Millerning jumlalarni tuzish va tushinish transformatsion modeli

Semantik generalizatsiya uslubini qo‘llash g‘oyasi shartli reflekslarni tadqiq qilish natijasida paydo bo‘ldi: agar biron bir so‘zlar o‘ygan semantik harakterdagi assotsiatsiyalar bilan bog‘liq bo‘lsa, o‘yganing bir qismida paydo bo‘lgan refleks uning boshqa qismlari orqali ham kelib chiqishi mumkinShartli reflaksning umumlashtirish misoli sifatida birinchi navbatta Shvarts tajribalarini ko‘rib chiqamiz. Agar ta’sir etuvchi sifatida so‘z qo‘llanilsa, unga ta’sir ma’no jihatdan boshqa bir so‘zlarga ham o‘tadi.

• Semantik generalizatsiya uslubini qo‘llash g‘oyasi shartli reflekslarni tadqiq qilish natijasida paydo bo‘ldi: agar biron bir so‘zlar o‘ygan semantik harakterdagi assotsiatsiyalar bilan bog‘liq bo‘lsa, o‘yganing bir qismida paydo bo‘lgan refleks uning boshqa qismlari orqali ham kelib chiqishi mumkinShartli reflaksning umumlashtirish misoli sifatida birinchi navbatta Shvarts tajribalarini ko‘rib chiqamiz. Agar ta’sir etuvchi sifatida so‘z qo‘llanilsa, unga ta’sir ma’no jihatdan boshqa bir so‘zlarga ham o‘tadi.
• Aytilishi jihatdan o‘xshash so‘zlar esa, faqat balda shartli refleks yaratadi, keyin esa differentsiatsiyaga uchrab refleks kelib chiqmaydi. Jumladan, “doktor” so‘zida paydo bo‘ladigan ta’sir “врач” so‘zini ham yaratadi, ammo aytilishi yaqin bo‘lgan

Torsiz musiqaviy asboblarni belgilovchi so‘zlar berilganda (masalan, akkordeom va baraban), yoki musiqa bilan bog’liq (konsert va sonata) bo‘lsa, unda yo‘naltirilgan ta’sir paydo bo‘lgan. Bundan tashqari, neytral so‘zlar ham berilgan, ammo ular sinov o‘tuvchida hech qanday ta’sir yaratilmagan.

• Torsiz musiqaviy asboblarni belgilovchi so‘zlar berilganda (masalan, akkordeom va baraban), yoki musiqa bilan bog’liq (konsert va sonata) bo‘lsa, unda yo‘naltirilgan ta’sir paydo bo‘lgan. Bundan tashqari, neytral so‘zlar ham berilgan, ammo ular sinov o‘tuvchida hech qanday ta’sir yaratilmagan.
• Bu eksperiment faqat murakkab semantik tuzilmalar mavjudligini ko‘rsatmasdan, sinov o‘tuvchilar bu tuzilmalarning borligini anglamaganligini ham namoyon qildi. Ularning tabiiy ta’siri juda mustahkam bo‘lsa ham, eksperimentdan so‘ng o‘tirilgan so‘roqda shu ayon bo‘ld-ki, sinov o‘tuvchilar ularga taqdim etilgan so‘zlarning semantik aloqalarini anglamaganligi namoyon bo‘ldi.