qanlarının məhdudlaşdırılmış səlahiyyətlərini aşmaqla bağladığı əqd təşkil edir.
Bu əqd yalnız üç şərt olduqda etibarsız hesab edilir. Birincisi, hüquqi şəxsin orqanlarının əqd bağlamaq səla-
hiyyəti məhdudlaşdırılmalıdır. Hamımıza məlumdur ki, hüquqi şəxsin adından yalnız onun orqanlarının hüqu-
qauyğun hərəkətlər etmək, o cümlədən əqd bağlamaq səlahiyyəti vardır. Bəzən hüquqi şəxsin orqanının əqd
bağlamaq səlahiyyəti onun nizamnaməsində, qanunda (Mülki Məcəllədə) nəzərdə tutulan səlahiyyətə nisbətən
məhdudlaşır.
Hüquqi şəxslər nümayəndələr (təmsilçilər) vasitəsilə də əqdlər bağlaya bilərlər (MM-in 49-cu maddəsinin 2-
ci bəndi). Nümayəndə rolunda həm fiziki şəxslər, həm də hüquqi şəxslər çıxış edə bilərlər. Belə halda nüma-
yəndə ilə hüquqi şəxs arasında, adətən, tapşırıq müqaviləsi bağlanır. Məsələn, hüquqi şəxs bu müqavilə əsasın-
da nümayəndəyə belə bir tapşırıq verir ki, o, hüquqi şəxs üçün on min manatdan yuxarı məbləğdə olmayan hər
hansı avadanlıq alsın. Beləliklə, həmin müqavilə ilə nümayəndəyə əqd bağlamaq səlahiyyəti verilir. Bu səlahiy-
yət etibarnaməyə nisbətən məhdudlaşdırıla bilər. Belə ki, satıcıdan avadanlığı almaq üçün nümayəndəyə tapşı-
rıq müqaviləsi əsasında etibarnamə verilir. Burada isə alınajaq avadanlığın istənilən qiymətə əldə edilməsi gös-
tərilir. Deməli, nümayəndənin əqd bağlamaq səlahiyyəti etibarnaməyə nisbətən məhdudlaşmış olur.
Şə
xsin əqd bağlamaq səlahiyyəti hüquqi şəxsin nizamnaməsində və müqavilədə açıq-aşkar əqdin bağlandığı
şə
raitə görə də məhdudlaşa bilər. Məsələn, topdansatış mağazasının satıcısı hər gün alıcılarla istənilən məbləğ-
də əqd bağlayır. Mağazanın nizamnaməsində və əmək müqaviləsində nəzərdə tutulur ki, satıcı yalnız iki min
manat məbləğində əqd bağlaya bilər. Bununla onun əqd bağlamaq səlahiyyəti məhdudlaşır.
kincisi, hüquqi şəxsin orqanı və ya şəxs məhdudlaşdırılmış səlahiyyətdən kənara çıxır, onu aşır. Məsələn,
yuxarıdakı misalda nümayəndə avadanlığı tapşırıq müqaviləsində göstərilən on min manat məbləğindən baha
məbləğdə alır. Topdansatış mağazasının satıcısı iki min manatdan yuxarı məbləğdə əqd bağlayır.
339
Üçüncüsü, əqddə iştirak edən şəxs göstərilən məhdudiyyətləri bilməli və ya bilməyə borclu olmalıdır.
Ə
qdin etibarsız sayılması barədə iddianı mənafeyi üçün məhdudiyyətlər qoyulmuş şəxs verə bilər. Bu cür
şə
xs qismində hüquqi şəxsin təsisçisi (iştirakçısı), səhmdarlar və digər kateqoriya şəxslər çıxış edə bilər. Məh-
kəmə qərarı əqdin etibarsız hesab edilməsi üçün əsasdır. Əgər əqdin etibarsız sayılması barədə mübahisə könül-
lü olaraq həll edilərsə, məhkəmə qərarı tələb edilmir.
Dostları ilə paylaş: |