Microsoft Word Sosial inkisaf?n t?min edilm?sinin regional aspektl?ri docx
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
41 Qida məhsullarının istehlakı (il ərzində, adambaşına) Cədvəl 1.3 Qeyd:Cədvəl DSK-nın məlumatları əsasında müəllif tərəfindən tərtib olunmuşdur. Cədvələ nəzər salsaq görərik ki, son illerde əhalinin qida məhsullarının istehlakında nəzərə çarpacaq dəyişikliklər baş vermişdir. Əgər 2006-ci ildə ət və ə tə çevirməklə ət məhsulları (natura şəklində piy və içalatı daxil etməklə) istehlakı 29,1kq idisə, 2013-cü ildə isə 1,16 dəfə artaraq 33,8 kq olmuş, baliq və balıq məhsulları isə müvafiq dövrdə 6,6kq-dan 7,1 kq-ə yüksəlmişdir. Taxıl məhsulları (un hesabı ilə çörək və makaron məmulatı, un, yarma və paxlalılar) istehlakı isə 157,9 kq-dan 141,6 kq-a qədər azalmışdır. Göründüyü kimi ə rzaq məhsullarının adambaşına istehlakının strukturuna nəzər saldıqda görürük ki, ə rzaq istehlakında süd və süd məhsulları, tərəvəz məhsullarının xüsusi çəkisi yüksəkdir. Bunun əksinə ət və ət məhsullarının, balıq və s. kimi yüksək kalorili 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ə t və ətə çevirməklə ət məhsulları 29,1 29,2 30,2 31,2 31,5 32,4 33,5 33,8 Süd və süd məhsulları 279 280,2 282,6 291,3 301 312,8 294,4 285 Yumurta,ədəd 119,7 122,8 123,8 127,8 131,4 141,4 155 155,4 Qənd və qənnadı məmulatları 30,9 31 31,3 31,4 31,5 32 31,7 31,5 Bitki yağı 8,3 8,4 8,4 8,6 8,8 9,3 9,9 9,9 Balıq və balıq məhsulları 6,6 6,6 6,7 6,8 6,9 6,9 7,1 7,1 Kartof 49,1 50,8 51,5 52,2 54,6 59,3 63,1 64,2 Tərəvəz və bostan məhsulları 78,4 78,6 78,7 83,5 84,1 90,9 98,5 103,8 Meyvə və giləmeyvə 55,3 55,5 57,6 63 65 68,5 74,8 75,2 Taxıl məhsulları 157,9 158,9 156,8 155,7 153,4 147,7 144,3 141,6 42 məhsulların istehlakı ise aşağıdır. stehlak xərclərində 10 faiz kasıb və 10 faiz varlı ə hali arasında ət və ət məhsullarının istehlakı kasıblarda və varlılarda müvafiq olaraq 17,7 ve 43 kq, balıq və balıq məhsulları 4,1 və 8,6 kq, süd və süd məhsulları 176 və 372,3 litr, yumurta 93,7 və 146,7 ədəd, meyvə və giləmeyvə32,3 və 72,1 kq, qənd və qənnadı məmulatlan 21,7 və 38,8 kq və s. olmuşdur. Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyəti kasıb olduğu üçün onların istehlak etdiyi ərzaq məhsulları içərisində çörək və çörək məhsulları, tərəvəz və tərəvəz məhsulları üstünlük təşkil edir. Ət və ət məhsulları, balıq və balıq məhsulları kimi yüksək kalorili məhsulların istehlakı aşağıdır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, qonşu Rusiyada əhalinin istehlak etdiyi ət və ət məhsulları, balıq və balıq məhsulları ölkəmizə nisbətən 2 dəfə yüksəkdir. Məlumat üçün qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi normalara ə sasən 1 nəfərin gün ərzində qəbul etməli olduğu enerji 2200 kkal olduğu halda, azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslər üçün bu norma təxminən 1,5 dəfə (3401 kilokalori) artıqdır. Bu da onu göstərir ki, Nazirlər Kabinetinin nəzərdə tutduğu fizioloji norma adi vətəndaşların normal həyat fəaliyyətlərini davam etdirmələri üçün kifayət deyildir. Ə halinin həyat səviyyəsini xarakterizə edən göstəricilərdən biri də əhaliyə göstərilən səhiyyə xidmətləridir. Səhiyyə