Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
165 
 
Önü görünməz  
xəyal kimiydi. 
Bakı-Tokio  
istiqaməti. 
Sonu bilinməz  
vüsal kimiydi. 
Bakı-Tokio  
istiqaməti. 
 
Muradım mənim  
gerçəyə döndü,  
xəyal çin oldu,  
vüsal göründü. 
 
Söylədi «salam»  
yaponlar mənə. 
Etdi ehtiram  
yaponlar mənə. 
 
Mən yaponlara  
sevgi gətirdim. 
Mənə sevgi də 
Yaponda gördüm. 
 
İndisə, bizə  
«ayrılıq» adlı  
vaxt yaxınlaşır, 
an yaxınlaşır, 
gendə ön qalır, 
son yaxınlaşır. 
Şahin Fazil 
 
 
166 
 
Sonu görünməz  
xəyal kimidir. 
Tokio-Bakı  
istiqaməti. 
 
Sonu bilinməz  
vüsal kimidir. 
Tokio-Bakı  
istiqaməti. 
Tokio, 24 fevral 

---

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
167 
IX. 25 fevral. 
 
Tokio.  Otel.  İstirahət.  Xarakiri 
mərasimi haqqında televiziya filmi. Xara-
kiriyə  aid      şeirimin  yazılması.  Daha  bir 
neçə  müxtəlif  janrlı  şeirlər.  Yaponiyada 
45 yaşında  özünü  xarakeri etmiş   məşhur 
yazıçı Yukio Misima ilə  əlaqədar “ Daha 
nə  istəyirdin?”  adlı    şeirim.  Sonra  Azər-
baycan  Respublikasının  Yaponiyadakı 
Səfirliyində görüş. Dr.  Gursel Qüdrət oğ-
lu  İsmayılzadə, Rövşən Musayev. “ Türk 
restoranı”.  Xarakiri  rədifli  qəzəlim.  Sa-
muraylar  haqqında  düşüncələrlə    yazdı-
ğım qəzəl. 
 
Sübh  açıldı.  Göyün  üzü  açıqdı.  Bu  gün  yağış 
yağmayacaq.  Ürəyim  açıldı.  Televizoru  açdım.  Film 
göstərirlər. Bədii filmdir. Xarakiri adətləri haqqında. Yapon 
dilində  gedən  filmin  sözlərini  başa  düşməsəm  də,  özlərini 
xarakiri  etməklə  məşğul  olan  ürəkli  insanlar  silsiləsinin 
könüllü  olaraq,  bilərəkdən  öz  canlarından  keçib  intihar 
etmələri məni dəhşətə gətirdi. 
Kimdir  «xarakiri»?  «Xara»  sözün  hərfi  mə’nasında 
«qarın»  deməkdir  (daha  dəqiq  desək,  «xara»  göbəkdən  beş 
santimetr  aşağı  olan  qarın  nahiyəsinin  sağ-sol  hissəsidir). 
Məcazi  mə’nada isə «xara» ifadəsi Qərb ölkələrində «ürək» 
mə’nasını  verən  qəlb,  ağıl,  xarakter,  niyyət,  dərin  düşüncə 
anlayışına malikdir. 
Yaponiyada  «xara»  sözünün  çoxlu  nitq  hissələri 
vardır:  elə  qətiyyətli  adam  ki,  öz  xarasını  (xara-o  kimeru) 
Şahin Fazil 
 
 
168 
rahatlamışdır; əsəbiləşən adamın xarası yuxarı qalxır (xara-o 
tateru); açıq danışan adamın xarası açılmışdır (xara-kiri). Bu 
mənalara  görə  də,  qarnın  cırılması  yoluyla,  bu  ən’ənəvi 
intiharı «xarakiri» adlandırmışlar. Xarakiri əməliyyatı Xeyan 
hakimiyyəti  dövründə  (IX-XII  əsrlər)  bərqərar  olmuş  və 
əvvəl  vaxtlar  yalnız  samuraylar  tərəfindən  icra  olunmuşdur 
(samuraylar haqqında bir qədər aşağıda mə’lumat verəcəyəm 
– Ş.F.). 
«Xarakiri»  sözünü  xaricilər  bə’zən  istehza  ilə 
işlədirlər,  yaponlar  isə  həmin  sözü  «seppuku»,  yaxud 
«kappuku»  kimi  işlətməyə  meyllidirlər.  «Seppuku»  sözün 
hərfi  mə’nasında  «qarnın  cırılması,  doğranması»  əməlini 
özündə  ehtiva  edir.  Əgər  seppuku  cəza  kimi  həyata 
keçirilirsə, söyləyirlər ki, təqsirkar öz günahını dərk etmiş və 
belə  demişdir:  «Mən  yaxşı  iş  görməmişəm,  vicdanım 
qarşısında  utanıram,  buna  görə  də  özümü  öz  əllərimlə 
cəzalandırıram».  Bə’zənsə,  adam  günahkar  olmadan  da 
seppuku  əməlini  həyata  keçirərək  deyir:  «Mənim  günahım 
yoxdur,  amma  mən  sizə  öz qəlbimi  göstərmək  istəyirəm  ki, 
siz özünüz buna (günahsızlığıma – Ş.F.) əmin olasınız». 
Mə’lum  olduğu  kimi,  qarındakı  ağrıya  olduqca  çətin 
dözmək olur, buna görə də adamın özünün öz qarnını cırması 
həyatdan  asan  olmayan  yolla  köçməkdir.  Seppuku  əməlini 
icra  edən  şəxs  yanındakı  şəxsə  belə  deyə  bilər:  «Xəbər  ver 
ki, mən mərdliklə öldüm». Samuraylarda döyüşdə ölmək ilə 
“həsir  üstündə  ölmək”  (bu  zaman  seppuku  həsir  üstündə 
keçirilir) eyni dərəcədə qəhrəmanlıq sayılır. 
XIV  əsrə  yaxın  öz  əli  ilə  özünü  öldürmək  döyüşdə 
ölməkdən  daha  yüksək  qiymətləndirilməyə  başladı.  İntihara 
yüksək  qəhrəmanlığın,  qüvvət  və  özünüdərk  nümayişinin 
simvolu  kimi  baxmağa  başladılar.  Həyata  və  ölümə.  Belə 

---