaz emal edən, kimya, elektrotexnika, tikinti və s. kimi doqquz müəssisənin rəhbərləri ilə təmsil olunmuşdur. Rusiya Ticarət Nümayəndəliyinin məlumatına görə, 30-dan artıq Azərbaycan ş irkəti qarşılıqlı əlverişli əməkdaşlığa maraq göstərir. lk əlaqələrin nəticələri ümidvericidir. Görüşün nəticələrinə görə Ticarət Nümayəndəliyində nümayəndə heyətinin işi haqqında fikir mübadiləsi aparıldı, Azərbaycanda biznesin aparılması ilə bağlı məsləhətlər verildi və gələcək qısamüddətli zamana müştərək fəaliyyət planı müəyyən olundu. Nümayəndə heyətinin üzvlərinin Azərbaycan-Rusiya işguzar əməkdaşlıq palatasının və «Nikoil» nvestisiya Kommersiya Bankının rəhbərliyi, AR FHN-nin Regionlarla iş üzrə idarəsinin rəisi ilə görüşləri, “Russkiy traktor” ASC baş direktoru ilə danışıqlar təşkil olundu. Azərbaycan Respublikası RF Ticarət Nümayəndəliyi, MDB cra hakimiyyətinin və Azərbaycan beynəlxalq bankının dəstəyilə MDB Maliyə-bank 70
70 Ş urasının təşkil etdiyi “Maliyyə institutları – MDB ölkələrinin iqtisadiyyətinin struktur modernizasiyasının əsası” III Bakı beynəlxalq konfransının işində regional ə həmiyyətli əməkdaşlıgın yeni strateji istiqamətlərinə xüsusi önəm verilmişdir. Yeni səraitdə biznes forum və konfranslar regional iqtisadi əlaqələrin realızə olunmayan potensiallarını aşkarlamağa imkan verir. Bakıda hər il keçirilən “Tikinti” 16-cı Beynəlxalq, eyni zamanda fəaliyyət göstərən “Mebel, interyer, dizayn” 8-ci Xəzər beynəlxalq və “Qızdırıcı, ventilyasiya, kondissionerləşmə, su təminatı, santexnika, ətraf mühitin qorunması texnologiyaları, xovuzlar” kinci Beynəlxalq sərgilərdə iştirak etmişdir. Rusiya iştirakçıları ( ƏM-in 10-n artıq iştirakçısı) ilə görüşlərdə Rusiya məhsul istehsalçılarının Azərbaycan bazarına çıxmasının problemli məqamları göstərildi, mövcud suallara aydınlıq gətirildi və hüquqi məsləhətlər verildi. Ticarət nümayəndəliyi “Rusiya dəmir yolları” ASC və “Azərbaycan dəmir yolları” QSC təşkili ilə keçirilən “Strateji partnyorluq: Qafqaz regionu” Beynəlxalq regional dəmir yolu biznes forumunda iştirak etmişdir. Qafqaz regionunun nəqliyyat infrastrukturlarının təkmilləşməsi və “Şimal-Cənub” M K effektiv inkişafı məsələləri Forum iştirakçılarının diqqət mərkəzində olan əsas məsələlərdən biri olmuşdur. Hazırda Azərbaycan və MDB regionun bir sıra dövlətləri ilə ikitərəfli ticarət və iqtisadi münasibətlərin vəziyyəti və perspektivləri qtisadi əməkdaşlıq üzrə Dövlətlər arası komissiyanın fəaliyyətindən daha çox asılıdır. Buna görə də müqavilə hüquq bazasının təşkili ilə bağlı əsas məsələlər müzakirə olunmalı və yenı inkişafın tələblərinə uyğunlaşdirilmalıdır. Bu sırada əməkdaşlıqda elm və təhsil sahələrinin rolunu genişləndırmək zəruridir. Rusiyanın Azərbaycanda Ticarət nümayəndəliyi “Təhsil və karyera” 4-cü Beynəlxalq sərgidə iştirak etmişdir. Bu sərgidə Moskva, Sankt-Peterburq, Novqorod, Nijniy Novqorod, Saratov, Tambov və Maxaçkaladan olan 25 ali təhsil məssisəsini təmsil edən “RAKUS” Rusiya qrupu da iştirak etmişdir. Qeyd edək ki, “RAKUS”-un ekspozisiyası sərgiyə gələnlərin çoxlarında maraq yaratdı. 71
71
Azərbaycanda Rusiya Ticarət Nümayəndəliyi sosial-iqtisadi sferanın gələcək ə məkdaşlıq sahələrini genişləndirməyə çalışir. Rusiya Ticarət Nümayəndəliyi “Səhiyyə” 16-cı Azərbaycan Beynəlxalq sərgisinin, “Stomatologiya” 5-ci Azərbaycan Beynəlxalq Yubiley sərgisinin və “Gözəllik və estetik təbabət” 4-cü Azərbaycan Beynəlxalq sərgisinin açılışında iştirak etmişlər. Rusiya tərəfi 16 şirkət ilə təmsil olunmuşdur: rentgen diaqnostik avadanlığın, komplekslərin və köçürmə kabinələrin istehsalçısı “Amiko” QSC (Moskva ş.); “NTFF “Polisan”” MMC (Sankt-Peterburq