Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ

gördü, baxdı gözüno.

Pis tosir etmodi  Şirino  Şapur,

108

H iss etdi  surotdon 

хэЬэгН 

budur.

İşaro  eylədi:  "Çağırın golsin.

Y esin,  içsin, bir az burda dincolsin.

B

ə

I

kə

 bu şəıcildən verdi bir xəbər,

Hansı  mozhobdondir9  Kimdir?  -  Söyləyər". 

Konizlor otoivlo yolu  süpürüb,

Ş

ək

Iİ 

soruşdular Şapuru görüb.

Şapur dedi:  "Bu dürr asan dcşilmoz.

B elə  ayaq üsta  deməyə gəlm əz".

Xam  saysınlar dcyo bu  işdo  onu,

Şapur dodağaltı dedi  əfsunu.

Onun ayağını görünco torda 

SaKİt 

davranmağı forz bildi  orda. 

Xidmətçilər qaçıb  Şirino  sarı 

Noql  etdibr Şapur buyuranları.

Şirin cşitdiivdo b e b  bəyanı,

Qızışdı,  qaynadı bağrında qanı.

Xalxalı  dağlara sos  sala-sala,

Durub gümüş  dağtOK düzoldi  yola. 

Ucaboylu pori.  molOKÜzlıı qız 

Şapurun yanına goldi  aramsız.

Sinosi.  qolları büllur 

Kİmi 

tor.

Saçları 

m ü ş K tO K  

ruhu most cdor.

Saçlarını edib boynuna Komond.

Hörüb bağlamışdı boynunda bond-bond.

О 

hoyocanla kİ, hindunu gozir,

Etdi gözollori  nazına osir.

M ahir hindu onun Könlünü çaldı,

Tünc afot hindunun sorağın aldı.

Onu 

golincİKtoK 

oynadıb duran 

Şoxslo 

oynayırdı özü bu zaman. 

QarşısındaKi  ııoqş e b   şirindi 

Noqqaş пэ  söz dedi, пэ də 

k

İ 

dindi.

Gövhor qulağından 

örtüK 

ataraq 

DoryatƏK gövhoro verirdi qulaq.

О  duzlu dodaqlar, nazlı baxışlar

109

Şapuru səslədi,  dindi  biqorar.

Şirin dedi:  "Bir an aşinalıq et, 

Həmsöhbət ol т э п э  burda bir müddət."

110

Bu sözü hiyləgər Şapur cşitcoK 

Öz-özüno  dedi:  "Dayanım 

goroK."

О nərgiz gözb rin  dilini bilən 

Нэг ııoyi  vardısa itirdi  birdon.

O,  pori  üzlüyo min torif dedi,

Pori  do  Şapura "əyləş"  söylədi.

Şirin soruşdu 

k

İ:  "Kimsən, nəçisən? 

Aşinalıq iyi duyuram  sondon."

Ona cavab verdi  о  püxto  adam: 

"Yaxşıya, yamana çox rast olmuşam. 

Allah açmış т э п э  bu göyü, yeri, 

Məndən gizlətm əm iş о heç bir sirri. 

Balıqdan Ayadəıc bu yer bir yana,

No т э п а  vardısa vaqifom  ona. 

Moşriqdon başlamış  Moğribo  qodor 

Bu böyÜK dünyanı gəzm ədim  hodor." 

Şapurda casorot görünco  Şirin 

Soruşdu:  "Mənası nədir bu şəıdin?" 

Rossam  cavab verdi:  "Istoyirom  т э п  

Uzaq olsun üzün bədnəzərlərdən. 

Uzundur söhbəti bu  şəKİin,  inan,

Ondan bir çox şey var qəlbimdə pünhan. 

M ənzil xəlvət olsa bütün,  deyərdim, 

Bildiyim i tamam  ııoql  eybyərdim." 

OrdaKi  bütloro  sonom  э т г  etdi,

Onlar da ulduztəıc dağılıb getdi.

Söz b ib n  meydanı yalqız görüncə 

Sözdon  bir top atdı meydana in со.

Dedi:  "Bu gördüyün рак üzlü insan 

Düz yeddi  iqlimo  olub höıcmüran. 

IsKondor colallı.  Dara vüqardır.

IsKondor.  Daradan bir yadigardır.

Hüsndo göy ona "günəşim"  deyir,

Bu torpaq üstündo  Cəmşid nəslidir.

O,  şahlar şahıdır, Xosrov  Porvizdir. 

Şahənşahlıq ondan qüvvot  ı

111

Şapur bu sözlərdən dedi b ir qodor.

