Moliya bozori

222

• 
  30 kunga qayta hisoblangan bank stavkasi:
  

P = 12 (30/360) =1 %;

• 
  diskontli vekselga oraliq to'lovlar amalga oshirilmaydi, ya’ni S=S=S=0;
  
• 
  uch oydan so'ng veksel so'ndiriladi va u bo'yicha veksel summasi (1200000 so‘m) to'lanadi, ya’ni 5j= 1200000 sum.
  

Vekselni joylashtirish bahosi R_s qanday qiymatga ega bo'ladi?
Keltirilgan parametrlarni (1) ifodaga qo'yib, quyidagi tenglamani olamiz: R_s = 1200000/(1,01)3. Uni yechgandan so'ng:
R_s = 1200000 : 1,030301 = 1164,71 so'm.
3-Misol. Emitent bir yil muddatga 500 mln so'mlik 12 % li (kupon) obligatsiya chiqarmoqda. Emitent bir vaqtning o'zida emissiyani so'ndirish va foiz daromadni to'lash uchun bankda (maxsus hisob raqamda) har chorakning boshida ma’lum bir pul summasi fondini jamlab boradi. Bu summa bo'yicha bank har chorakda 16 % li daromadni murakkab foizlarda hisoblab to'lab boradi. Bir chorakdagi qo'yilma miqdorini (soliqni hisobga olmagan holda) aniqlang. Bunda oxirgi qo'yilma momenti obligatsiyani so'ndirish va foiz daromadini to'lash monientiga mos keladi.
Yechim. Bu misolni pul oqimini orttirish mctodi yordamida ycchish qulay. Emitent bir yildan so'ng investorlarga quyidagi summani qaytarib berishi lozim:
500 + 500 — 0,12 = 500 + 60 = 560 mln so'm.
Ushbu summani u bankdan yilning oxirida olishi kerak. Bunda investor bankka quyidagi pul qo'yilmalarini amalga oshiradi:

1. 
   yil boshida X so'mni investitsiya qilish va yillik 16 % li (murakkab foizlar stavkasi bo'yicha har chorakdagi to'lovlar ko'rinishida) daromad olish. Ushbu summadan investorda yil oxiriga kelib X (1,04) 4 so'm hosil bo'ladi;
   
2. 
   birinchi chorak tugagach X so'mni qolgan uch chorakka awalgi shartlarda bankka qo'yiladi. Natijada, yil oxirida ushbu summadan X (1,04) 3 so'm hosil bo'ladi;
   
3. 
   shunga o'xshash yarim yilga yil oxirida X (1,04) 2 so'm hosil bo'ladi;
   

223

4. 
   uchinchi chorakdagi qo'yilma btTyicha yil oxirida %(1,04) so‘m hosil bo'ladi;
   
5. 
   Xso'mlik bankdagi oxirgi qo'yilma qarzni so'ndirish bilan bog'liq ushbu misolning sharti bo'yicha mos keladi.
   

Shunday qilib, bankka pul qo'yilmasini keltirilgan sxemasi bo'yicha amalga oshirib, investor yil oxirida quyidagi summani oladi:
X(l,04)« +JC(l,04)³ +%(l,04)² +X(l,04) +X =560 mln so‘m.
Ushbu tenglamani Xbo'yicha yechilsa, X= 103,391 mln so'm olinadi.