ş.); Tatximfarmpreparat” ASC (Kazan ş.); hazır dərman preparatlarının istehsalçısı olan “ rbitsk kimya əczazçılıq zavodu” AZC (Sverdlovsk vilayəti); dərman vəsaitlərinin, bioloji əlavələrin, vitaminləşdirilmiş qidanın istehsalçısı “Altay vitaminləri” QSC (Biysk ş.); immunomodulyatorlar istehsalçısı “Feron” MMC (Moskva ş.); ürək-damar cərrahiyəsi, stomatoloji, oftolmoloji implantların istehsalçısı “Ekoflon” E K (Sankt-Peterburq ş.); diaqnostik test sistemlərinin və dərman preparatlarının istehsalçısı “Ekolab” QSC (Elektroqorsk ş.); tibbi tullantıların utilizasiyası üçün məhsulun istehsalçısı “KS- Proyekt” şirkəti (Tatarstan Respublikası); optika mexanik və optika elektron cihazların istehsalçısı “Lomo” ASC (Sankt-Peterburq ş.); elm, təhsil, səhiyyə və sənaye sahələrində yüksək texnologiyalı həll etmələrin təchizçisi olan “OPTEK” ş irkəti (Moskva ş.); “Svoboda” ASC (Moskva ş.); kosmetik birlik “Russkaya kosmetika” MMC (Moskva ş.). Sonuncu kosmetik birlıyə istehsal etdikləri məhsulun və xidmətlərin Azərbaycan bazarına çıxarılmasında Ticarət nümayəndəliyinin köməyi təklif olunmuşdur. MDB regionu miqyasinda əhəmiyyət daşıyan lahiyələr üzrə investisiya ə laqələrinin yaradilması strateji əhəmiyyət daşıyır. “M2M Telematika” Rusiya ş irkətinin regional mərkəzi statusuna malik “Hermes GPS” şirkəti ilə “QLONASS” peyk noviqasiya sisteminin Azərbaycanda istifadəsi perspektivlərinin müzakirəsı perspektiv əməkdaşlıq istiqamətiqeya etmək olar. 72
72 Azərbaycan və RF arasında “Sinterra” yeni əməkdaşlıq istiqamətində növbəti addımlardan biri kimi qeyd oluna bilər. QSC KT sahəsində “Sinterra” şirkətinin “Azərtelekom”la birgə layihələrinin realizasiyası ilə bağlı məsələlər müzakirə olunmuşdur. Azərbaycan ərzaq bazarında aparıcı strukturlardan biri olan “Azərsun- Xoldinq” şirkətinin Ticarət nümayəndəliyinin ilə təmasları şirkət tərəfindən Rusiya ə razisində bir sıra sərmayə layihələrinin realizasiyası perspektivlərinə imkanlar yaratmışdır. Rusiyanın çay bazarında olan vəziyyət haqqında fikir mübadiləsi aparıldıqdan sonra, Azərbaycan şirkətinin lahiyələri həyata keçirilmişdir. Dunyada baş verən böhran prosesləri MDB regionu dövlətləri arasında daim nəzərə alınır. Bu məsələlərdən biri ərzaq təhlükəsizliyi problemidir. Azərbaycan Respublikası FHN-nin maddi ehtiyyatlar üzrə dövlət agentliyinin rəhbərliyi ilə görüşdə ölkənin dövlət ehtiyatları üçün əldə olunan Rusiya taxılı ixracının artırılması perspektivləri əməkdaşlıq məsələsi kimi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanın dövlət və biznes strukrurları ilə Rusiya Federasiyası subyektlərinin və Həştərxan, Stavropol və Krasnodar ölkələri təsərrüfat strukturlarının maraqlarını milli bazarda maraqların müdafiə olunması sahəsində əməkdaşlıq Ticarət nümayəndəliyi tərəfindən davam etdirilmişdir. Tərəflər arasında Informasiya mübadiləsi və danışıqlar prosesi təşkil olunmuşdur. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu Rusiya valyutasına investisiyalara başlamışdır. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu (ARDNF) vəsaitinin 5 faizə qədərini Türkiyə lirəsi və Rusiya rublunda ifadə olunan aktivlərdə yerləşdirməyi nəzərdə tutmuşdur. Investisiya siyasətinə əsasən, ötən dövrlər ərzində artıq Türkiyə lirəsində ifadə olunan aktivlərə ilkin investisiyalar həyata keçirilmiş və Rusiya rubluna investisiyaların həyata keçirilməsi ilə əlaqədar ötən illərdə müvafiq işlər tamamlanmışdır. ARDNF Rusiyanın ən böyük banklarından biri olan “Qazprombank”a 3 milyard rubl (təxminən 100 milyon ABŞ dolları) dəyərində qısamüddətli depozit 73
