Mövzu 1: Büdcənin sosial- iqtisadi mahiyyəti və funksiyaları

KitabYurdu.az 
138

---

3 
Inflyasiya dövrlərində dövlət borclarını uzunmüddətli və yüksək faizli olması lazım 
gəlir ki, burada da məqsəd iqtisadiyyatda pul aktivlərinin məhdudlaşdırılması, şəxsi 
istehlak və investisiya xərclərinin azaldılmasına nail olmaq, izafi xərclərə tələbi aşağı 
salmaqdan ibarətdir. 
Müasir dövrdə demək olar ki, dünyanın yüksək dövlətləri mütəmadi olaraq 
borclanmaq və borc ödəmək məcburiyyətindədirlər. Dövlətin borclanma və ödəmə 
fəaliyyəti dövlətin borc bazası və ya borc imkanlarını aydın göstərir. 
“Dövlət borcu haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən Azərbaycan 
Respublikasının daxili borcu daxili və xarici dövlət borcundan ibarət olmaqla, 
respublikanın təxirəsalınmaz sosial- iqtisadi xərclərinin maliyyələşdirilməsi və büdcə 
kəsirinin yerinin doldurulması üçün Azərbaycan Respublikası Hökumətinin hüquqi və 
fiziki şəxslərə, habelə xarici dövlətlərə müvafiq faiz ödəməklə qaytarılmalı olan, milli və 
ya xarici valyuta ilə idarə edilmiş borc öhdəlikləridir. 
Azərbaycan Respublikasının dövlət borcunun formaları və tərkibi aşağıdakılardan 
ibarətdir: 
-
Azərbaycan Respublikası Hökumətini aldığı kreditlər; 
-
Hökumət adından buraxılan qiymətli kağızlar şəklində dövlət istiqrazları; 
-
Hökumətin təminat verdiyi digər borc öhdəlikləri. 
Borcun tərkibi isə ötən illərin borcundan və yeni yaradılan borclardan ibarətdir.
Dövlət borcu qısamüddətli , ortamüddətli və uzunmüddətli borc öhdəlikləri şəkilində ola 
bilər. 
Azərbaycan Respublikasının kreditlər üzrə dövlət zəmanətləri Maliyyə Nazirliyinin 
Azərbaycan Respublikası adından kreditlər üzrə təqdim etdiyi bütün dövlət zəmanətləridir. 
Azərbaycan Respublikasının daxili kreditlər üzrə dövlət zəmanətləri Azərbaycan 
Respublikasının kreditlər üzrə dövlət zəmanətinin tərkib hissəsi olmaqla , zəmanət 
müqavilələrinə uyğun olaraq milli valyutada ifadə olunmuş məbləğin kredit təşkilatlara
ödəniş üzrə Maliyyə Nazirliyinin Azərbaycan Respublikası adından üzərinə götürdüyü
bütün şərti öhdəliklərin məbləğini özündə əks etdirir. 
Azərbaycan Respublikasının xarici kreditlər üzrə dövlət zəmanətləri Azərbaycan 
Respublikasının kreditlər üzrə dövlət zəmanətlərinin tərkib hissəsi olmaqla , zəmanət 
müqaviləsinə uyğun olaraq xarici valyutada ifadə olunmuş məbləğin kreditor təşkilatarına 
ödəniş üzrə Maliyyə Nazirliyinin Azərbaycan Respublikası adından üzərinə götürdüyü 
bütün şərti öhdəliklərin məbləğini özündə əks etdirir. 
Əsas borc məbləği – borc müqaviləsinə uyğun olaraq alınmış ( istifadə edilmiş) pul 
vəsaitlərinin ümumi məbləğidir.