Microsoft Word menejment va marketing asoslari

9.3. Xodimlarni boshqarish tamoyillari 
Xodimlarni boshqarish ikki guruhdan iborat tamoyillarga asoslanadi. Har bir 
tamoyil xodimlarni boshqarishning u yoki bu jihatini takomillashtirishga xizmat 
qiladi. Masalan, ilg’orlik tamoyili korxona doirasidagi boshqaruv tizimining chet el 
yoki mahalliy ilg’or korxonalar boshqaruv tizimiga mos keladimi, zamon talabiga 
javob beradimi yoki yo’qmi degan savolga javob bersa, muvoziylik tamoyili esa 
xodimlar boshqaruvidagi tezkorlikni oshiradi va hokazo (15-jadval). 
15-jadval. Xodimlarni boshqarish tamoyillari 
 
T/r
Xodimlar bilan ishlashning 
umumiy tamoyillari
T/r
Xodimlar bilan ishlashning tashkiliy 
tamoyillari
1.
Samaradorlik
1.
Kontsentratsiya
2.
Ilg’orlik
2.
Ixtisoslashtirish
3.
Istiqbollilik
3.
Muvoziylik (parallelnost)
4.
Komplekslilik
4.
Ixchamlik (adaptivnost)

---

84
5.
Tezkorlik
5.
Izchillik (preestvennost)
6.
Optimallik
6.
Uzluksizlik
7.
Oddiylik
7.
Bir me'yorlilik
8.
Ilmiylilik
8.
Texnologik birlik
9.
Ko’p bo’g’inlilik
9.
Badastirlik (komfortnost)
10.
Avtonomlik
10.
Boshqarishda kollegiallik
11.
Barqarorli
12.
Ko’p qirralilik
13.
Rejalilik
14.
Rag’batlantiruvchi
15.
Tanlash va joy-joyiga qo’yish
16.
Samarali bandlik
Korxonada band bo’lgan barcha xodimlar ikki toifadan iborat: ishlab 
chiqaruvchilar yoki xizmat ko’rsatuvchilar va boshqaruvchilar (rahbarlar, mutaxassis-
menejerlar). Xodimlarni, ya'ni inson omilini boshqarish quyidagi jihatlarni 
boshqarishni o’z ichiga oladi (6-chizma). 
Ishlab chiqarishni boshqarish tizimida mehnat resurslarini boshqarish juda ham 
murakkabdir. Chunki ishlab chiqarish va boshqarish masalalarining markazida 
odamlar-ishchilar, mutaxassislar va rahbarlar turadi. Korxona maqsadiga erishish va 
rejalarning bajarilishi faqat shular ishtirokida bo’ladi. Inson omilini hisobga olmaslik, 
insonga bee'tiborlik iqtisodda kamsamaralikka va ishlab chiqarish samaradorligini 
pasayishiga olib keladi.