xərcləri üçün 2013-cü ilin dövlət büdcəsi 669.250.451,0 manatdır. • Poliklinikalar və ambulatoriyalar 98.075.966,0 • Xəstəxanalar 329.750.873,0 • Səhiyyə sahəsində digər xidmətlər 4.894.003,0 • Səhiyyə sahəsində tətbiqi tədqiqatlar 4.209.014,0 • Səhiyyə sahəsinə aid edilən digər xidmətlər 232.320.595,0 Son 5 ildə (2009- 2013-cü illər) dövlət büdcəsinin cari xərclərində səhiyyə xərcləri 263,9 milyon manat və ya 65,6 faiz artmışdır: 43 2013-cü ildə səhiyyə xərcləri üçün ayrılan vəsaitin 173,9 milyon manatı məqsədli proqram və tədbirlərinin maliyyələşdirilməsinə sərf ediləcəkdir, o cümlədən • Ə məkhaqqı sisteminin təkmilləşdirilməsi, pensiya təminatının yaxşılaşdırılması və digər tədbirlərin maliyyələşməsinə 21,6 milyon manat • Xroniki böyrək çatışmazlığı üzrə tədbirlərə 25,8 milyon manat • Hemofiliya və talassemiya irsi qan xəstəlikləri üzrə tədbirlərə 21,2 milyon manat • Onkoloji xəstələrin şiş əleyhinə əsas preparatlarla təminatına 25,1 milyon manat • “Şəkərli diabet üzrə Dövlət Proqramı”na 33,7 milyon manat • Yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikasına dair tədbirlərə 4,5 milyon manat • Vərəmlə mübarizə üzrə tədbirlər proqramının maliyyələşdirilməsinə 5,0 milyon manat • Azərbaycan Respublikasında H V/A DS-in qarşısının alınması və onunla mübarizəyə 3,0 milyon manat • Səhiyyə müəssisələrinin yenidən qurulması və əsaslı təmirinə 3,3 milyon manat • Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması üzrə tədbirlərə 2,0 milyon manat • Qanın və qan komponentlərinin donorluğu və xidmətlərinin inkişafına dair tədbirlərə 1,6 milyon manat • Və digər tədbirlərə vəsait nəzərdə tutulmuşdur. lk dəfə olaraq 2013-cü ilin dövlət büdcəsinin Səhiyyə xərcləri bölməsində dağınıq skleroz xəstəliyinə tutulmuş insanların müalicə tədbirləri üçün 4.0 milyon manat vəsait nəzərdə tutulmuşdur. Həmçinin, Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin balansında olan Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası və müalicə diaqnostika mərkəzləri müvafiq əmlak və qurğularla birlikdə əvəzsiz olaraq 44 Azərbaycan Respublikası Səhiyyə nazirliyinin balansına verilmiş və bununla bağlı tələb olunan vəsait 2013-cü ilin dövlət büdcəsində nəzərə alınmışdır. Eyni zamanda, 2013-cü il dövlət büdcəsinin əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərində də səhiyyə təyinatlı infrastrukturlara aid olan investisiya layihələri üzrə müvafiq məbləğdə vəsait nəzərdə tutulmuşdur. 2014-cü ildə səhiyyə xərcləri üçün 725,6 miyon manat, 2013-cü ildə müqayisədə 56,3 miyon manat və yaxud 8,4 faiz çox vəsait ayrılmışdır. Səhiyyə xərclərinə ayrılan vəsaitin dövlət büdcəsi xərlərinin tərkibində xüsusi çəkisi 3,6 faiz olacaqdır. • Poliklinikalar və ambulatoriyalar 106.051.025,0 • Xəstəxanalar 367.188.628,0 • Səhiyyə sahəsində digər xidmətlər 6.182.339,0 • Səhiyyə sahəsində tətbiqi tədqiqatlar 5.592.580,0 • Səhiyyə sahəsinə aid edilən digər xidmətlər 240.571.594,0 2014-cü il dövlət büdcəsindən Səhiyyə sisteminə ayrılacaq vəsait səhiyyənin maddi-texniki bazasının güclənməsinə, müasir tibbi avadanlıq və qurğulara təhcizatın beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasına, yeni tibb mərkəzlərinin