Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Tayyorladi: Saparbayev. A. H tekshirdi: Jumaniyazov. F. B

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Tayyorladi: Saparbayev.A.H

Tekshirdi: Jumaniyazov.F.B

Dinshunoslik
Dinshunoslik
SUNNIYLIK VA UNING MAZHABLARI
Reja:

• Islom dinida yo`nalishlarning kelib chiqishi va sunniylik yo`nalishi
• Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Islom dastlabki davrda hech qanday yoʻnalish, mazhab va oqimlarga boʻlinmagan. VII asrning oʻrtalarida turli siyosiy sabablarga koʻra, musulmonlar safida boʻlinish paydo boʻldi. Avval shialar, keyin xorijishir musulmonlar ommasidan ajrab chiqdilar. Ular oʻzining haqligini isbot qilish uchun oʻz fikrini, yoʻnalishini himoya qila boshladi, shu tariqa har guruhning oʻziga xos aqidasi shakllana bordi.
Dinshunoslik
Sunniylik islom shia islomi bilan bir qatorda Islomning ikki asosiy tarmog'idan biridir. Bu islomning eng katta oqimi bo'lib, dunyo bo'ylab musulmonlarning ko'pchiligi unga ergashadi. "Sunniy" nomi arabcha "sunna" so'zidan kelib chiqqan bo'lib, "payg'ambarning yo'li" degan ma'noni anglatadi.
Sunniy musulmonlar Xudoning (Allohning) birligiga, Muhammadning payg'ambarligiga va Islomning besh ustunini bajarish muhimligiga ishonishadi. Bu ruknlarga iymon e’lon qilish (shahodat), namoz (namoz), zakot (sadaqa), Ramazon oyida ro‘za tutish (savm) va Makkaga haj qilish (haj) kiradi.
Sunniylik islomda hanafiy, molikiy, shofe`iy va hanbaliy kabi koʻplab mazhab va aqidalar mavjud. Bular islom qonunlari va urf-odatlarini talqin qilishda bir-biridan farq qiladi, biroq ularning barchasi yuqorida aytib o‘tilgan asosiy e’tiqodlar bo‘yicha hamfikrdir.

Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Hanafiy mazhabi
Hanafiy mazhabi - sunniy islomdagi to'rtta yirik islom fiqhi (fiqh) maktablaridan biri. U Iroqda Imom Abu Hanifa (milodiy 767-yilda vafot etgan) tomonidan asos solingan va Turkiya, Oʻrta Osiyo, Hindiston yarimoroli va Yaqin Sharqning baʼzi qismlarida koʻp tarafdorlari bor. Hanafiy mazhabi islom qonunlarini talqin qilishda aql va ratsionallikka katta urg‘u beradi va o‘zining moslashuvchanligi va yangi g‘oyalarga ochiqligi bilan mashhur. Shuningdek, islom ta’limotlari doirasida individual fikr yuritish va talqin qilish muhimligiga urg‘u berilgan. Hanafiy mazhabi butun tarix davomida islom huquqi va ilohiyotiga, xususan, fiqh, axloq va falsafa sohalariga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan.

Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Molikiylar mazhabi
Islom fiqhidagi to'rtta asosiy sunniy mazhablardan biridir. Milodiy VIII asrda Saudiya Arabistonining Madina shahrida Imom Molik ibn Anas tomonidan asos solingan. Molikiy mazhabi islom qonunlarini talqin qilishda anʼana va ijmoning muhimligini taʼkidlaydi. U huquqshunoslikka mo'tadil yondashuvi va amaliylik va jamoat manfaatlariga urg'u berishi bilan mashhur. Maktab shuningdek, Qur'on va Sunnatga (Muhammad payg'ambarning ta'limotlari va amaliyotlari) katta e'tibor beradi. Molikiy maktabi Shimoliy Afrikada, xususan Marokash, Jazoir, Tunis va Liviyada sezilarli izdoshlarga ega. G'arbiy Afrika, Misr, Sudan, Iroq va Quvaytning ba’ziqismlarida ham qo'llaniladi.

Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Shofe`iy mazhabi
Shofe'iy mazhabi - sunniyning to'rtta islomiy fiqh (fiqh) maktablaridan biri. Ilk islom davrida Imom Muhammad ibn Idris ash-Shofeiy (milodiy 767-820) tomonidan asos solingan. Shofe'iy mazhabi huquqiy talqinda fikrlash va (qiyos)dan foydalanishga urg'u beradi va islom huquqining miqyos manbasi sifatida hadisga (Muhammad payg'ambarning so'zlari va harakatlari) ahamiyat beradi. Shofe'iy mazhabi Janubi-Sharqiy Osiyoda, jumladan Indoneziya, Malayziya va Bruneyda, shuningdek, Afrika va Yaqin Sharqning ba'zi qismlarida keng tarqalgan.

Sunniylik yo`nalishi mazhablari

Hanbaliy mazhabi
Hanbaliy mazhabi to'rtta asosiy sunniy islom fiqh maktablaridan biridir. U IX asrda Iroqning Bag‘dod shahrida islom olimi Ahmad ibn Hanbal (780-855) tomonidan asos solingan. Hanbaliy mazhabi Qur'on va Hadisga (Muhammad payg'ambarning so'zlari va harakatlari) qat'iy rioya qilishni ta'kidlaydi va islom huquqi masalalarida o'zining konservatizmi bilan mashhur. Hanbaliy mazhabi tarafdorlari asosan Saudiya Arabistoni, Qatar, Quvayt va Arabiston yarim orolining boshqa qismlarida uchraydi. Hanbaliy mazhabi, shuningdek, shaxsiy taqvo va tasavvufga urg‘u berishi, shuningdek, mo‘tazila kabi ratsionalistik falsafiy maktablarni rad etishi bilan ham mashhur.

Dinshunoslik
E’tiboringiz uchun rahmat !