112

Şirinin canına yayıldı  sözlor.

Şirin diqqot verib  Şapura dorin. 

Duyurdu dadını  şirin sözbrin.

Нэг şcydo Xosrovdan axtanb nişan, 

Нэг nöqtə gəlincə  dalırdı bir an.

Onun 

hor sözııno 

verirdi min rang, 

Daşdan ləl çıxanb olurdu diltong. 

Sirrini açmağa 

vcroroK qorar.

Şapur sözü ona söylədi aşxar:

"Sözü gizlədirsən,  ey pəri üzlü, 

Sözünü pəritəıc deyirsən gizli.

N eçin öz  içindo gültəıc gülürsən?

Sözü  şəıcər 

K İ m i  

açıq  söylə  sən. 

Dorman  istəyirsən dordino  ogor. 

G izbtm ə,  dordini  tobibo göstar". 

Şapurun  sözündon  о  qcyzo gəldi, 

Onun hirslənməsi necə gözəldi!

Aşiq olduğundan bir zaman lıolo 

Sınadı  Şapuru  bohanolorlo. 

Müsahibini dost, yeri to к gördü, 

Tabaqdan örtüyü 

çoKİb 

götürdü. 

Söybdi:  "Ey abid,  indi,  son  allah, 

К о т о к  e b ,  soııo gotirdim  ponah!

Мэп 

düşdüyüm  bu  iş x e y li  çotindi. 

SaçımtOK dolaşm ış  fiKrim  do  indi.

E b  vurulmuşam bu  suroto т э п ,

SanKİ gecə-gündüz surotporostom.

Bu  işdo  birtohor т э п э   et к отэк ,

Мэп də bir gün sənə  olaram 

gərəK. 

Sirrimi  söybdim   sənə т э п  açıq,

Sən do  sirrini de, 

g o l 

meydana çıx." 

Bu sayaq görünco 

o h v a h  

Şapur 

Düşündü:  "Doğrunu demo к xoş olur!" 

Qolunu 

qolbaqtOK  o v v o l 

öpərəıc, 

Ayağına düşdü qızıl 

xal-xaltO K .

And içdi,  dedi:  "Ey göyb rin  şamı!

113

Toxto layiq gözol. şahlar ilhamı!

114

Düşməninin günü gecəyə  dönsün, 

Könlün tozo  aydan incəni görsün.

And olsun ona 

k

İ , 

ponahındayam.

Нэг пэ vardır 

gərəK 

düz bir-bir sayam. 

Noqqaşlıqda 

b ö y Ü K  

уегэ  çatmışam, 

Xosrovun şəıdini т э п  yaratmışam. 

Rəssam çəıcən 

ş o k Io  

oxşayır, 

foqot 

Cansız olur onun 

çoKdiyi  surot.

Surot сокток  - т э п э  

m əlum dur 

bu iş, 

Can 

paltan 

başqa yerdə 

tİKİlmiş.

Sən 

onun şoKİino vuruldun bclo. 

Özünü g ö

rondo  ncylorson. 

söylə?

Orda nurdan doğmuş  dünya taparsan, 

Gözlorin nurudur,  özü do  cavan, 

Maraqlı,  ziroı<  vo  ayıq igiddir,

Ülfotdo  ceyrandır, qozobdo bir şir.

Bir güldür 

k İ , 

hələ görməmiş xəzan, 

IIk 

bahar goncliyi  öyronmiş  ondan. 

Нэ1э gül yanında bitmomiş  şümşad. 

Süsoni andırır о  sorvi-azad.

Oxunun yeləyi torlan  canında,

Nilufori  suda,  odu qanında.

Нэ1э günoşini  örtmomiş  duman,

No günoşdon  qorxur, пэ  do buluddan. 

Bir otri  connoto yüz qapı açar,

A y 

gözol üzündon utanıb qaçar.

Atı  yohorlodi  -  Rııstom Kİmidir, 

IçorKon göronlor Keyqubad bilir.

О gcco 

k

İ , 

Xosrov soxavot eylər, 

Qarun xoznosini aparar yelbr. 

Söhbotdo  morcandan  inci çıxarar,

Bir vurğuda şirin qolbini yarar.

Əyri üzəngisi 1эфэпэп zaman 

Y e lb r  cilovunu соког tozundan. 

Nosobini  sorsan,  söybyim :  Comşid. 

Hosobini  sorsan, günoşdir.  eşit!

115

Onun qoşununa aləm dar golir.

116

Bayrağı göylərdən uca yi'iKsolir.

