Moliya va moliyaviy texnalogiyalar

Moliya va moliyaviy texnalogiyalar
Abdirashidov Ulug’bek Shuhrat o’g’li
Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti
Iqtisodiyot fakulteti
email: [e-mail]
ANNOTATSIYA
Mazkur maqola moliya va moliyaviy texnalogiyalarni ko’rib chiqqan holda tahlil qilingan. Bundan tashqari, ushbu maqolada moliya va moliyaviy texnalogiyalarni bir-biridan farqi nimada ekangligi va moliya va moliyaviy texnalogiyalarni o’xshash tomonlari yuzasida so’z yuritamiz. [1]
Kalit so’zlar: moliya, moliyaviy texnalogiya,
Finance and financial technologies
ABSTRACT
This article is analyzed considering finance and financial technologies. In addition, in this article we will talk about the differences between finance and financial technology and the similarities between finance and financial technology. [1]
Keywords: finance, financial technology,
KIRISH
Moliya - bu shaxslar va tashkilotlar o'rtasidagi moliyaviy o'zaro munosabatlarni tahlil qiladigan va ular bilan bog'liq harakatlarni rejalashtirish va boshqarishga yordam beradigan o'rganish sohasi. Boshqa tomondan, moliyaviy texnologiya moliyaviy operatsiyalarni osonlashtirish uchun kompyuterlar, internet va raqamli vositalardan foydalanadigan innovatsion echimlarni anglatadi. Ushbu tizimlar foydalanuvchilarga moliyaviy hujjatlarni elektron imzolash, to'lovni yakunlash va to'lovlar tarixini kuzatish kabi turli moliyaviy vazifalarni bajarishni osonlashtiradi. Bundan tashqari, kriptovalyutalar, blokcheyn va insurtech kabi rivojlanayotgan texnologiyalar moliyaviy texnologiyaning zamonaviy shakllari hisoblanadi. Moliya - bu shaxsiy pul boshqaruvidan tortib korporativ moliya va xalqaro biznesgacha bo'lgan hamma narsani qamrab oluvchi keng soha. Bu moliyaviy ma'lumotlarni tahlil qilish, investitsiya va byudjet qarorlarini qabul qilish, portfellarni boshqarish va iqtisodiy tendentsiyalarni prognoz qilishni o'z ichiga oladi. Moliyaviy texnologiya yoki FinTech an'anaviy bank va moliyaviy xizmatlarni o'zgartirib, moliya sohasida o'yin o'zgartiruvchi sifatida paydo bo'ldi. Sun'iy intellekt, mashinani o'rganish va blokcheyn kabi ilg'or texnologiyalardan foydalangan holda FinTech innovatsion yechimlari foydalanuvchilarga tezroq, arzonroq va qulayroq moliyaviy xizmatlarni taklif etadi. Bularga mobil va onlayn banking, tengdoshga kreditlash, raqamli hamyonlar, onlayn toʻlovlarni qayta ishlash va boshqa tegishli xizmatlar kiradi. Moliyaviy texnologiyalardan foydalanish ko'plab moliyaviy jarayonlarni avtomatlashtirish, samaradorlikni oshirish va xarajatlarni kamaytirish imkonini beradi. Bu, o‘z navbatida, moliyaviy inklyuzivlikni oshirishga yordam beradi va odamlarning moliyaviy xizmatlardan foydalanishini osonlashtiradi, ayniqsa banklar jismoniy ishtirok eta olmaydigan hududlarda.
Blokcheyn texnologiyasida barcha ma’lumotlarning tranzaksiyasilari haqidagi axborotlar bitta blokka joylashtiriladi. Blok – bu taqsimlangan reyestrda amalga oshirilgan tranzaksiyalar haqidagi qaydlar hisoblanadi. Unda, bir shaxs boshqa shaxsga qancha miqdordagi aktivlar o‘tkazmalari aks etgan bo‘ladi. Barcha bloklar o‘z o‘rnida bitta zanjirga ulangan bo‘ladi. Blokcheyn zanjiri uzilmasdir, sababi har bir blok oldingi blokka havola qiladi. Bloklarn o‘zgartirib yoki o‘chirib bo‘lmaydi, faqat unga yangi bloklarni qo‘shish mumkin. Ushbu holat bilan, har qanday holatda muayyan aktivlarning o‘tkazmalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarning tarixini tiklab, uning olgingi egasini aniqlash imkoniyati mavjud. Blokcheyn zanjiridagi bloklarni maynerlar ko‘shishadi. Mayner blokcheynda bir qator funksiyalarni amalga oshiradi:
• Blokcheyn nusxalarini saqlaydi, shu bilan bir qatorda ma’lumotlarni yo‘qolishidan yoki qalbakilashtirilishidan himoya qiladi;
• Tranzaksiyalarni tasdiqlaydi;
• Boshqa maynerlar tomonidan kiritilgan tranzaksiyalarni tekshiradi. Qoidaga ko‘ra, maynerlarning soni cheklanmagan. Maynerlar soni ko‘p bo‘lishi, tizimning ishonchliligini taqozo etadi. Har qanday shaxs mayner bo‘la olishi mumkin. Buning uchun ularga ixtisoslashtirilgan kompyuterlar hamda dasturiy ta’minot kerak. Maynerlarni yangi tranzaksiyalarni ro‘yxatdan o‘tkazishni ta’minlashiga mukofot olishadi.