Ko’p modelli oqimlar uchun tashkiliy-texnologik sxemani tuzish.
Ko’p modelni oqimlar uchun tashkiliy-texnologik sxema 2-jadval ko’rinishida tuziladi.
Buyum nomi….
1 smenada ishlab chiqariladigan buyum soni…..,
Jarayon ma’romi, s:…..
Oqimda ishchilar soni, ishchi…
Tashkiliy operatsiyani tuzish shartlariga rioya qilib quyidagini hosil qilamiz ( 12.3- jadval).
Ko’p modelli oqimning tashkiliy texnologik sxemasi
12.3– jadval
Oqimlarning tashkiliy- texnologik sxemasini tuzish sifatini ishlab chiqarishning asosiy tarkibiy elementlari - mexnat predmetlari, mexnat va jonli mexnat vositalaridan foydalanish nuqtai nazaridan baholash kerak. Ko’rsatilgan talablarning bajarilganligini tekshirish oqim tashkiliy operatsiyaning vaqt moslashuvi diogrammasi yoki moslik grafigi, moslik koeffitsienti, asbob-uskunalardan foydalanish koeffitsienti va oqimning tashkiliy- texnologik operatsiyalarini bog’lanish grafi yoki tartib grafigi yordamida amalga oshiriladi.
Bunda tashkiliy operatsiyalardan har birining vaqtga qanchalik to’g’ri moslanganligini moslik grafigi yoki tashkiliy operatsiyalarni vaqtini moslash diagrammasi yordamida tekshirib ko’riladi. Butun jarayondagi hamma tashkiliy operatsiyalarning bajarilish vaqtlarining umumiy yakuni, ishlab chiqarish oqimi ma’romiga qanchalik to’g’ri moslanganligini oqim operatsiyalarining moslik koeffitsenti bilan tekshiriladi. Oqim operatsiyalarini moslik koeffitsientini hisoblash tashkiliy – texnologik sxemani analitik usulda taxlil qilish deb ataladi. Moslik koeffitsienti quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Km=Tb/Na*
bu yerda:
Na- tashkiliy- texnologik sxema bo’yicha ishlab chiqarish oqimida amaldagi ishchilar soni;
-ishlab chiqarish oqimining ishlash ma’romi, s.
Ishlab chiqarish oqimidagi hamma tashkiliy operatsiyalar vaqtining umumiy yakuni to’g’ri moslangan bo’ladi, agar moslik koeffitsienti birga nisbatan ±1÷2 % farq qilsa, yoki quyidagi chegara ichida bo’lsa:
- erkin ma’romda ishlaydigan oqimlar uchun Km=0.98÷ 1.02;
- qat’iy ma’romda ishlaydigan konveyerli oqimlar uchun- Km=0.99÷ 1.01.
Agar moslik koeffitsienti birga nisbatan katta chiqsa (Km>1,00), oqimdagi ko’pchilik tashkiliy operatsiyalar ma’romga nisbatan ko’p ish bilan ta’minlangan bo’ladi. Moslik koeffitsientini birga nisbatan kichik tomonga farq qilishi (Km<1,00), oqimdagi ko’p tashkiliy operatsiyalarning ish xajmi ma’romga nisbatan kamayib ketganini ko’rsatadi. Agar Km= 1,00 chiqsa, oqimdagi hamma tashkiliy operatsiyalar vaqtlarining umumiy yakuni to’g’ri moslangan bo’ladi.
Agar moslik koeffitsienti birga nisbatan 2%dan ortiq farq qilsa ishlab chiqarish oqimini yangi ma’romni hisoblab chiqish kerak bo’ladi. Bunda moslik koeffitsientini Km=1,00 deb olinadi va ishlab chiqarish oqimining yangi ma’romi hisoblanadi:
=Tb/Na*Km Yangi ma’rom ishlab chiqarish oqimida ma’romdan farq qiladigan operatsiyalarni kamaytirishga imkon beradi, ammo ba’zan tashkiliy operatsiyalarni sonini ko’payishiga olib kelishi mumkin.
Ishlab chiqarish oqimida hamma tashkiliy operatsiyalar vaqtining umumiy yakuni oqim ma’romidan qanchalik farq qilishi grafik usulida tekshirib ko’rish mumkin. Buning uchun moslik grafigi (29-rasm) yoki tashkiliy operatsiyalarni vaqtini moslash diagrammasi (30-rasm) quriladi.