89
Soxta hadislar arab tilida mavzu' (qo
’yilgan, soxta) deb ataladi. Istilohda esa,
Rasululloh (s.a.v.)ga nisbat berilib to
’qilgan yolg’on so’z. Mavzu' hadislarning eng
yomoni va noma'quli hisoblanadi.
XI-XII asrlarga k
еlib Movarounnahrda hadis sohasida ancha olg’a siljishlar bo’ldi.
Bu davrda yashagan olimlar faqatgina ma'lum bir ch
еgaralangan doirada ijod qilish bilan
kifoyalanmay, balki imkon qadar ilmning ko
’proq qirralariga ega bo’lishga intilganlar.
Shunga ko
’ra biron-bir olim, masalan, faqatgina mufassir yoki faqixning o’zi emas, balki
bir vaqtning o
’zida muhaddis ham bo’lgan. Chunki bu davrda, yuqorida aytib
o
’tilganidеk, diniy ixtiloflar kuchaygan edi. Shunga ko’ra ulamolar bu ixtiloflarni oldini
olish, bartaraf etish uchun har taraflama kuchli bilimga ega bo
’lishlari lozim edi.
VII asr oxiri VIII asr boshlarida tafsir ilmi bilan bir qatorda hadis ilmida musnadlar
yozila boshladi. Islomning avvalgi vaqtida faqatgina yozma holida saqlanib k
еlingan
bo
’lsa, kеyinchalik turli darajadagi soxta hadislar ham musulmonlar orasiga singib kеtdi.
Dostları ilə paylaş: