Мобил алоқа тизимларда ахборот хавфсизлиги

11.2. Simsiz tarmoq xavfsizligining monitoringi

Simsiz tarmoq xavfsizligining monitoringi, uning vazifasi bilan bog’liq barcha biznes jarayonlarning maksimal samarali ishlashini madadlash uchun zarur. Tarmoqni tekshirish davriy yoki bir martali bo’lishi mumkin. Tarmoqni davriy tekshirish, odatda, muammolarning paydo bo’lishini oldini olishga yo’naltirilgan, bir martali tekshirish esa mavjud buzilishni lokalizatsiyalash zarurati tug’ilganida yoki berilgan vaqt onida simsiz tarmoq holati xususida xulosa qilish uchun bajariladi.

Shu sababli tekshirish "teranligi" farqlanadi. Davriy tekshirish ko’pincha yuzakiroq, bir martali tekshirish esa simsiz tarmoq holatining maksimal batafsil auditiga yo’naltirilgan.
Simsiz tarmoq rivojining turli bosqichlarida monitoring zarurati tug’ilishi mumkin. Loyihalash bosqichida radioefir monitoringi tarmoq qurilishining o’ziga xos xususiyatiga yoki bo’lishi mumkin bo’lgan xalallarga bog’liq holda foydalanish nuqtasini to’g’ri joylashtirishga yordam beradi. Bunday tekshirish tarmoq rivoji (simsiz tarmoqni kengaytirish) bosqichida ham kerak bo’lishi mumkin. Simsiz tarmoqning joriy holatini baholash foydalanishning yangi nuqtasini kirgizish masalasini engillashtiradi.
Simsiz tarmoqning radiomonitoringi korxona yoki tashkilotning simsiz tarmog’i xavfsizligining yuqori darajasini ta’minlash bo’yicha masalalarni bajarishda kerak bo’ladi.
Quyida, misol tariqasida, simsiz tarmoqlar bo’yicha axborot sirqib chiqish kanalini avtomatlashtirilgan nazoratlovchi ixtisoslashtirilgan vosita sifatida ishlab chiqilgan ZODIAK dasturiy-apparat kompleksi xususida so’z boradi.
ZODIAK dasturiy-apparat kompleksining imkoniyatlari:
- simsiz tarmoqlarni aktiv va passiv rejimlardagi monitoringi;
- vaqtning real rejimida qurilmalar parametrlarining va ulanishlarning nazorati;
- qurilmalar parametrlarining "xavfli" birikmalarini avtomatlashtirilgan kuzatuvi;
- soni cheklanmagan qurilmalar va tarmoqlarning bir vaqtdagi monitoringi;
- tarmoq trafigini monitoringlash dasturiga ko’rinmaydigan yashirin mijozlarni va foydalanish nuqtalarini aniqlashi;
- ko’p zonali tarmoq konfiguratsiyasini madadlashi;
- aniqlangan qurilmalar o’rnashgan joyini belgilashi.
Simsiz tarmoqlarni aktiv va passiv rejimdagi monitoringi. Passiv rejimdagi monitoringda kompleks paketlarni faqat oladi va tahlillaydi. Aktiv rejimdagi monitoringda kompleks maxsus shakldagi paketlarni jo’natib, "yashirin" mijozlarning va foydalanish nuqtalarining aktivlashishini yuzaga keltirishga urinadi. Ushbu rejimda kompleks passiv rejimda ko’rinmaydigan qurilmalarni aniqlashi mumkin.
Vaqtning real rejimida qurilmalar parametrlarining va ulanishlarning nazorati. Kompleks vaqtning real rejimida qurilmalarning quyidagi parametrlarini nazoratlaydi:
- tarmoq adapterining apparat adresi;
- foydalanish nuqtasi uchun tarmoq nomi;
- aniqlanish vaqti;
- aktivlik darajasi;
- aktiv ulanishlar soni;
- qurilma ishlashi rejimi;
- qurilmadan keladigan signal sathi.
Kompleks ulanishlarning quyidagi parametrlarini nazoratlashga imkon beradi:
- qabul qiluvchining tarmoq adapterining apparat adresi (MAS-adresi);
- shlyuzning tarmoq adapterining apparat adresi (MAS-adresi);
- birinchi aniqlangan seans vaqti;
- joriy seans aniqlangan vaqt;
- joriy seans davomligi;
- uzatiluvchi trafik hajmi;
- aktivlik darajasi;
- ulanish protokoli;
- port;
- jo’natuvchining IP adresi;
- qabul qiluvchining IP adresi.
Qurilmalar parametrlarining "xavfli" birikmalarini avtomatlashtirilgan kuzatuvchi. Kompleksda qurilmalar parametrlarining "xavfli" birikmalarini aniqlash uchun qoidalar vositasi amalga oshirilgan. Ular yordamida operator kompleks tomonidan avtomatik rejimda kuzatiluvchi, qurilma parametrlarining "xavfli" birikmalarini beradi. Bunday parametrlar aniqlanganida kompleks xavfni qaydlaydi va oldindan belgilangan harakatlarni bajaradi.
Qoidalar parametrlarning ma’lum nabori bo’yicha qurilmalar va ulanishlar ro’yxatlarini filtrlashni sozlash uchun ishlatilishi mumkin. Bu, masalan, nodolzarb qurilmalar yoki bog’lanishlarni bekitish uchun qurilmalarning "aktiv bo'lmaganida" yoki "yuqori tarmoq aktivligida" axborotni ifodalashni optimallashtirishga imkon beradi.
Soni cheklanmagan qurilmalar va tarmoqlarning bir vaqtdagi monitoringi. Kompleksda ko’p rejimli foydalanish amalga oshirilgan, ya’ni bir necha foydalanishli, xususan yashirin tarmoqlarga (parol, mavjudligi shartida), mijoz sifatida ushbu paketlarni tahlillash bilan, ulanish imkoniyati mavjud.
Tarmoq trafigini monitoringlash dasturiga ko’rinmaydigan yashirin mijozlarni va foydalanish nuqtalarini aniqlash. Kompleks radio ilg’aydigan zonadagi simsiz tarmoqning barcha qurilmalaridan keluvchi ma’lumotlar paketini qabul qiladi va tahlillaydi. Olingan axborot asosida kompleks aktiv qurilmalar va ular parametrlarning ro’yxatini tuzadi. Olingan paketlarning tahlili tarmoq mijozlarini va foydalanish nuqtalarini nafaqat kompleksning radio ilg’aydigan zonasida, balki uning chegarasidan tashqarida aniqlashga imkon beradi.
Ko’p zonali tarmoq konfiguratsiyasini madadlash. Tarmoq strukturasi xususidagi axborot o’zaro bog’langan qurilmalar daraxti va ularning bog’lanishlari ko’rinishida ifodalangan. Bu yangi qurilmalar yoki bog’lanishlarning paydo bo’lishini vaqtning real rejimida kuzatishga imkon beradi.
Aniqlangan qurilmalar o’rnashgan joyini belgilash. Simsiz tarmoq mijozlarini maydoni yoki qavatlar soni katta ob’ektlarda 10 m aniqlikda lokalizatsiyalash uchun kompleksning ko’p zonali konfiguratsiyasi tashkil etilishi lozim.
ZODIAK zakladka qurilmalarini aniqlashga mo’ljallab ishlab chiqilgan. Shu sababli, u "xavfli" qurilmalarni, xususan efirning qonuniy qurilmalar signallari bilan yuqori yuklanishi sharoitida, samarali aniqlashga imkon beradi.
Demak, ZODIAK binolarni maxsus tekshirish amalga oshirilganida mobil vosita sifatida va taqsimlangan infrastrukturali simsiz tarmoqlarning radiomonitoringida statsionar kompleks sifatida ishlatilishi mumkin.