Moldova cs

Ilova 1 - 1-moddaga muvofiq siyosiy muhitni baholash 

28 

2017 yilda, hukumat tomonidan majburiy mehnatni qo’llashga barham berishga yo’naltirilgan choralarni kuchaytirdi.  August oyida, paxta terimiga talabalar 

va  davlat  idoralari  xodimlarini  (jumladan  sog’liqni  saqlash  va  ta’lim  muassasalari  xodimlarini)  jalb  qilishni  ta’qiqlovchi  hukumat  qarori  qabul  qilindi  va 

ta’qiqlarga qaramasdan paxta terimiga jalb qilingan shaxslar esa dala maydonlaridan o’z uylariga qaytarildilar. XMTning 2017 yilgi paxta mavsumi bo’yicha 

hulosasiga  ko’ra,  “amalga  oshirilayotgan  chora-tadbirlar  markaziy  hokimiyatning  majburiy  mehnatdan  butunlay  voz  kechishga  bo’lgan  siyosiy  intilishini 

ko’rstamoqda.  2017 yilda, bu kabi maqsadlar yuqori siyosiy darajada tasdiqlanib, xozirda mazkur yo’nalishda amaliy chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.” 

22 

Ushbu  masalaning  doimiy  ravishda  hal  qilinishi  paxta  sanoatini  kompleks  qayta  qurish,  paxta  maydonini  kamaytirish,  tijorat  paxtachilikni  joriy  etish  va 

mexanizatsiyalashni rivojlantirishni talab qiladi. Paxta ekiladigan maydonlarni qisqartirish kabi ba'zi masalalarda, O'zbekiston hukumati bir qator choralar 

ko'rmoqda. 2017 yil davomida, mazkur yo’nalishdagi harakatlar jadallashtirilib, ko’lami kengaytirildi. Paxta terimchilariga to’lov miqdori sezilarli darajada, 

ba’zi hollarda ikki karra oshirilib, tijorat maqsadida paxta ishlab chiqarishga ruxsat berildi va mexanizatsiyalashtirishga yirik investitsiyalar kiritildi. 

 

Ayollarning siyosiy hayotdagi ishtiroki, etnik va boshqa kichik guruhlar 

O’zbekiston Konstitutsiyasining 18 Moddasiga ko’ra, fuqarolar jinsiy mansubligidan qat’iy nazar qonun oldida tengdirlar.  O’zbekiston Ayollarning 

Kamsitilishiga Barham berish Komissiyasiga (CEDAW) a’zo mamlakat sanaladi. Ammo shunga qaramay, ayollar yuqori davlat boshqaruvi organlari va 

parlamentda ozchilikni tashkil etadi. BMTning O'zbekistondagi inson huquqlari bo'yicha byurosining raxbari may oyidagi O'zbekistonga tashrifi yakunida 

o'tkazilgan matbuot konferentsiyasida yuqori lavozimlarda ayollar sonining kamligi bo'yicha o'z fikrini bildirib o'tdi. BMTning Inson huquqlari bo’yicha 

Qo’mitasi O’zbekistondagi ayollar rolini kengaytirish masalalari bo’yicha qator tavsiyalar berdi.

23

 Rivojlanish strategiyasi “ayollarning ijtimoiy siyosiy 

faoliyatini oshirishga” chaqirsada, ammo shu davrga qadar bu sohada sezilarli o’zgarishlar amalga oshirilmadi.  

18 modda etnik, diniy va boshqa guruhlarnig ham huquqlarini kafolatlaydi.  4 moddaga ko’ra, O’zekiston hududida istiqomat qiluvchi millat va elatlarning 

tili, an’ana va urf-odtlariga nisbatan hurmatni kafolatlab, ularni keng rivojlanishi uchun yetarlicha imkoniyatlar yaratib beriladi.  Konstitutsiya asosan 

qoraqalpoq millati yashovchi Qoraqalpog’iston Respublikasiga rasman avtonomiya huquqi berilgan. 

 

Taziyq, qo'rqitish va qiynoqlarning oldini olish 

Konstitutsiyaga ko’ra fuqarolar qiynoqlardan qonunan himoyalanganlar.  26 moddaga ko’ra “shavqatsiz yoki inson qadr-qimmatini poy-mol qiluvchi qiynoq, 

kamsitish yoki shu kabi harakatlarni amalga oshirish qat’iyan ta’qiqlanadi”. Bunday ta’qiqlar Jinoyat Kodeksida aks ettirilgan. O'zbekiston BMTning Qiynoq 

va boshqa shafqatsiz, g'ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazolarga qarshi konventsiyasini imzolagan mamlakatlat qatoriga kiradi. 

Biroq, inson huquqlarini himoya qilish va uning monitoring uchun javobgar bo’lgan xalqaro tashkilotlar hibsga olingan va qamoq jazosi o’tayotgan shaxslarga 

nisbatan zo’ravonlik qo’llanilayotgani haqida tashvish bildirmoqdalar.

24  

2017 yilda, O’zbekiston hukumati bunday muammolarning mavjudligini tan olib, uni 

nazorat ostiga olinishini kafolatladi. 2017 yilning noyabr oyida, Prezident tomonidan sud-tergov jarayonida qiynoqqa solish natijasida olingan dalillarni 

qo’llashni ta’qiqlovchi farmonga imzo chekildi. Shu bilan birga, farmonga ko’ra, dalillarning hibsga olingan shaxslar yoki ularning yaqin qarindoshlariga 

jismoniy va ruxiy bosim o’tkazish orqali olinishini bartaraf etish prokuratura xodimlariga yuklatildi. 2018 yil aprelida kuchga kirgan qonunda qiynoqlarga aniq 

va kengaytirilgan ta'rif berilib, kuch ishlatganligi uchun javobgarlikka tortilishi mumkin bo'lgan shaxslarning kengaytirilgan ro'yxati ishlab chiqilgan va 

qiynoqlar qo'llanilganlik uchun jazo choralarini kuchaytirgan. 

22. 2017 yilda O'zbekistonda paxta yig'im-terimi vaqtida bolalar va majburiy mehnatning uchinchi tomon monitoringi, XMT, 2018.  

23. BMTning Inson huquqlari bo'yicha qo'mitasi. O'zbekistonning to'rtinchi davriy hisobotida yakuniy kuzatishlar, 2015 yil, par.8-9. 

24. BMTning Inson huquqlari bo'yicha qo'mitasi. O'zbekistonning to'rtinchi davriy hisobotida yakuniy kuzatishlar, 2015 yil par. 13-14. 

---