Microsoft Word etraf muhit cavab az doc

tənzimlənməsi qanunauyğunluğu. 

Ekologiyanın prinsip və qanunauyğunluqları: 

 

 

•

  sosial-ekoloji tarazlıq qanunu (mühitə edilən həm təbii, həm də süni təzyiq 

ilə mühitin bərpası arasında tarazlığın qorunması; 

•

  inkişafın  mədəni  idarə  olunması  prinsipi  (ekoloji  məhdudiyyətlər  nəzərə 

alınmaqla, ekstensiv inkişafa məhdudiyyətlərinin qoyulması); 

•

  sosial-iqtisadi  əvəzləmənin  qaydaları  (cəmiyyətin  tələbatının  əvəz  oluna 

bilən yollarının müəyyən edilməsinin vacibliyi); 

•

  sosial-ekoloji  bərpa  edilməzlik  qanunu  −−−−  (təkamil  hərəkətinin  geri 

dönməsinin mümkünsüzlüyü, mürəkkəbdən daha sadə formaya doğru hərəkət). 

•

  Vernadskinin  noosfer  qanunu  (noosferdə  −−−−  geosferdə  insan  şüuru  və 

ə

məyinin  təsiri  ilə  biosferin  dəyişdirilməsi  qaçılmazdır,  burada  «insan-təbiət» 

sisteminin inkişafında idrak həlledici rol oynayır. 

 

V.İ.Vernadski  qeyd  etmişdir  ki,  insan  fəaliyyətinin  intensiv  inkişafı, 

ümumilikdə  güclü  geoloji  qüvvəyə  çevrilmişdir.  Bu,  biosfer  keyfiyyətinin  yeni 

səviyyəyə  keçməsinə  şərait  yaratmışdır.  Nəticədə  planetdə  yaşamış  canlı 

orqanizmlərin bioloji müxtəliflik məskunları pozulmuşdur. 

Bu dialektik ziddiyyət insan fəaliyyətinin təsirindən dağılmağa məruz qalmış 

ə

traf mühitin və onun əsasında istehsalın səmərəliliyinə, iqtisadi inkişafın sürətinin 

artmasına mane ola bilər.  

Bununla    yanaşı  insan  bioloji  varlıq  olaraq  öz  həyat  fəaliyyətində  ətraf 

mühitdə  maddələr  mübadiləsini  mütamadi  olaraq  aparmadan  yaşaya  bilməz.  Ona 

görə  də  cəmiyyət  təbiətin  bir  hissəsi  kimi,  onun  qanunları  əsasında  istehsal  fəa-

liyyətini inkişaf etdirməlidir. 

---

 

7 

Bu qarşılıqlı  əlaqənin həyata keçməsinin ümumi  müddət vaxtı  3,5  mln  ildən 

az deyildir.. 

İ

nsanların bütün həyatı təbii mühitin xüsusiyyətlərindən asılı olduğuna görə 

qarşılıqlı münasibətlərdə təbii amillər əsas 

həlledici  rol  oynayır.  İnsanlar  birgə  yaşayaraq,  ovçuluq,  balıqçılıqla  məşqul 

olmuş və  təbiətə  əsaslı  təsir göstərməmişlər.    Belə ki,  insana ilk sosial cəmiyyəti 

yaratmaq üçün xeyli zaman tələb olunmuşdur (yüz  min illər), bu da içtimai içma 

quruluşundan  müasir  tipli  insanın  formalaşmasına-neoantron  yaranmasına  imkan 

vermişdir.