Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
IBN TAYMIYA, Taqiy ad-Din Ahmad (1263 - 1328) - hanbaliylik mazhabiga mansub 
faqih va ilohiyotchi olim. Harron (Suriya)da tug‘ilgan 1269 y otasi oilasi bilan 
Damashqqa ko‘chib o‘tadi. I.T. dastlab otasi asos solgan Sukkariya madrasasida ta’lim 
oladi, so‘ng shu madrasaga o‘zi rahbarlik qiladi. 1306-1312 y.larda Misrda yashagan. 
Shu davrda u Misr ilohiyotchilari bilan keskin bahslar yuritdi va natijada 2 marta 
zindonga tashlandi. 1313 y. Damashqqa qaytib yana mudarrislik faoliyatini davom 
ettirdi. Ammo, bu yerda ham 1321 va 1326 y.da zindonga tushadi va pirovardida 
qal’ada vafot etadi. 
I.T. o‘z dunyoqarashiga ko‘ra, hanbaliylik mazhabining salafiya oqimiga mansub edi. U 
Payg‘ambar (sav)ning sahobalari fikrlarini to‘rt mazhab asoschilarining ta’limotlaridan 
ustun qo‘yish, ijtihod masalasida esa, Qur’on va hadis matnlari bilan cheklanish tarafdori 
edi. I.T. islomning "sof"ligi uchun kurashib, falsafa, kalom (xususan, ash’ariya)ni, 
avliyolarga sig‘inish va Payg‘ambar(sav) qabrlarini ziyorat qilishni keskin qoraladi. 
Siyosat bobida I.T. davlat va dinning birligi g‘oyasini targ‘ib etdi. U yozgan ilmiy va diniy 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
114
asarlar o‘rta asrlar islom merosining tarkibiy qismini tashkil etadi va hamma tomonidan 
e’tirof qilinadi. Ammo, ayni vaqtda hanbaliylik ta’limotining to‘la shakllanishida katta 
xizmat qilgan bu asarlar Yaqin Sharq tarixining keyingi davrlarida radikal islom oqimlari 
uchun nazariy asos vazifasini o‘tay boshladi. Hanbaliylarga xos ijtimoiy-siyosiy faollik 
I.T. asarlarida yuqori darajaga ko‘tarilganining sababi shundaki, u davrda Suriya 
(Shom)dan sharkda joylashgan yerlar mo‘g‘ullar qo‘l ostida, ammo, aholisi musulmon 
edi. Hatto Eron va Iroqda hukmron bo‘lgan ilxonlar (xulaguiylar) ham islomga 
kirgandilar. Lekin, I.T. ularni haqiqiy musulmon deb hisoblamas, ularga qarshi jihodga 
da’vat etardi. I.T. ta’limoti uning hayotligi chog‘ida keng tarqalmagan bo‘lsa-da, 18-a.da 
vahhobiylikning kelib chiqishiga manba bo‘ldi.