yaradılması istiqamətində geniş miqyaslı işlərin görülməsinə, bütövlükdə səhiyyə sistemində struktur əməliyyatların həyata keçirilməsinə və tibbi xidmətin səviyyəsinin yaxşılaşmasına imkan verəcəkdir. Bu bölməyə əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində əhaliyyə tibb xidməti göstərən poliknikaların, ambulatoriyaların,xəstəxanların, qan köçürmə stansiyalarının və digər səhiyyə müəssisələrinin saxlanılması ilə bağlı xərclər daxildir. Eyni zamanda 2014-cü il dövlət büdcəsindən Səhiyyə bölməsi üzrə aşağıdakı proqram və tədbirlər maliyyələşdiriləcəkdir : - Ə məkhaqqı sisteminin təkmilləşdirilməsi, pensiya təminatının yaxşılaşdırılması və digər tədbirlərin maliyyələşməsinə 11,9 milyon manat; - Onkoloji xəstəliyə düçar olmuş şəxslərin həyat tərzinin yaxşılaşdırılması və ömürlərinin uzadılması, onların dərman preparatlarına olan tələbatlarının 45 ödənilməsi, onkoloji xəstəlik nəticəsində əmələ gələn əlilliyin, sağlamlıq imkanları məhdudluğunun və ölüm hallarınin azaldılması, onkoloji xidmət göstərən tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazalarının gücləndirilməsi və müasir tibb avadanlığı ilə təchizatının yaxşılaşdırılması və bu kimi digər məqsədlərə 38,9 milyon manat; - Hemofiliya və talassemiya irsi qan xəstəliyinə düçar olmuş şəxslərə gösrərilən tibbi yardımın təkmilləşdirilməsi, bu şəxslərin qan komponentləri, dərman preparatları və tibbi materiallar və digər ləvazimatlarla tam təmin edilməsi, hemofiliya və talassemiya xəstələrin ömürlərinin uzadılması , həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, bu xəstəlikdən əlillik və ölüm hallarının azaldılması, hemofiliya və talassemiyalı uşaqların doğulmasının qarşısının alınması, hemofiliyalı xəstələrdə qanaxmaların profilaktikası məqsədi ilə faktor preparatları ilə müalicənin təşkili və bu kimi işlərin həyata keçirilməsi üçün 21,2 milyon manat (“2011-2015-ci illər üçün hemofiliya xəstəliyi üzrə Tədbirlər proqramı” və “2011- 2015-ci illər üçün talassemiyanın müalicəsi və profilaktikası üzrə Tədbirlər Proqramı”, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarları); -Şəkərli diabed xəstəliyinin yayılmasının qarşısının alınması, şəkərli diabed xəstələrinin dərman və özünə nəzarət vasitələri ilə təminatının yaxşılaşdırılması , ə halinin şəkərli diabetə dair maarifləndirilməsi, şəkərli diabet xəstələrinin ömürlərinin uzadılması, həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, bu xəstəlikdən ə lillik və ölüm hallarının azaldılması məqsədi ilə 33,7 milyon manat (“2011-2015- ci illər üçün şəkərli diabet üzrə Tədbirlər Proqramı, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 26 noyabr tarixli 222 nömrəli Qərarı); -Xəstələrin keyfiyyətli qan və qan komponentləri ilə tam təmin olunması və ə haliyə göstərilən transfuzioloji yardımın səviyyəsinin artırılması, tədarük edilən və istifadə olunan qan və onun komponentlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi , qan xidməti müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, qan və qan komponentlərinin donorluğunun inkişaf etdirilməsi, donorluğun təbliği tədbirlərinə 1.6 milyon manat (“2011-2015-ci illər üçün qanın qan komponentlərinin 46 donorluğu