Qızıl versa  - saysız 

dovo  goroKdir. 

Qılınc 

ç o k s o  

- daşlar vay görəcəıcdir, 

Polad behbudunu 

götürso  ogor. 

Almazdan zireh 

do 

olsa, 

m olıv 

edər. 

Qılınc oynatmaqda о birincidir, 

Xətiblərə zəfər qılıncı verir41.

Onun duruşundan yorğun düşür yer. 

Yürüşo 

gələndə 

foloK  torponmir. 

Meydanında göyün qılıncı 

Kütdür. 

Gordişdo  foloK'don 

qabağa düşür. 

Bayrama 

zinotdir gözollİKİori.

Hüsnü əlavədir, osas - hünori. 

KöKSÜndə var onun tomiz bir йгэк, 

Bəxti iqbal oldu,  - iş düz gələcəıc.

Bu camal, bu cəlal var 

İ k o i i  

onda 

Gecə-gündüzü yox son in yolunda. 

Bir dom xoyalına yuxuda uymuş,

О gecodon atmış onu ağıl, huş.

О, пэ şorab içir, пэ də danışır, 

Yatmır gcco-gündüz. yanır,  alışır. 

Şirindon başqa bir homdom  istomoz. 

Belə bir qüssoyo batmasın heç 

k o s .  

Bundan ötrü moııi  qasid göndormiş. 

Мэп söylədim,  indi  səndədirhər iş." 

Burda inci deşdi  Şapur cürbocür... 

Bildiyini dedi, artıq bitdi dürr.

Bu sözlordon Şirin sorxoş olmuşdu, 

Sözləri şorbottOK  KÖıılııııo nuşdu.

Az qaldı yıxılsın orda yüz кэгэ, 

Birtolıor dayandı, düşmodi  уегэ. 

Şapura söybdi:  "Ey aqil 

Kİşi,

Ncco başa vuraq indi bu işi?

Bələd ol, göstər sən т э п э yol, yolaq, 

Вэ1кэ yardımınla qəmdən qurtulaq. 

Мэп də bu Kodordon  сапа golmişom.

117

Həsrət, intizardan xəstələnmişəm."

118

Şapur dedi:  "Son  ey günəşdən gözol. 

Qolbini  qayğıdan кэпаг saxlagol. 

Sirrini mobado deyib - açasan,

Sabah ov adiyla goroi< qaçasan. 

Şobdizo 

K İşitO K  

minib çaparaq,

Ova çıx, ovlaqdan qaçarsan ancaq. 

Ətoyini  tutan olmayacaqdır,

Şobdiz ata çatan olmayacaqdır.

Son  soyyaro 

K İ m i  

mil-mil uzaqlaş, 

Bacarsam, golorom  ardınca birbaş." 

Xosrov göndərdiyi üzüyü verdi,

"Al"  dedi, üzünü ona çevirdi:  - 

Yolda tozo  şaha rast gəlsən ogor. 

Onda bu hilalı son  ona göstor. 

Xosrovun Köhbni qızıl nallıdır, 

Paltarı qaş-daşlı, cah-cəlallıdır. 

Papağı, donu ləl,  Komori  bldir,

Üzü b l, üstü b l, özü gözəldir. 

Görməsən,  Mədain yolunu tut, get, 

Şah qəsrini soruş, о mənzilə yet. 

Gəlib  Modaino çatdığın zaman 

Xoznolor üstündo xozno taparsan. 

Orda şahın  Forxar 

K İ m i 

qəsri var42, 

Orda yaşayırlar cariyo qızlar.

Bax 

müşK 

ib  dolu qəsrə,  düş ora, 

Şahın üzüyünü göstar qızlara.

О gülşondo yaşa sərvtəıc azad,

Tozo  meyvo vermiş budaq Kİmi şad. 

Sobr eb , qoy gəlsin о boxtiyar şah, 

Qaldırsın soninçin  göyo barigah. 

Şahın camalına e y b  tamaşa,

Onda muradını vurarsan başa. 

Tacının 

Kölgosi 

olarsam əgər, 

Düzələr əlimlə dediyim işbr."

Deyib başa vurdu Şapur sirrini,

Sehri ayı tutdu, məıcri hurini.

119

Şapur burdan inam və ümid aldı,

Tez getdi günəştəıc, Ay yalqız qaldı. 

Şirino üz tutdu Kənizlər yeyin, 

Bənatinnəş iıcən oldular Pərvin43. 

Ulduzlara dedi о parlaq qəmər 

Tezliıdə yığışıb burdan gctsinlor.

