Microsoft Word menejment va marketing asoslari

 
 
29-chizma. Tovarning sifati 
Tovar assortimenti - bu ikkita asosiy ko’rsatkich: kenglik va chuqurlik bilan 
tavsiflanishi mumkin bo’lgan korxonaning tovar mahsuloti yig’indisidir. Assortiment 
kengligi har xil tovarlar yoki ular guruhlarining soni bilan, chuqurligi esa - 
modifikatsiyalar, bitta guruh doirasida bu tovarlarning variantlari, ya'ni ehtiyojlarni 
qondirishning har xil darajalariga mo’ljallangan tovarlarning soni bilan aniqlanadi. 
Tovar assortimentining rivojlanishi korxona marketingining eng muhim 
funktsiyasi hisoblanadi. U ishlab chiqaruvchining an'anaviy yoki yashirin texnikaviy 
va moddiy imkoniyatlarini muayyan iste'mol qiymatiga ega bo’lgan, xaridorni 
qondiradigan va korxonaga foyda keltiradigan mahsulot va xizmatlarga tadbiq etishda 
namoyon bo’ladi. 
Bozordagi tovar taklifining xilma-xilligiga faqatgina assortimentni 
kengaytirish yo’li bilan erishilmaydi. Agar taklif etiladigan tovarlar to’plami sifati, 
assortimenti va narxlari bo’yicha bir-biriga yaqin bo’lsa, birinchi o’ringa ularning 
servisi chiqadi. Servis eng ko’p yakkalangan va bozorga taklif etilgan tovarlarning 
Go’zalligi, usulubi, jozibaligi
 
Estеtik 
Qo’shimcha 
O’rnatish, ishga tushirish, 
tuzatish, almashtirish huquqi, 
likvidlik
Simvolik 
Statusi, obrўyi, klassi 
Texnik ko’rsatkichlari, ta’mi, 
vazni, mustahkamligi, shakli, 
rangi hidi 
Fizik 
Tovar sifati 

---

153
raqobatbardoshligini qo’shimcha ravishda oshirish, mustahkamlashning eng muhim 
vositasi sifatida namoyon bo’ladi. Firmaning iste'molchilar orasidagi imijini ham 
servis aniqroq belgilaydi. 
Qator belgilariga qarab tovarlarni quyidagilarga bo’lish (tasniflash) mumkin: 
 bevosita insonlarning shaxsiy extiyojlarini qondirishga mo’ljallangan 
tovarlar, ya'ni iste'mol tovarlari; 
 boshqa tovarlarni ishlab chiqarishni davom ettirish uchun ishlatiladigan 
tovarlar yoki ishlab chiqarishga mo’ljallangan tovarlar (ishlab chiqarish vositalari). 
Iste'mol tovarlari uchun marketingda tasniflashning ikki shakli mavjud. 
Birinchisi iste'mol xususiyatiga asoslanadi. Bunda tovarlarning uch kategoriyasini 
ko’rsatadilar: 
1. Qisqa muddat, bir yoki bir necha marta ishlatiladigan tovarlar. 
2. Uzoq muddat ishlatiladigan tovarlar. Ular ko’p marotaba ishlatiladi. 
3. Xizmatlar - insonga foydali natija va qoniqish beradigan xatti-harakatlar.
Xizmatlar sotish ob'ekti bo’lib hisoblanadi (kiyim tikish, soatlarni tuzatish va 
hokazo). 
Iste'mol tovarlarini tasniflashning ikkinchi shakli iste'molchining xatti-
harakatlari, uning iste'mol jarayonidagi odatlariga asoslanadi. Unda ham tovarlarning 
uch kategoriyasi ko’rsatiladi: 
1. Kundalik ehtiyoj tovarlari - bu ko’p o’ylamasdan, o’zaro taqqoslashga 
harakat qilmasdan, tez-tez xarid qilinadigan tovarlar (gugurt, xo’jalik mayda-
chuydalari, yozuv qurollari). 
2. Jiddiy tanlov tovarlari - bu sotib olish vaqtida sifati, narxi, tashqi 
ko’rinishi o’xshash tovarlar bilan solishtiriladigan tovarlar (kiyim, mebelь, elektr 
tovarlari). Iste'molchi o’ziga kerakli tovarlarni topish uchun ma'lum kuch sarf qiladi. 
3. Obro’-e'tiborli tovarlar - haqiqatan ham faqat o’ziga xos xususiyatlarga 
ega bo’lgan yoki mashhur ishlab chiqaruvchi firmaning nomi bilan bog’liq bo’lgan 
tovarlar.