Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Y -----------------
qrifli nəşr N098- 2012 © «Elm və təhsil», 2012 Nizamidə azərbaycançılıq SÖZ ÖNÜ İnsan cəmiyyətinin bütün mənəvi keyfiyyətləri zaman- zaman cəmiyyəti təşkil edən təbəqələrin məişət həyatı, sosial mühiti və ictimai psixologiyası bazasında formalaşır. Mənəvi keyfiyyət hər bir xalqın, millətin, eləcə də etnik qatların şəx siyyət aləmini müəyyən edir. Bu o deməkdir ki, mənəvi keyfiyyət bütün insan cəmiyyətlərinə xas olan təyincdici bir əlamətdir. Yəni ki, mənəvi aləm öz xarakterinə görə hamı üçün vacib olan universal bir keyfiyyətdir. Ancaq bu universallığın içərisində təqəbələrarası bir sərhəd də vardır. Bu sərhəd
vasitəsi ilə
təbəqələrin biri
digərindən fərqləndirilir. Hər təbəqənin özünə məxsus olan mənəvi keyfiyyətlər aydınlıqla müşahidə edilir. Məhz təbəqələrarası sərhədlərə görə insan cəmiyyətinə bütövlükdə xas olan mə nəvi keyfiyyətlərin fərqiləndirici əlamətləri meydana çıxır. Məsələn, Avropa ölkələrinin mənəvi keyfiyyəti haqqında düşündükdə onların
hamısının bazasında «Avropa mədəniyyətinin» dayandığına şübhə edilmir. Ona görə də təsəvvürlərdə bir «Avropa mədəniyyətinin» mövcudluğu artıq çoxdan bəri formalaşmışdır. Ancaq bu o demək deyildir ki, bütün Avropa ölkələrində yaşayan xalqların hamısında ümumi bir «Avropa mədəniyyəti» hökm sürür. Aydın məsələdir ki, bu belə deyildir. Çünki ingilislər, almanlar, fransızlar, italyan lar, çexlər, slovaklar və s. xalqlar ümumi «Avropa mədəniy yətinə» məxsus əhali olsa da onların hər birinin özünəməxsus milli (etnik) mənəvi keyfiyyətləri vardır. Məsələn, ingilis mənəviyyatı alman, fransız, italiyan, çex və s. digər etnosların mənəviyyatı ilə eyni sayıla bilməz. Digər regionlarda məskunlaşmış əhali haqqında da eyni fikirləri söyləmək mümkündür. Məsələn, Azərbaycan, ərəb, İran etnosu ta qə dimdən Şərq mədəniyyətinin müştərək daşıyıcıları kimi öz mədəni ənənələrini davam və inkişaf etdirirlər. Ancaq bu o demək deyildir ki, Azərbaycan və İran, eləcə də ərəb
|