73 yerləşdirərək bu valyutada ilkin investisiyalarına başlamışdır. nvestisiya Neft Fondunun Rusiya rublunda ifadə olunan aktivlərə nəzərdə tutduğu uzunmüddətli investisiya strategiyasının ilkin mərhələsidir. Gələcəkdə bu valyutada ifadə olunan digər maliyyə alətlərinə də müvafiq investisiyaların həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Rusiya ücün potensial investora cevrilir. Rusiyaya sərmayə yatırılması dövlətimiz üçün gələcəkdə müsbət effekt verə bilər. Azərbaycan Prezidenti lham Əliyev Rusiyanın "Rossiya-24” kanalına müsahibəsində Rusiya və Azərbaycan arasında iqtisadi əlaqələrinə toxunaraq, bildirib ki, Azərbaycan bu ölkənin səhmlərinə, daşınmaz əmlaka, bank sektoruna, həm də istehsalata sərmayə qoyur: "Rusiyaya gəldikdə, biz bank sektoruna sərmayə qoymuşuq, VTB bankının səhmlərini almışıq, daşınmaz əmlaka, istehsalata da sərmayə qoymuşuq. Rusiya bazarı bizim üçün perspektivlidir. Biz hər hansı vəziyyətə, qondarma sanksiyalara baxmayaraq, Rusiya bazarına fəal sərmayə qoymaqda davam edəcəyik. Ona görə ki, əvvələn, bütün bunlar müvəqqətidir, ikincisi, biz elə işləməliyik ki, münasibətlərimiz möhkəmlənsin. Investisiyalar sadəcə, öz
vəsaitlərini ş axələndirmək deyil. Bu, həm də əməkdaşlıq münasibətlərinin və onun səviyyəsinin nümayişidir. Prinsip etibarilə heç bir ölkə sabitlik, mehriban münasibətlər olmayan yerə dövlət vəsaitlərini yatırmayacaq. Rusiya bizim dostumuz, tərəfdaşımızdır. Rusiyaya sərmayə yatırılması davam etdiriləcək” [3]. qtisadçı mütəxəssislər və siyasətçilər düşünür ki, Rusiyaya sərməyə yatırmağımız ölkəmiz üçün müsbət effekt verəcək: Azərbaycanla Rusiya arasında iqtisadi əlaqələr də yüksək səviyyədədir. Baxmayaraq ki, Qərb Rusiyaya sanksiyalar tətbiq edib, amma Azərbaycanın bu ölkə ilə iqtisadi, mədəni, humanitar sahələrdə ciddi problemləri yoxdur. Ölkələr arasında ticarət dövriyyəsi ilbəil artır. Hətta banklararası əlaqələr də var. Xüsusən də Beynəlxalq Bankla Rusiyanın VTB bankı arasında. Azərbaycan Rusiyada müəyyən digər sahələrə də yatırımlar edib. Amma bu prosesdə müəyyən risqlər də mövcuddur. Faktiki olaraq rus rublunun məzənnəsi kəskin şəkildə aşağı düşüb. Lakin qonşu ölkə ilə ticarət saldosu yüksək 74
74 olduğundan, bütün hallara baxmayaraq, onu bu səviyyədə də saxlamaq məsləhətdir. Neftin qiymətinin kəskin azalması, Rusiyanın qaz ixracı üzrə "Cənub axını”ndan imtina etməsi, sanksiyaların tətbiqilə əlaqədar qiymətlərin qalxması, inflyasiyanın yüksək olması, bu kimi amillər sərmayə yatırımını artıran ölkə kimi müəyyən problemlər yarada bilər. Amma Azərbaycan müstəqil dövlət olaraq müstəqil siyasət aparır. Bu gün Rusiyanın da Azərbaycana böyük ehtiyacı var. Rusiyanı kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin etmək üçün Azərbaycanın imkanları böyükdür. xrac potensialımız var. Burada da müəyyən problemlər yaranmasın deyə, ondan istifadə etmək lazımdır. Müstəqil iqtisadçı ekspertlər də ümid edir ki, Rusiya hazırkı situasiyadan qısa zamanda yaxa qurtaracaq və bu halda Azərbaycanın bu gün ora yatırdığı sərməyələr böyük gəlir gətirəcək: "Rusiya bazarı indinin özündə də potensial cəhətdən kifayət qədər cəlbedici olaraq qalır. Doğrudur, Qərbin sanksiyaları fonunda Rusiyanın səhm və daşınmaz əmlak bazarında kəskin ucuzlaşmalar müşahidə olunur. Amma yenə də potensial olaraq bu bazar kifayət qədər cəlbedicidir. Ümid etmək qalır ki, Azərbaycanın bu ölkəyə qoyduğu sərmayələr qısa zamanda özünü doğruldacaq. Yəni, Rusiya qısa zamanda problemdən çıxaraq, yenidən investorlar üçün gözəgəlimli olacaq. nvestisiya təklifi artanda təbii ki, Rusiya bazarında səhmlərin də qiyməti qalxacaq. Bu vəziyyətdən isə hazırda Rusiya səhm bazarında aktiv olan Azərbaycan iqtisadi faydasını perspektiv dövrdə təmin edə bilər.
|