Министрерство высщего и среднего специального образования республики узбекистан

1.Texnologik jarayonlarni boshqarish sistemalari, YUsufbekovN. R. va boshqalar. T. , O‘qituvchi, 1997.85-96 betlar.
2.Montaj sistem kontrolya i avtomatiki, Mnaev P, A. M., Stroyizdat, 1990, str. 345-362.
3.Naladka sredstv izmereniy i sistem texnologicheskogokontrolya, Pod red. A. S. Klyueva. 2- e izd. , M. ,Energoatomizdat, 1990, str. 115-118.
19-MA’RUZA. SARFNI O‘LCHASH VOSITALARINING MONTAJ VA SOZLASH ISHLARI.


Reja:
1 Muxit sarfini o‘lchashning usul va asboblari.
2. Texnologik ob’ektlarga toraytirish kurnlmalarini montaj
qilish.
3. Differeniial manometralrni montaj oldi tekshirish ishlari
va sozlash.
Sarf o‘lchagichlar ishlash rpinsiplariga ko‘ra quyidagi usullarga bo‘linadi:

1. 
   Bosim farkdari o‘zgaruvchan sarf o‘lchagichlar - bunda muhittrubaprovodlarga o‘rnatilgan toraytirish qurilmasidan o‘tgandapogeniial energiyasining o‘zgarishiga, ya’ni to‘sikda bosimlarfarki vujudga kelishiga asoslangan;
   
2. 
   Bosim farklari o‘zgarmas sarf o‘lchagichlar (rotametrlar) -bunda o‘lchanaetgan muhit okimining pastdan yuqoriga o‘tishidaqalqovichning vertikal siljishiga asoslangan;
   
3. 
   Tezlik bosimi sarf o‘lchagachlari - bunda muxit dinamikbosimining oqim tezligiga bog‘likligiga asoslangan;
   
4. 
   O‘zgaruvchan satxli sarf o‘lchagichlar - bu usulda suyuklikningbiror- bir sig‘iidagi satxi va sarfi orasidagi funkiionalbog‘liklipshan foydalaniladi;
   
5. 
   Indukiion (elektromagait) sarf o‘lchagichlar - bunda tashqimagnit maydon ta’sirida elektr tokini o‘tkazuvchi suyuklikdaxosil bo‘lgan EYUKni o‘lchashga asoslangan.
   

Modda mikdorini o‘lchaydigan asboblar schyotchiklar (hisoblagich) deb ataladi. Ular quyidagi guruxdarga bo‘lingan:

1. 
   Xajm schyotchiklari;
   
2. 
   Tezlik schyotchiklari;
   
3. 
   Vazn schyotchiklari.
   

Sanoatda bosim farqlari o‘zgaruvchan sarf o‘lchagichlar eng ko‘p kullaniladi. Odatda truboprovodlarning diametri (E) bu usul bilan o‘lchanganda kuyidagi diapazonda bo‘lishi mumkin:
5O.sh!Toraytirish qurilmasini truboprovodlarning fakat to‘g‘ri kismigagina o‘rnatilib, muxit bu qismda to‘la bo‘lishi lozim. 1ruboprovod va toraytirish kurilmasining tuynuklari orasidagi farq (chetga chiqish, xato) O<200da 0,6.m.i,R = 200 + 500.imda Ьsh, ° - 500 +1 OOO.i.m da 2mm dan ortmasligi lozim. Toraytirish K-Urilmasining yuzasi truboprovod o‘qiga perpendikulyar bo‘lishi kerak. toraytirish kurilmasi va flanetslar orasiga muhit xususiyatlarini hisobga olgan xolda zichlov materiali o‘rnatiladi.