və qan xidmətinin inkişafına dair Tədbirlər Proqramı” , Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 13 dekabr tarixli 233 nömrəli Qərarı)” - Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2012-ci il 26 noyabr tarixli 227 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “2011-2015-ci illər üçün xroniki böyrək çatışmazlığı üzrə Tədbirlər Proqramı”nın icrası olaraq xroniki böyrək çatışmazlığı ilə xəstə olan şəxslər üçün ixtisaslaşmış nevroloji xidmətin təşkili, onların dərman preparatları ilə təmin olunması və bu xəstəliyin fəsadlarının profilaktikası məqsədi ilə 27,8 milyon manat vəsait ayrılacaqdır; - Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2012-ci il 26 noyabr tarixli 225 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “2011-2015-ci illər üçün yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikasına dair Tədbirlər Proqramı” nın icrası olaraq respublika ərazisində bəzi yoluxucu xəstəliklərin və infeksiyaların qarşısının alınması məqsədi ilə nəzarət sisteminin təkmilləşdirilməsi, əhalinin xüsusi təbəqələrinin peyvənd almalarının planlaşdırılması, immunlaşdırmanın təhlükəsizliyinin yüksəldilməsi, vaksinlərin fasiləsiz alınması, daşınması, saxlanılması və yerlərə çatdırılması, müvafiq laboratoriyaların fəaliyyətlərinin gücləndirilməsi işləri növbəti ildə də davam etdirilməklə bu məqsədlərə 4.5 milyon manat xərc aparılması proqnozlaşdırılır; - Ana və uşaqların sağlamlığının möhkəmləndirilməsinə , əhalinin reproduktiv sağlamlığının qorunmasının təşkilinin və təhlükəsiz analığın təmin edilməsinə, sağlam və arzu olunan uşaqların doğulması üçün zəruri şəraitin yaradılmasına, ana və uşaqlar arasında xəstələnmə və ölüm hallarının azaldılmasına, doğuşa yardım müəssisələrinin dərman preparatları ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına, mama- ginikoloji neonatoloji xidmətin təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə 2,0 milyon manat ; - Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2012-ci il 26 noyabr tarixli 226 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “2011-2015-ci illər üçün vərəmlə mübarizə üzrə Tədbirlər Proqramı”nın icrası olaraq müvafiq dispanserdə qeydiyyata götürülmüş vərəm xəstələrinin profilaktikası , xəstəliyin yayılmasının qarşısının alınması , diaqnostikası və müalicəsinin yaxşılaşdırılması, xəstələrin vərəm 47 ə leyhinə preparatlarla davamlı təminatı məqsədi ilə 3,0 milyon manat xərc aparılması proqnozlaşdırılır ; - Azərbaycan Respublikasında H V/A DS-in qarşısının alınması və onunla mübarizə xərcləri üçün 3,0 milyon manat vəsait nəzərdə tutulmuşdur. -2014-cü ilin dövlət büdcəsinin səhiyyə xərcləri bölməsində dağınıq skleroz xəstəliyinə tutulmuş insanların müalicə tədbirləri üçün 5,0 milyon manat vəsait nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət büdcəsinin əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərindən də bu bölməyə müvafiq məbləğdə vəsait yönəldiləcəkdir. Səhiyyə sahəsində dövlət siyasətinin başlıca məqsədi əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılmasından, orta ömür müddətinin uzadılmasından, əhalinin bütün Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|