F
ал
/
F
п
Nomеnklatura
Maxsus yеngil
12,2—18,1
330/27; 400/22; 500/27; 1000/56
Yengil
7,71—8,04
150/19—800/105 (15 marok)
Normal
6,00—6,25
35/6,2-400/64 (10 marok)
Kuchaytirilgan
4,29-4,39
120/27—400/93 (6 marok)
Maxsus kuchaytirilgan
0,65—1,46
70/72; 95/41; 185/128; 300/204; 500/336
Shu kabi tayyorlangan o‘tkazgichlar ishlatilishi birinchi navbatda iqlim
sharoitining og‘irligiga, ya‘ni o‘tkazgichning muz qatlami va shamol
bosimi ta‘siri ostida sinalgandagi hosil bo‘ladigan yuklamaga qarab
aniqlanadi. Shu kabi tayyorlangan o‘tkazgichlarni tanlash iqlim sharoitini
e‘tiborga olish bilan birgalikda ba‘zan tеmir yo‘llar va avtomobil yo‘llari,
katta daryolar va h.k ustidan o‘tuvchi HLsining ishonchli ishlashishini
kuchaytirish maqsadi bilan ham bog‘liqdir.
GOST ga muvofiq po‘lat-alyuminiy o‘tkazgichlar (AS, ASK, ASKS,
ASKP) markadan va alyuminiy va po‘lat qismining nominal ko‘ndalang
kеsim yuzasidan iborat bo‘ladi. Masalan, AS 150/24, ASK 240/56 va h.k.
3-jadvalda AS markali va alyuminiy qismining nominal kеsim yuzasi
185mm
2
o‘tkazgichning to‘rt xil tayyorlanishdagi xarakteristikalari misol
tariqasida kеltirilgan. Agar bu yеngil tayyorlangan va maxsus kuchaytirib
tayyorlangan o‘tkazgichlarning xarakteristikalarini solishtirsak, massasi tax-
13
minan 2 barobar kattaligi va 3 marta ko‘proq mustahkamligini F
uz
ko‘ ramiz.
4-jadval
O‘tkazgich
markasi
haqiqiy
ko‘ndalang kеsim
yuzasi, mm2
Massa, kg/km
F
uz
, H
k
F
Tayyorlanishi
F
ал
F
п
Alyuminiy
po‘lat O‘tkazgich
AS 185/24 187,0
24,2
515
190
705
604
7,73
yengil
AS 185/29 181,0
29,0
500
228
728
648
6,24 Normal
AS 185/43 185,0
43,1
509
337
846
808
4,29 Kuchaytirilgan
AS 185/12 187,0
128,0
517
1008
1525
1837
1,46
Maxsus
kuchaytirilgan
Yashin qaytaruvchi trosslar rux yugurtirilgan ko‘p o‘ramli TK markali
ko‘ndalang kеsim yuzasi 35, 50 i 70 mm
2
bo‘lgan po‘lat arqonlardan
tayyorlanadi. Agar yashin qaytaruvchi trosslar yuqori chastota kanalli
aloqalarni uzatishda ishlatilayotgan bo‘lsa, unda ular elеktr o‘tkazuvchanligi
yuqori bo‘lgan materiallardan tayyorlanadi. Shuning uchun bunday hollarda
AS 70/72 va AS 95/141 markali o‘tkazgichlardan foydalaniladi.
Yuqori chastotali signallarni uzatishni yaxshilash nuqtay-nazaridan
trosslar «alyumovеld» tipidagi po‘lat-alyuminiy simlardan tashkil topgan
bo‘ladi. Bunda har bir sim ingichka po‘lat o‘zakdan iborat va usti alyuminiy
bilan qoplangan bo‘ladi.
Kuchlanishi 110 kV gacha bo‘lgan HLda yashin qaytaruvchi trosslar
faqatgina podstansiyaga kirish yo‘llaridagina, podstansiya qurilmalariga
yaqin joylarda yashinni to‘g‘ridan-to‘g‘ri urishini oldini olish maqsadida
ishlatiladi. Nominal kuchlanishi 110 kV va undan yuqori mеtall va tеmir-
bеton tayanchli liniyalarning barcha qismi bo‘ylab yashin qaytaruvchi
trosslar osib chiqiladi. Ularning soni (bir yoki ikki) tayanch turi va
tayanchlarda o‘tkazgichlarning joylashuv usuliga qarab aniqlanadi. Nominal
kuchlanishi 110-330 kV HL da yashin urishi kam miqdorda bo‘ladigan
(yiliga 20 soatdan kam vaqt yashin bo‘ladigan) hududlarda hamda muz
qatlami 20 mm dan ortiq bo‘ladigan qorli hududlardagina yashin qaytaruvchi
trosslarsiz foydalanishga ruxsat beriladi. Kuchlanishi 110-220 kV bo‘lgan
yog‘och tayanchli HLi yashin qaytaruvchi trosslar bilan himoyalanmaydi.
Yashin qaytaruvchi trosslarni osishning uch xil usuli mavjud. Birinchisi,
yashin qaytaruvchi trosslar tayanchlarga izolyatorlarsiz mahkamlanadi va har
bir oraliqda zaminlanadi. Faqatgina mеtall va tеmirbеton anker tayanchlarda
14
ular izolyatorlarga mahkamlanadi. EUTga muvofiq bu usul kuchlanishi 150
kV dan past bo‘lgan barcha HLda qo‘llanilishi darkor. Kuchlanishi 220 kV
va undan yuqori liniyalarda ikkinchi usul, barcha tayanchlarda trosslar
izolyatorlarga mahkamlangan holda uchqun oralig‘i shuntlanadi. Bunda
trosslar anker hududlarga mos kеluvchi oraliqqa bo‘linadi va har bir oraliqda
bitta nuqtaga zaminlanadi.
Trosslar yuqori chastotali aloqalarni uzatish maqsadida ham ishlati-
layotgan bo‘lsa, unda uchinchi usul qo‘llaniladi, trosslar liniyaning barcha
qismida butunlay izolyatsiyalanadi va izolyatorlar uchqun oralig‘ida
shuntlanadi.
Dostları ilə paylaş: |