|
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
195
Qafqaz University
18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan
“Azərbaycan türk dilində cümlə yaratmaq üçün o cümləni leksik şəkildə başlamaq və onu bitirmək üçün bu başlanğıca
artıq qrammatik (morfoloji) cəhətdən qayıtmaq lazımdır. Biz indi məhz bu çərçivəli xarakterini nəzərdə tuturuq.”
(K.Abdullayev, Azərbaycan dili sintaksisinin nəzəri problemləri. B., 1998, səh.200). Azərbaycan türk dilinin çərçivəlilik
özünü cümlənin sonunda şəxs sonluqlarının olması ilə əks etdirir. Cümlənin əvvəlindəki subyekt sonda şəxs sonluğu
vasitsilə təkrar nəticəsində çərçivə yaradır.
Cümlə sonunda verilən şəxs sonluqları tarixən inkişaf edib bu hala düşmüşdür.
Məsələn: Mən gedirəm.
Mən gedir mən.(bax. yene orda)
Mətn də cümlə kimi sintaktik kateqoriya olduğuna görə bu xüsusiyyətlər eyni ilə onda da özünü göstərməlidir.
Beleliklə sintaktik bütöüvün sərhədi təkrarla eyniləşir.
Sintaktik bütövlərin sərhədləri məsələsi öz həllini tapmamış və bununla bağlı araşdırmalar aparılmalıdır.
Dostları ilə paylaş: | 
