Microsoft Word menejment va marketing asoslari

Nazorat savollari 
1. Marketing tizimida tovar tushunchasini izohlab bering. 
2. Tovarning sifati deganda nimani tushunasiz? 
3. Tovarlar qanday guruhlanadi? 
4. Tovarning "hayotiy davri" tushunchasini izohlang? 
5. Yangi tovar yaratish jarayoni qanday bosqichlarni o’z ichiga oladi? 
6. "Tovar modifikatsiyasi" nima? Tovar hayotiy davridagi rolini tushuntirib 
bering. 
7. Tovarning har xil hayotiy davri fazasida marketing taktikasi qanday bo’lishi 
kerak? 
8. Tovarning raqobatbardoshligini qanday tushunasiz? 
9. Tovarning raqobatbardoshligini ta'minlovchi ko’rsatkichlarni tushuntirib 
bering. 
10. Iste'molchilar yangilikni qabul qilish darajasiga qarab qanday guruhlanadi? 
Tayanch iboralar 
Tovar, tovar assortimenti, servis, iste'mol tovarlar, ishlab chiqarishga 
mo’ljallangan tovarlar, tovarning hayotiy davri, sotishni rag’batlantirish, reklamani 
tashkil etish, tovarni taqsimlash, yangi tovar, nou-xau, yangi dizayn, yangi marka, 
marketing strategiyasi. 

---

161
Asosiy adabiyotlar 
1. Багиев Г.Л., Тарасевич В.М., Анн Х. Маркетинг: Учебник для вузов. 
3-е изд. /Под общ.ред. Г.Л. Багиева – СПб.: Питер, 2006. 
2. Панкрухин А.П. Маркетинг: учеб. Для студентов, обучающихся по 
специальности «Маркетинг» /А.П. Панкрухин; Гильдия маркетологов.-4-е изд., 
стер.-М.: Омега-Л, 2006. 
3. Романов А.Н. Маркетинг, учебник. М.: ЮНИТИ, 2005. 
4. Qosimova M.S., Ergashxo’jaeva Sh.J., Abduxalilova L.T., Muxitdinova 
U.S., Yuldashev M.M. Strategik marketing. O’quv qo’llanma. -T.: O’kituvchi, 2004.
 
17-BOB. MARKETING TIZIMIDA NARX SIYOSATI 
17.1. Marketing tizimida narx tushunchasi va narxning shakllanishi 
17.2. Narx shakllanish uslublarini tanlash 
17.3. Narx strategiyalar 
17.1. Marketing tizimida narx tushunchasi va narxning shakllanishi 
Marketing kompleksida narx ikkinchi element bo’lib, daromadni belgilaydigan 
asosiy ko’rsatgichdir . Narx deganda maxsulot, xizmatlar uchun va uni sotib olish 
uchun iste'molchi sarf qiladigan pul miqdorini tushunamiz. Lekin, narx hamma vaqt 
ham pul shaklida ifodalanmaydi. Masalan, barter natural almashishining qadimiy 
shakli hisoblanadi.
Makroiqtisodiy nazariya bundan 150 yil ilgari ham, tovarni sotishga faqat 
narx yordamida ta'sir ko’rsatishi mumkin deb uqtirib o’tgan. Bu vaziyatni yuqori 
baholashnining asosiy sababi shundan iboratki, Adam Smit va David Rikardolar 
davrida faqat bir xil xom-ashyo va bir xil iste'mol tovarlari ishlab chiqarilib, 
iste'molchilar diqatini tovarning markasi, o’rami va reklamasi yordamida jalb qilish 
imkoniyati deyarlik mavjud bo’lmagan. Ikkinchidan, mahsulot narxiga asosiy e'tibor 
qaratilganligi, pulni miqdor jihatidan oson o’lchash mumkinligi va narxni sifatga 
nisbatan talab va taklifda oson qo’llash mumkinligi bilan tushuntiriladi. 
Quyidagi 32-chizmada talab va taklifning klassik modeli ko’rsatilgan. Bu 32-
chizma ma'lumotidan ko’rinib turibdiki, talab narxining o’sishi bilan kamayadi, 
aksincha taklif ortadi. Ishlab chiqaruvchi narx orqali uning mahsuloti qanchalik 
darajada kerakligi haqida axborotga ega bo’ladi.