Microsoft Word menejment va marketing asoslari

8-BOB. ISHLAB CHIQARISHNI BOSHQARISH 
8.1. Ishlab chiqarishni boshqarish mazmuni va mohiyati 
8.2. Ishlab chiqarishni boshqarishda ob'ekt va sub'ekt tushunchalari 
8.3. Ishlab chiqilgan mahsulot sifatini boshqarish 
8.4. Sifat menejmenti. Sifatni nazorat qilish bosqichlari 
8.1. Ishlab chiqarishni boshqarish mazmuni va mohiyati 
Ob'ektiv dunyo jonsiz va jonli tabiatdan tashkil topgan. har ikkisi ham doimo 
rivojlanishda va harakatda bo’ladi. Shu sababli ular boshqarishga muhtojdir. Shunga 
binoan boshqaruv ham ikki asosiy turga bo’linadi: 
 jonsiz tabiatni boshqarish; 
 jonli tabiatni boshqarish. 
Boshqarishning bu turlaridan har biri, o’z navbatida, bir necha xillarga 
bo’linadi. Masalan, jonli tabiatni boshqarish: 
 jamiyatni boshqarish; 
 jamoat tashkilotlarini boshqarish; 
 ishlab chiqarishni boshqarish; 
 xodimlarni boshqarish kabilarga bo’linadi. 
Boshqaruv ijtimoiy rivojlanish mahsuli va ijtimoiy mehnat jarayonining ob'ekti 
zaruriy unsuridir. Binobarin, har qanday nisbatan katta miqyosda amalga 

---

75
oshiriladigan bevosita ijtiomiy yoki birgalikda qilinadigan mehnat idora qiluvchiga 
ma'lum darajada muhtojdir. Bu idora qiluvchi yakka ishlar o’rtasida uyg’unlik 
o’rnatadi va ishlab chiqarish organizmining mustaqil organlari harakatidan farq qilib, 
butun ishlab chiqarish organizmining harakatidan kelib chiqadigan funktsiyalarni 
bajaradi. 
Ishlab chiqarishni boshqarish deganda ishlab chiqarish doirasida amalga 
oshiriladigan rahbarlik, tashkilotchilik va ma'muriy harakterdagi alohida faoliyat 
tushuniladi. Bunday boshqarishda ikki tomon: 
 ijtimoiy-iqtisodiy; 
 tashkiliy-texnik tomonlar farq qilinadi. Bu har ikkala tomonlar o’zaro 
bog’liqdir, lekin ishlab chiqarishning borishiga ijtiomiy-iqtisodiy tomon hal qiluvchi 
ta'sir ko’rsatadi, chunki ishlab chiqarishni boshqarish eng avvalo, odamlarni, ularning 
mehnatini boshqarishdir. 
Ijtimoiy mehnat taqsimotiga ko’ra boshqaruv: sanoat ishlab chiqarishini, 
qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini, transportni, savdoni va hokazolarni boshqarishga 
bo’linadi.
Hududiy boshqarish darajasiga ko’ra boshqaruv: tuman viloyat, mamlakat 
miqyosidagi ishlab chiqarishni boshqarish turlariga bo’linadi. 
Boshqarishga korxona nuqtai nazaridan quyidagicha ta'rif berish mumkin.