Dağ Kİmi atlann nalından goroı<

Bu daşlı dağlarda qopsun min şimşəıc. 

О Ay şofoqlilor günoş misalı.

Çapıb  Köçürtdülor bütün colalı. 

Danışa-danışa monzil  Kosdilor.

Votono çatdılar gəlib  birtohor.

Yorğunluqdan sonra rahatlandılar. 

Şirinin üroyi tutmurdu qorar.

Bir gecə  tüstüyo büründü dünya, 

Dünyanın gözlori getdi yuxuya. 

Günoşo  saldılar yaşıl  ipoyi.

Itdi  söyüdlüıcdə gülün otoyi.

Banuya söylədi  Şirin:  "Cahangir! 

Könlüm sabah ova çıxmaq istəyir. 

Lütf edib göstərin icazonizi.

Buyurun,  sabahlıq minim  Şobdizi. 

Dolaşım belində çölü,  çomoni.

Burda görorsiniz  siz axşam  moııi." 

Mohin  Banu dedi:  "Ey gözəl afot.

Gol  atı istəmə, yüz 

müİK 

tolob et! 

ÇünKİ qaçağandır yaman bu  Şobdiz. 

Cilovunu yığmaq olmayır horgiz. 

Qorxuram  sürotdon  vo horarotdon44 

Atoş  su altında coşar gedəncən.

Əgor onu minmoK iştiyaqın var,

Gcco Aydan oziz deyil, al apar! 

Başına pohlovan  yüyoni  Keçir.

Sürüb öz altında öyrot onu bir".

Gül üzlünün üzü açıldı gültəıc, 

Banuya baş oydi yeri öpərəıc.

120

ŞİRİNİN OVA  GETMƏSİ VƏ ORÄDAN 

MƏDAİNƏ QAÇMASI

Elo 

k

İ, bir sohor Çin xoznodarı 

Zor qıfılla örtdü göy qapılan,

О Çin noqşi  çıxdı sandıqdan çölə, 

Yola hazırlaşdı şad, güb-güb. 

Qulluğunda durdu Çin gözəlləri, 

SərvtaK 

ayaq üstə, bağlı ıcəməri. 

Onlarla goldiı

Yağlı dil tÖKoroK başladı  sözə: 

"Bismillah, edirəm çöllərə xüram, 

B

o

I

ko

 

tor quraram, bir quş tutaram." 

0ф эу1 başından açdı gözollor. 

Paltar geyindibr bir başqa tohor. 

Papaq qoyub gözol  oğlanlar sayaq, 

Qızlar geyindibr sığallanaraq.

B eb   adot vardı, ova gcdonlor 

Oğlan paltarında gedərdi yeıcsər. 

Şirin dövrosindo halqa vurdular, 

Atların bclino bir oturdular.

Saray hoyotindon çıxdılar çox şad, 

Həyat suyu içmiş 

X ı z r t O K  

azad. 

Ç’öldo atlannı  sürüb getdibr. 

Dağlardan aşdılar, çö b  yetdibr. 

Sonra at səyirdib,  cıdır qurdular, 

Cilovu buraxıb atı vurdular.

Şobdiz belindəydi qoşun  sındıran, 

Özü miniciydi, atı qaçağan.

At qızışdı,  onun doyişdi halı, 

Kənizbr Şirindon düşdü aralı. 

Dedibr:  yoqin at cilov aparır, 

Bilmədibr 

Könül 

bir ov apanr. 

KölgotOK ardınca yüyürdübr çox,

121

Gördülər tozundan beb osor yox. 

Axtardılar gcco yanya qodor. 

Ümid qalmayanda geri döndübr.

122

Şahlarından ayrı düşdüıdərindən 

Yorğundu hamısı geri dönəncən.

Banu sarayına ulduz ıcarvanı 

Aysız geri döndü axşarn zamanı. 

Başlannı oyib moyus durdular, 

Yanıqlı bir dillə dcdilor пэ var.

No oyun çıxartdı, foloyo bir bax!

Tale onu  bizdon  salmışdır iraq.

Elə 

kİ, 

Banu bu xəbəri  aldı,

Köhno dərd-qəmini yadına saldı. 

Toxtdon düşdü уегэ  çox qəmli-qəmli, 

Başı tx^aqlarda, gözbri nəmli. 

Qəmindən başını о qucaqladı,

TöKdü 

göz yaşını, yaman ağladı. 

Yadından bir an da çıxmırdı  Şirin, 

Qövr etdi yarası qardaş dordinin. 

Gözü yaşlı dedi:  "Hey, nazənin, hey!.. 

Bod nəzər xar olsun,  nodir bu giley? 

Gül idin, budaqdan ayırdı yelbr, 

Hansı ко1а saldı,  sondon yox xəbər. 

Noldu  Kosdin  bizdon  öz ülfətini? 

Kimlərə bağladın  mohobbotini?

Ahu 

Kİmi, 

söyb,  birdon. ey nigar, 

Hansı bir aslana son  oldun şixar? 

АуЬк ayrı düşdün ulduzlarından, 

Günoş deyilsən 

kİ, 

yalqız olasan.

Can bağım,  sorvini 

K İm b r 

apardı?

Нэг 

qolunda bir can damarım vardı. 

Ay 

üzün  Kİmlərə  nur 

saçır 

indi?

Мэп 

itirdim,  Kİmbr tapıb  sevindi?" 

Gecə 

sohorodoK b e b   ağladı,

Qomi  qomo. dordi  dordo bağladı. 

Bütün hazır oldu qoşun xidmoto. 

Buyruq 

gözloyoroK 

durdu  növboto. 

LaKİn  Mohin Banu izn vermədi,

Özü do getməyə  səy göstərmədi.

123

Bu işi yuxuda görmüşdü çoxdan,

124

Qolundan uçmuşdu bir 

ti'iloK  tori an. 

Həsrətlə baxmışdı uçan 

torlana. 

Torlan 

qonmuş idi уепэ qoluna. 

Adamlara dedi:  "Onun dalınca 

Ley Kİmi uçsaq da, bicadır, bica.

Yer deyil, göyləri axtarsaq da biz 

Şobdizin tozundan tapmarıq bir iz. 

Uçmuş quş ardınca olarmı getməıc? 

Тэ1э görmüş ovu qovmaq пэ gərəıc? 

Göyorçin 

k İ  

uçdu,  ağlamaq olmaz, 

Halaldırsa, dönor yuvaya, qalmaz. 

Onun hicranına dözocoyom т э п , 

Atının nalından od göronocon.

О itmiş xəznədən alsam bir xəbər, 

Ycııo do sevincim qayıdar, golor. 

Verib xəznədara xəznəni уепэ,

Bu yolda paylaram bir çox xozino." 

Banunun sözünü qoşun eşitdi, 

Verilon buyruğa itaot etdi.

О yanda Şobdizin belində  Şirin 

Ölçürdü dünyanı cavan  Porvizçin. 

Səyyarələr Kİmi tolosirdi  o, 

Gecəli-gündüzlü yol  Kosirdi  o. 

Paltar geyinmişdi Kİşilər Kİmi. 

Düzlordon  Keçirdi qoçaq эг Kİmi. 

Bir qəfil düşməndən о x o f edirdi, 

Yoldan qıraq, dağda, çöldo gedirdi. 

О nazİK məzacı yorğundu artıq, 

Üzünü örtmüşdü bir az sanlıq. 

Sondon bu ofsano gizli qalmasın: 

Bir gün cadugorliıc edoıı bir qadın 

Yoluna tulladı güzgü vo daraq, 

Daraq meşo  oldu, güzgü do bir dağ. 

Darağı, güzgünü tullayan arvad 

Dağ vo  mcşo Kİmi göstoror sobat.

Yolda yorulmuşdu olduqca Şirin,

125

Qonmuşdu üzüno tozu çöllərin.

126

Atını о 

yeltƏK 

çapdığı zaman 

Arxada qalırdı toz 

d ağ tO K . 

ondan.

On dörd gün at sürüb  soraq edirdi, 

On dörd günlüK Aytəıc о yol gedirdi. 

Atını bir ycrdo  saxlamayaraq, 

Sürürdü, gedirdi hey soraq-soraq. 

Şobdiz yol gedirdi Küləıcdən ziroK. 

Yerdo dolanırdı foloK dövrütəıc. 

Göylər bağlayanda ağlıqla ülfot. 

ÜmidsizlİK dorsi  oxudu zülmot. 

Ortaya bir sarı gül çıxsın deyo. 

Göyün nərgizləri girdi  Kölgoyo. 

Cana birdəfəlİK cəfa vcroroK.

Atını sürürdü  Şirin yüyüroK.

Gördü behişt Kİmi xoş bir çəmənzar, 

DirilİK 

suyutƏK 

bir çcşmo do var.

О parlaq çeşmənin suyunu görüb, 

Gedib abi-həyat zülmətə girib. 

Şirinin bədəni yorğundu xeyli,