Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

 ﺎَهاﱠﻮَﺳ ﺎَﻣَو ٍﺲْﻔَﻧَو
)
٧
(
َﻤَﻬْﻟَﺄَﻓ
 ﺎَهاَﻮْﻘَﺗَو ﺎَهَرﻮُﺠُﻓ ﺎَﻬ
)
٨
(
 ﺎَهﺎﱠآَز ْﻦَﻣ َﺢَﻠْﻓَأ ْﺪَﻗ
)
٩
(
 ْﺪَﻗَو
 ﺎَهﺎﱠﺳَد ْﻦَﻣ َبﺎَﺧ
)
١٠
(
 
"Jonga va uni raso qilib yaratib, unga fisq-fujurni ham, taqvosini ham ilhom qilib — 
o‘rgatib qo‘ygan Zotga qasamki, darhaqiqat uni (nafsini) poklagan kishi najot topdi. Va u (jonni 
fisq-fujur bilan) ko‘mib xorlagan kimsa nomurod bo‘ldi" (Shams surasi, 7-10). 
Qachonki, banda gunoh qilib, gunohini naqd, tavbani nasiya etar ekan, bu xorlik alomatidir. 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: 
"Banda yetmish yil jannat ahlining amalini qilganidan so‘ng odamlar unga, bu kishi jannat 
ahlidan bo‘ldi, deyishadi, u bilan jannat orasida bor-yo‘qi bir qarichgina masofa qoladi. Ammo hukmi 
azaliyda bitilgani bo‘ladi. U do‘zax ahlining amalini qiladi va to‘g‘ri jahannamga kiradi" (Muttafaqun 
alayh). 
Demak, tavbadan oldingi so‘nggi nafas, ya’ni tavbaga ulgurmay jon taslim qilish naqadar xavfli! 
Har olingan nafas o‘zidan oldingisiga nisbatan so‘nggi nafasdir. Qaydan bilasiz, balki mana shu 
olayotgan nafasingiz so‘nggida sizni o‘lim kutayotgandir. Bas, har olgan nafasga ogoh bo‘ling, aks 
holda, halokatga yo‘liqasiz, hasrat foyda bermaydigan lahzalarda hasratda qolasiz. 
To‘rtinchi tabaqa: Bu tabaqadagi kishi tavba qiladi, bir oz muddat tavbada mustaqim turadi, 
so‘ngra yana gunohlarga sho‘ng‘iydi. Qilmishlariga afsus chekmaydi, tavbani xayoliga ham 
keltirmaydi, g‘ofillarcha shahvatlar ketidan chopadi. Bu kishi gunohda qat’iy turadigan, gunohdan 
qaytmaydiganlar jumlasidandir. Shuning uchun uning nafsi "an-nafsul ammoratu bissu’i", ya’ni 
yomonlikka buyuruvchi nafs deyiladi. Yomonlikka bugoruvchi nafs yaxshilikdan qochadi. Yaxshilkdan 
qochgan nafsning esa, yomon xotima topish xavfi bor. Agar taqdirda yomonlik yozilgan bo‘lsa, 
so‘ngsiz xorlikka yo‘liqadi. Agar oxiri yaxshilik bilan tugab, tavhidda jon taslim qilsa, sal keyinroq 
bo‘lsa-da, do‘zaxdan xalos bo‘lishi kutiladi. Albatta, u Allohning o‘ziga ayon sirlar sababli umumiy afv 
kamrovidagi kishilar jumlasidan bo‘lib qolishi ham muhol emas. Bamisoli, bir inson xazina topish 
uchun xarobaga kirib, xazina egasiga aylangani kabi yoki omi bir kimsaning payg‘ambarlarga 
o‘xshab, hech kishidan ta’lim olmasdan, uyda o‘tirgan holida olim bo‘lib qolishi kabi. 
Shuningdek, ibodatlar vositasida Allohdan mag‘firat tilash tinimsiz harakat va takrorlash 
vositasida ilm talab qilishga, tijorat va dengiz safarlari orqali mol-dunyo izlashga o‘xshaydi. Amallari 
qusurli bo‘lgani uchun yolg‘iz umidning o‘zi bilangina magfirat tilash xarobadan ganj qidirgan kabi yoki 
farishtalar ta’limi orqali ilm hosil qilishni istagan kabidir. Koshki, jiddu jahd etgan har bir kishi ilm hosil 
qilsa. Koshki, tijorat qilgan har bir kishi boyib ketsa. Koshki edi, ro‘zasini tutib, namozini o‘qigan har 
bir kishi mag‘firat qilinsa. Ha, ko‘pchilik bu saodatdan mahrum, faqat olimlar mustasno. Yo‘q, olimlar 
ham bu saodatdan mahrum, faqat ilmiga amal qiluvchilar mustasno. Yo‘q, ilmiga amal qiluvchilar ham 
bu saodatdan mahrumdirlar, faqat muxlislar mustasno. Lekin ixlos egalariga ham ulkan xatarlar 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy