Muhammad al – xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

Aloqa agenti (Session agent). Signalizasiya shlyuzi (Singnaling gateway) amaldagi 7-son UKS UFTf tarmog‘ining amaldagi signalizasiyasi bilan integrasiyasi va Softswitch negizidagi tarmoqda Intellektual Tarmoq (IN) imkoniyatlarini quvvatlashga mo‘ljallangan qurilma hisoblanadi.
Ilovalar serveri (Application servers) Softswitch texnologiyasiga IP texnologiyasi negizidagi takomillashgan pochtani, konferensiyalarni ta’minlash va
IP centrex xizmatlarini ko‘rsatib, ayrim ko‘p qirralikni qo‘shadi. Ushbu serverlar SIP protokoli yoki boshqa protokollar yordamida Softswitch chaqiruvlarini nazorat qilish elementlari bilan birgalikda ishlaydi.
O‘zaro hisob-kitobni boshqarish serveri (Back-end servers), hisoblarni yuritish, avtorizasiyalash va soliq solish, billingni quvvatlash va shu kabi funksiyalarni amalga oshiradi. Asosiy imkoniyatlar chaqiruvlarni detalizasiya qilish, o‘zaro hisoblar va IP-telefoniyaning ilovalarini Web-brauzeridan boshqarish markazining provayderi kabi tashkil etuvchilarning o‘z vazifalari bo‘yicha qarama-qarshi funksiyani bajaradi. Ular IP tarmoqlarda «crank bank» kabi ma’lum bo‘lgan, chaqiruvlar vaqtinchalik buzilgan holatlarda UFTf tarmog‘ida qayta adreslanadi.
Softswitch modeli telefon xizmatlarini yaratishda Internet stiliga olib keladigan tarmoq egalariga imkon beradigan tuzilmaning muhim elementi hisoblangan holda kira olish va transport texnologiyalarining xizmatlariga bo‘linadi. 1 - rasmda dasturiy kommutator sxemasi keltirilgan.

1 - rasm. Moslashgan kommutatorning apparat-dasturiy tarkibi
RADIUS serveri ning ishlash tamoyili
Tarmoqqa kirish serveri (NAS network access server) bu nuqtadan nuqtaga protokol ulanishini o'rnatish uchun masofaviy kirishlarni boshqaradigan har qanday qurilma. Ba'zi odamlar ushbu qurilmalarni mediaga kirish shlyuzlari yoki masofaviy kirish serverlari deb atashadi . Tarmoqqa kirish serverining umumiy funksiyalariga quyidagilar kiradi:
Internet provayderlari (ISP). NAS ning asosiy vazifalaridan biri bu himoyalangan masofaviy resurslarga kirish eshigi sifatida xizmat qilishdir. Shunday qilib, ko'pchilik provayderlarga o'z mijozlariga internetga kirish imkonini beradigan serverlardir. Kabel yoki DSL kabi modemga o'xshash qurilmalar orqali internetga kirishni ta'minlovchi provayderlar autentifikatsiya qilish uchun chekilgan ulanishlar orqali nuqtadan nuqtaga protokol, nuqtadan nuqtaga tunnel protokoli yoki nuqtadan nuqta protokolini qabul qiluvchi NAS qurilmalaridan foydalanadilar
Aloqa ilovalari (VoIP). Tarmoqqa kirish serveri shaxsiy foydalanuvchi nomlari va parollarini emas, balki foydalanuvchilarni autentifikatsiya qilish uchun IP manzillar yoki telefon raqamlari kabi hisob ma'lumotlaridan foydalanadi. Agar telefon raqami haqiqiy, faol mijozga tegishli bo'lsa va o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lsa, masalan, daqiqalar qolgan yoki shaharlararo kirish - NAS qo'ng'iroqni yakunlashga imkon beradi. Tarmoqqa kirish serveri yuklarni muvozanatlash, tarmoq resurslarini boshqarish va foydalanuvchi seanslari kabi tarmoqni boshqarish va optimallashtirish jarayonlarini ham qo'llab-quvvatlashi mumkin.
Aloqa ilovalari (VoIP). Tarmoqqa kirish serveri shaxsiy foydalanuvchi nomlari va parollarini emas, balki foydalanuvchilarni autentifikatsiya qilish uchun IP manzillar yoki telefon raqamlari kabi hisob ma'lumotlaridan foydalanadi. Agar telefon raqami haqiqiy, faol mijozga tegishli bo'lsa va o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lsa, masalan, daqiqalar qolgan yoki shaharlararo kirish - NAS qo'ng'iroqni yakunlashga imkon beradi. Tarmoqqa kirish serveri yuklarni muvozanatlash, tarmoq resurslarini boshqarish va foydalanuvchi seanslari kabi tarmoqni boshqarish va optimallashtirish jarayonlarini ham qo'llab-quvvatlashi mumkin.
Virtual xususiy tarmoq (VPN) . Ushbu ulanishlar uzoq foydalanuvchilarga shaxsiy tarmoqqa kirish imkonini beradi. Korxona sozlamalarida VPN’lar xodimlarga biznes tarmog‘iga xavfsiz ulanish va joylashuvidan qat’i nazar, kerakli resurslarga kirish imkonini beradi. Bu, ayniqsa, moslashuvchan ish joyi siyosati yoki mobil ishchi kuchiga ega kompaniyalar uchun foydalidir. VPN odatda ikkita komponentdan iborat: mijoz dasturiy ta'minoti bilan birlashtirilgan tarmoqqa kirish serveri. Ushbu tuzilma doirasida NAS xodimlarni internet orqali VPN ga ulanganda autentifikatsiya qiladi. Ushbu tizimlar kuchli xavfsizlikni talab qiladi, chunki VPN foydalanuvchilarining taxminan 69 foizi ulanish uchun mobil qurilmalardan foydalanadi.
Paketli tarmoqlar (IP) nuqtai nazarida - N.323 va SIP tarmoqlari uchun mediashlyuzlarni boshqarish (Media Gateway Controller), bir vaqtda signalizasiya kontrolleri (Signalling Controller) va terminal uskunasining (BQ) boshqaruv qurilmasidir.
Ushbu barcha funksiyalarni amalga oshirish uchun qurilma turlicha arxitektura bo‘yicha qurilgan signalizasiya protokollari va turlicha texnologiyalarga asoslangan mediashlyuzlar bilan o‘zaro ishlashi kerak. Dasturiy ta’minot bilan ta’minlanadigan protokollar Softswitch texnologiyasiga qo‘yiladigan vazifalar ixtisoslashtirilgan protokollar bilan o‘zaro ishlaydigan funksiyalarni qurilmaning apparat qismi va dasturiy yadrosi o‘rtasidagi chaqiruvlarni qayta ishlash va marshrutlash funksiyalaridan ajratib olish hisobiga hal etiladi. Signalizasiya protokollarining barcha xabarlari va qurilmani boshqarish chaqiruvlarini qayta ishlashning dasturiy modelida taqdim etish uchun qulay bo‘lgan yagona ko‘rinishga keltiriladi.
Funksional imkoniyatlari to‘g‘risida gapiradigan bo‘lsak, unda Softswitch bir joyga to‘plangan va to‘planmagan nomerlarning istalgan sonini, abonentlarning ko‘pgina sonini quvvatlab turishi mumkin.
Konkret holatlarda Softswitch uskunasini qo‘llashda xizmat ko‘rsatishning kafolatlangan sifatini ta’minlash bilan transport tarmoqlari, foydalanish tarmoqlari, qo‘shimcha xizmatlarga talablar va boshqalar mavjud bo‘lgan omillarni baholashi zarurdir.