30 3.1-rаsm. Tаhlildа iqtisоdiy-mаtеmаtik usullаrni tаhlildа qo’llаsh bоsqichlаri 3.2. Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi omillarni aniqlashda intеgral usulini qo`llash Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi omillar va
dalillar aniq o`lchangan va hisoblangan bo`lishi shart. Bunga intеgral
usulini qo`llash orqali erishish mumkin.
Masalan, tovar mahsuloti xajmining o`sishi va kamayishiga asosiy
fondlar qiymati va undan samarali foydalanish ta'sirini quyidagi misolda
intеgral usuli orqali aniqlaymiz (3.1-jаdvаl).
3.1-jadvaldan ko`rinishicha, hisobot yili tovar mahsuloti hajmi
haqiqatda o`tgan yilga nisbatan 30 ming so`mga kamaygan. Bunga
quyidagi omillar ta'sir ko`rsatdi:
1.Asosiy fondlar yillik o`rtacha qiymatining o`zgarishi (ekstеnsiv
omil). U quyidagi formula orqali aniqlanadi:
N
F
=L
о
F +
L
F:2
N
F
=1
1860
1414 + (- 0.2921)
1414/2 =+ 1470 ming so`m.
2. Fond samarasining o`zgarishi. U quyidagi formula orqali
aniqlanadi:
Iqtisodiy-matematik
usullarni tahlilda qo’llash
bosqichlari
Masa
ka
sha
rti brlgil
ana
di
Ta
’sir e
tuvchi omi
ll
ar
aniql
ana
di
Mate
matik hi
sobl
ash usul
u
be
lgala
na
di
B
evosi
ta hiso
blashlar
ba
jar
il
adi
Aniq ye
chim
lar
topi
ladi
Ekspe
rimen
t m
ode
l t
uz
il
adi
