Министрерство высщего и среднего специального образования республики узбекистан

2. Suyukliklarning qovushqokligani o‘lchash vositalarining montaji va sozlash ishlari
Kovushkoklik deb sutokliklarning sirpanish yoki sshshishiga qarshilik ko‘rsatish xususiyatiga aytiladi.
Ishlash prinsipiga binoan quyidagi usullarga bo‘linadi:

1. 
   Kapillyar - bunda sugoklikning kapillyar iaychadan okibchikishida k,ovushkokligiga mos tarzda o‘tish vaqti yokinaychadagi bosimlar farkining o‘zgarishiga asoslangan;
   
2. 
   Zo‘ldirli - bunda erkin tushuvchi jismning suyuklikdagi tezliga(yoki vaqti) shu suyuklik kovushkokdigiga bog‘likligidanfoydalaniladi;
   

-z. Rotatsion - buida aylanuvchi jismga tekshirilayotgan suyuklik \osil qilgan qarshnlik momenti va aylantiruvchi momentlarni o‘lchashga asoslangan;
ebranishli - bunda nazorat kilinayotgan muhitga tushirshtgan -ezshr element tebranishi so‘nish darajasining shu muqit-kovushqokligiga bog‘likdigiga asoslangan.
skozimetrlarki montaj qilish texggik loyiha, me’yoriy xujjatlar talablari asosida o‘rnatiladi. Kovshqoklikni o‘lchash asboblarini darajalashda kovush-oilan shkala. oraschidagi bog‘lanishni aniklashdan iboratdir. Bunda namunaviy viskozimetrlarning ko‘satishi \ak.ikiy deb olinib, tekshirilayotgan asbobdan bir necha suyuklik o‘tkaziladi.
Darajalash kuyidagi tartibda o‘tkaziladi:

1. 
   Suyuklik tekshirilayotgan asbobdan o‘tkazilib, nkkilamchi asbobko‘rsatishi yozib olinadi;
   
2. 
   Bu tekshirish bir necha etalon suyukdik uchun qaytariladi;
   
3. 
   Parallel tarzda namunaviy viskozimetr vositasida etalonsuyukliklarning kovushqokligi qayd etib boriladi;
   
4. 
   Asbobning absolyut, keltirilgan hatolari aniklanib, anikdiksnnfi bilan taqqoslanadi.
   

Tayanch iboralar:
Kalqovuchli, gidrostatik, radioizotopli ■ zichlik o‘lchagichlar; viskozimetr; kapilyarli viskozimetr; qovushqoqpik, zo‘ldirli viskozimetrlar.
Nazorat savollari

1. 
   Zichlik va qovushqoklikni o‘lchashning qanday usul vaasboblarini bilasiz?
   
2. 
   Zichlik o‘lchash asboblari qanday montaj qilinadi?
   
3. 
   Qovushqokdikni o‘lchash vositalarini o‘rnatish qanday amalgaoshiriladi?
   
4.