Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Nizamidə  azərbaycançılıq

Bir əskər üzünü görməz bu sərdar.

Pərdə arxasında keçirir həyat 

Doğma ölkəsinə verir qol-qanad.

İ, I, 2004,  103-104.

Nizami  Nüşabənin  və  onun  ölkəsini  nə  qədər  tərifləsə 

də,  görünür,  bu quruluş da onu qane  etmir.  Çünki  ölkə  firavan 

olsa  da  özünün  suverenliyini  qorumaq  gücündə  deyildir. 

Nüşabənin  ölkəsi  zamanın  təcavüzkarlar  sınağından  çıxa 

bilmir.  Ölkəsi  yadellilər  tərəfindən  dağıdılır,  özü  isə  əsir 

düşür.  Yalnız  İskəndərin  müdaxiləsi  ilə  Nüşabə  əsirlikdən, 

ölkəsi  isə  işğaldan  qurtarır.  Nizami  bu  epizodu  bəlkə  də  ona 

görə  əsərə  daxil  edir ki,  qadın  nə  qədər ədalətli  olsa  da  onda 

çatışmayan əlamət kişi cəsarətidir.

Nizami  Məhinbanunu,  Şirini,  Nüşabəni  hökmdar  kimi 

təkcə  ona  görə  ideallaşdırmır  ki,  qadın  qəlbi  nazik  olur. 

Qadının mənəvi aləmində haqq-ədalətə meyl  daha güclü olur. 

Həm  də  qadın  hökmdarların  obrazını  yaratmaqdan  məqsəd 

odur  ki,  Azərbaycan  qadınının  vəzifəsi  təkcə  ev  işləri 

görməklə  məhdudlaşmamalıdır.  Qadın  qəhrəman da  ola bilər, 

yaradıcı  şəxsiyyət də  ola bilər,  sənətkar da ola bilər,  siyasətçi 

də  ola bilər.  Doğrudur,  folklorumuzda,  xüsusən  «Kitabi-Dədə 

Qorqud»da  qəhrəman  qadınlarımızın  Selcan  xatun,  Burla 

xatun,  Banuçiçək  kimi  təsəvvürlərdə  heykəlləşmiş  obrazlan 

vardır.  «Koroğlu»  dastanında  Nigar  xanım,  Telli  xanım, 

Dünya  xanım  kimi  ağıllı,  tədbirli  qoçaq  qadınların  adı  çəkilir. 

Ancaq  real  tariximizdə  siyasətçi  qadın  kimi  Ağqoyunlu  Uzun 

Həsənin  anası  Sara  xatun  (XV  əsr),  Quba  xanı  Fətəli  xanın 

arvadı Tutubikə (XVIII əsr), Cavad xanın arvadı  Bəyim xanım 

(XIX  əsr)  və  digər  igid  şəxsiyyətlər  məşhurdur.  Nizami 

hökmdar  qadın  obrazlannı  yaratmaqla  həm  də  onu  demək 

istəyirdi  ki,  Azərbaycan  ölkəsi  qadınından,  kişisindən  asılı 

olmayaraq  intellektual,  ağıllı,  düşüncəli,  haqq-ədalət  amallı 

insanların vətənidir.

81

---