Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Nizamido  azərbaycançılıq

saxladı);  «Yaylığ  tağıma  ağıpan  yaylayur  tutur  men».  (Mən 

yayı  mənim  dağlıq  yerlərimə  qalxaraq  orada  (yaylaqda) 

keçirirəm).  (DTS,  227).

Yaylaq  sözünün  Səfəvilər  dövründə  fars  dilində 

işlədildiyi də qeydə alınmışdır (Zərinəzadə,  126).

Yaylaq  sözü  sərinliyə  görə  yay  istirahəti  üçün  əlverişli 

dağ  yeri  mənasında  «Kitabi-Dədə  Qorqud»da  da  işlənmişdir: 

«Qarşu  yatan  qara  dağı  sorar  olsan  yaylaq  kimin?»  (KDQİL, 

100

).

Süvari  sözü  hərbi  termin  kimi  atlı  döyüşçü  mənasını 

bildirir.  Süvari  sözü  səvar  və  səvari  şəklində  atlı  (döyüşçü) 

mənasında  indi  də  işlədilməkdədir  və  lüğətlərdə  də  qeydə 

alınmışdır.1

Qılavuz.  Qılavuz  sözü  Azərbaycan  dilində  bələdçi 

mənasında işlənmiş qədim  sözlərdəndir.

Qılavuz  sözü  indi  Azərbaycan  dilində  işlənmir. 

Görünür,  ərəblərin  Azərbaycana  gəlişi  ilə  əlaqədar  dilimizə 

ərəb  dilindən  keçən  bəzi  başqa  sözlər  kimi  bələdçi  sözü  də 

qılavuz  sözünü  işləklikdən  çıxarılmışdır.  Ancaq  bu  sözün 

Nizamidə  işlənməsi  o  deməkdir  ki,  Nizami  dövründə  qılavuz 

sözü  ümumişlək  olmuşdur.  Sonralar  isə  bələdçi  sözü  onu 

üstələmişdir.  Nizamidə qılavuz sözü belə işlənir:

Dər an puyc təcil  musaxtənd 

Rəhi  biqlavuz həmi taxtənd 

O yolda tələsir və qılavuzsuz 

Yol gedirlər

(Rəsulzadə,  226,  17).

Qılavuz  sözünün  bildirdiyi  bələdçi,  yolgöstərən  mənası 

fars  dilində  rəhnuma  sözü  ilə  ifadə  olunur.1

 2  Həsən 

Zərinəzadə  qılavuz  sözünün  fras  dilində  qarovul,  hərəkətdə 

olan  ordunun  ön  hissəsi,  qarovul  dəstəsi,  gözətçi  dəstəsi, 

ordunun  gedən  atlı  dəstəsi,  nişançı,  bələdçi  mənaları

1

  Русско -персидский словарь. M., «Русский язык».  1975, с.  98.

2

 Русско -персидский словарь, с. 538, 556.

163

---