«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

«Manga bu g ‘amni oshkor etsang,
Meni bu sirda rozdor etsang.
Toki b o ‘lg‘ay hayotim imkoni,
Kimsa mendin eshitmagay oni.
Lek mumkindurur davo qilurum,
Sa’y etib hojating ravo qilurum», -
dedim. So'zlarimni tinglagan gulrux biroz o^lanib 
qoldi-da, so'ng: «Mening holatimni to‘g‘ri anglab- 
san. Faqat iltimosingni aytmasang yaxshiroq 
bolardi. Chunki uni eshitishdan senga foyda yo‘q. 
Yurak sirlarimni anglashga juda ham qiziqayot- 
gan bolsang, ikki ishdan biriga rozi bol: yo bu 
ishdan voz kechgil yoki dardimdan ogoh bolgach, 
bu yerdan bosh olib, boshqa mamlakatga ketish- 
ga rozi bolgin», - dedi. Bu so‘zlardan vahimaga 
tushib, bir necha kun g'amgin bolib yurdim-u, 
keyin sabr-qarorsiz bolib, uni o‘z xonasida yolglz 
uchratdim-da: «Sen chekayotgan dardni bilishga 
bolgan qiziqish menga tinchlik bermay, devona 
qilay deyapti. Mayli, so‘zlaringni eshitib bolgach, 
boshimni olib qayoqqa desang ketishga ahd 
qildim», - dedim. Mahvash: «Bu so'zlaring qiziq

---

boldi-ku, chunki sen o‘z-o‘zingga balo tilayapsan. 
Ahd qilgan bolsang, shaharda turmasdan bosh 
olib ketishingga qasam ichgin», - dedi. Men uning 
aytganini bajo qildim. Shundan so‘ng mahvash 
o‘z ahvolini hikoya qilishga tushdi:
«Men chekayotgan dard sabablarini soYayapsan. 
So‘zni awalidan boshlamasam, g‘amim senga 
yaxshi ayon bolmasligi mumkin. Bilginki, mening 
diyorim Chin mamlakatidir. 0 ‘sha yerda tug'il- 
ib o'sganman. Bolalik paytimda ikki shohning 
o‘zaro urushi tufayli men asirga tushib qoldim. 
Meni cho‘rilikka sotishayotgan paytda xoja xari- 
dor bolib sotib oldi. U meni yaxshi ko‘rishining 
sababi shuki, men uning sotib olgan kaniziman. 
Xojaning farzandi yo‘q edi, shuning uchun u meni 
o‘z farzandidek e’zozlardi. Mening ovozim yoqim- 
li, so‘zlarim muloyim bolib, dilkash qo‘shiqlarni 
kuylardim. Bundan xabardor bolgan xoja musiqa 
ilmining atoqli ulamolarini, mohir sozanda va xo- 
nandalarni uyga chaqirib, bir necha yil davomida 
mening iqtidorimni kamolotga yetkazdi. San’atim 
ovozasi jahonga tarqalib, changimning shuhrati 
osmonga yetdi. Buning ustiga beqiyos husnim 
ovoza ustiga ovoza boldi. Qancha-qancha ba- 
davlat kishilar menga ega bolish uchun behisob 
mol-u xazinalar taklif qilishdi, shunchalar ko‘p 
mablaglar toledilarki, oqibatda xoja o‘z farzandini 
kanizga aylantirdi. Xaridorlarim ko'paygani sayin 
bozorim ham shunchalik qizirdi.
Shu paytlarda Chinda mohir bir naqqosh bolib, 
ismi Moniy edi. U mening suratimni yashirincha 
chizib, safar chog'ida bir shahanshohga ko'rsat- 
ibdi. Shoh suratga shaydo bolib, kanizakni sotib 
olish uchun Chinga bir necha uddaburon kishilar-

---

ni jo'natibdi. Ular xoja istagancha Xitoy xiroj ini 
to lab, meni o‘z yurtlariga olib ketdilar va yolda 
tez yurib shoh huzuriga yetkazdilar. Visolimga 
erishgan shoh benihoya xursand boldi.