Modernization of the Curricula in sphere of smart building engineering Green Building (greb)



Yüklə 5,02 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/207
tarix26.10.2023
ölçüsü5,02 Mb.
#161621
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   207
5c78e023dfdea (1)

 
Mahalliy shamollatish sistemasi 
Mahalliy 
shamollatish 
sistemalari 
zararli 
moddalarning ajralish chiqayotgan joylarning o‘zida 
ishlab 
chiqarish 
zonasidagi 
havoni 
aralashib 
ulgurmasdan ushlab qolish va chiqarib yuborishni 
ta’minlashi zarur. 
Gigiena nuqtai nazaridan mahalliy shamollatish 
zararli moddani ishchi nafas olish organlariga etib 
bormasligini yoki kamaygan miqdorda etib borishini 
ta’minlaydi. Bu shamollatish sistemasida atmosferaga 
chiqarib yuborilayotgan havodagi zararli moddalar oz 
havoni chiqarish bilan shamollatishni engillashtiradi. 
Kiritilayotgan havoga ishlov berish va tozalash kerak 
bo‘lmaydi va bu iqtisodiy jihatidan yaxshi natija 


beradi. Mahalliy shamollatishning turlari juda xilma-
xil. Shulardan ba’zi birlari bilan tanishib o‘tamiz. 
Havo 
so‘ruvchi 
shkaf 
asosan 
ximiya 
laboratoriyalarida ishlatiladi. Bu shkafning yuqori 
qismida engil gazlarni yig‘ish uchun ma’lum hajm 
miqdorida kenglik qoldiriladi. 
Shkafning 
texnologik 
eshikchasi 
oldidagi 
havoning harakati 0,5 m/s, dan kam bo‘lmasligi kerak. 
Agar ajralib chiqayotgan gaz og‘ir va zaharli bo‘lsa, 
havo tezligi 0,7-1 m/s miqdorda belgilanadi. Bu 
shkafdan chiqarib yuborilayotgan havo miqdorini 
hisoblab chiqish mumkin. 
L = 3600 V (F
ish 
+ F
q
)

+ V
T
Bunda 


shkafdan 
so‘rib 
chiqarib 
yuborilayotgan qavo miqdori, m

soat. 
V - ma’lum kesim yuzasidagi havo tezligi, m/s . 
F
ish 
- xizmat eshikchasi yuzasi, m
2

F
q
- qo‘shimcha eshikcha va tirqishlar yuzasi, m
2





hisobga 
olish mumkin bo‘lmagan 
zichlanmagan erlardan so‘rilishi mumkin bo‘lgan 
havo hisobiga olinadigan koeffitsient, odatda bu 
koeffitsient 1.1 qabul qilinadi. 
Havoda mavjud qotishmalar katta ahamiyat kasb 
etadi. Ishlab chiqarish jarayonida havoga zaharli 
moddalar (bug‘lar, gazlar, chang) ajralib chiqishi 
mumkin. Ular nafas yo‘llari orqali va me’da-ichak 
trakti orqali inson organizmiga tushadi va salbiy 
oqibatlariga olib kelishga qodir. 
GOST 
12.1.007-76 
ga 
muvofiq, 
inson 
organizmiga ta’sirida kasbiy kasalliklar yoki inson 
salomatligi ahvolining og‘irlashuvlariga olib keluvchi 
moddalar zaharli moddalarga kiradi. Zaharli moddalar 
xavfning 4 ta sinfiga bo‘linadi: 
1. Favqulodda xavfli. 
2. Yuqori xavfli. 
3. Mu’tadil xavfli. 
4. Kam xavfli. 


Ishchi hududning havoda mavjud zaharli 
moddalar ustidan nazorat 1 – sinf moddalari uchun 
uzluksiz bo‘lishi va qolgan sinflar moddalari uchun 
davriy bo‘lishi mumkin. 
Ishchining 8 soatli ishi yoki boshqa bir 
davomiylikda, biroq butun ish staji davomida 
haftasiga 41 soatdan kam bo‘lmagan vaqtda kundalik 
bo‘lishidagi kasallik yoki salomatligi ahvolining 
og‘ishmasini chaqirmaydigan konsentratsiya havoda 
zararli moddalar 
me’yorli yo‘l qo‘yiladigan 
konsentratsiyasi deb ataladi. 
Me’yorli yo‘l qo‘yiladigan konsentratsiya 700 
dan ortiq turdagi zararli moddalar uchun andoza 
belgilaydi. Ayrim moddalar tavsifi 1.5 - jadvalda: 
Ishchi hududining havosida me’yorli yo‘l 
qo‘yiladigan konsentratsiya zaharli moddalar 
1.5 - jadval. 
Moddalarining 
nomlanishi 
me’yorli yo‘l 
qo‘yiladigan 
konsentratsiyasi, mg/m

Xavf 
sinfi 


Azot oksidi 


Ammiak 
20 

Sulfat angidridi 


Benzin eritmasi 
300 

Benzin 
yonilg‘isi 
100 

Metalli simob 
0.01

qo‘rg‘oshin 
0.01 

uglerod oksidi 
20 

Xlor 


Uyuvchi 
ishkorlar 
0.5 

Insonga bir yo‘nalishli harakatdagi necha xil 
zararli moddalar bir vaqtning o‘zida ta’sirida ularning 
MYQKga nisbatan havoda faktik konsentratsiyalari 
(S1, S2,..., Sn) nisbati miqdori: 
S1/MYQK1 + S2/MYQK2 + ... + Sn/MYQKn < 1 
Masalan: turli spirtlar, kislotalar, ishqorlar
sulfidli va sulfat angidrid. 
Sanitar normalarning aholi punktlari uchun 
zararli 
moddalar 
MYQK 
si 
ishchi 
binolari 


havosidagiga nisbatan ancha kam o‘rnatiladi. Hatto 
mukammal texnologiya va zamonaviy uskunalar bilan 
ham ishlab chiqarish binosi havosiga zararli 
moddalarning tushmasligiga to‘la erishib bo‘lmaydi. 
Bunday holatlarda insonlarni himoyalash uchun 
ventilyasiya (qulay iqlim sharoitlarini yaratishni 
ta’minlovchi va texnologik jarayon talablariga javob 
beruvchi ishlab chiqarish binolarida uyushgan va 
muntazam havo almashtirish) dan foydalanadi. 

Yüklə 5,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   207




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin