Microsoft Word menejment va marketing asoslari

15 - BOB. BOZORNI VA ISTE'MOLCHILARNI O’RGANISH 
15.1. Tovar bozori tushunchasi va tovar bozori turlari 
15.2. Bozor kon'yunkturasi va unga ta'sir qiluvchi omillar 
15.3. Bozorni segmentlash va uning mohiyati 
15.4. Iste'molchilarning guruhlanishi va ularning xulq-atvoriga ta'sir qiluvchi 
omillar 
15.1. Tovar bozori tushunchasi va tovar bozori turlari 
Bozor (market) - keng ma'noda muomala sohasi bo’lib, tovar ayirboshlash 
munosabatlari va jarayonlari majmuidir. Bunda tovar bilan oldi-sotdi munosabatlari 
tovar ishlab chiqarish, tovar ayirboshlash va pul muomalasi qonunlari asosida amalga 
oshadi. Ko’pincha, marketingda bozor deganda ma'lum tarmoq tovarlariga ehtiyoj 
sezuvchi va uni qondirish imkoniyatiga ega bo’lgan potentsial iste'molchilarning 
majmui tushuniladi. 
Bozor ma'lum bir qiymatga ega bo’lgan turli xil obektlar bo’yicha tashkil 
etilishi mumkin. Masalan, iste'mol tovarlari bozori, qimmatli qog’ozlar bozori, 
mehnat bozori, kapital bozori va boshqalar shular jumlasidandir. Iste'molchilarning 
turiga qarab bozorlar iste'mol bozori va korxonalar (tashkilotlar) bozoriga bo’linadi. 

---

140
Iste'mol bozori - bu tovarlarni va xizmatlarni o’zining shaxsiy ehtiyoji uchun 
sotib oladigan yakka shaxslar va oilalar majmuidan iborat bo’lib, ommaviy 
iste'molchilarga egaligi, raqobatning xilma-xilligi va markazlashmagan strukturaga 
ega ekanligi bilan xarakterlanadi. 
Korxonalar (tashkilotlar) bozori esa o’z navbatida ishlab chiqarish - texnik 
maqsadlarda foydalaniladigan mahsulotlar bozori va davlat tashkilotlari bozoriga 
bo’linadi. 
Ishlab chiqarish - texnik maqsadlarda foydalaniladigan mahsulotlar bozori 
deganda boshqa tovarlar ishlab chiqarishda qo’llaniladigan tovarlar va xizmatlarni 
sotib oluvchi korxonalar va shaxslarning majmui tushuniladi.